Schandalen lijken einde van cheerleaders in te luiden bij American football

Cheerleaders zijn vanaf het komende seizoen niet meer te zien bij Washington Football Team, een van de 32 clubs uit de NFL. In het kader van modernisering, luidde de officiële verklaring, maar volgens ingewijden is de beslissing het gevolg van een reeks schandalen. Steeds vaker spannen cheerleaders rechtszaken aan tegen hun (voormalige) werkgevers.

De afgelopen jaren heerst in de Verenigde Staten twijfel over de houdbaarheid van de oer-Amerikaanse cheerleader, de chronisch breeduit lachende danseres die, in het geval van de NFL nagenoeg in ondergoed gehuld, de (vooral mannelijke) toeschouwers bij dode spelmomenten dient te vermaken. Volgens critici is het gebruik seksistisch en gedateerd.

Niet voor het eerst kwamen diepgewortelde wantoestanden aan het licht bij Washington, een club in identiteitscrisis. Vorig jaar nam het footballteam afscheid van de naam ‘Redskins’, na aanhoudende klachten van oorspronkelijke Amerikanen. Momenteel loopt een onderzoek naar grootschalige seksuele intimidatie binnen de burelen van de club.

Bikinikalender 

Een schandaal rondom de cheerleaders werd vorig jaar aan het licht gebracht door The Washington Post. Bij fotoshoots voor een bikinikalender werden in 2008 en 2010 opnamen gemaakt terwijl de First Ladies of Football zich in weinig zwemkleding lieten fotograferen. Naast de officiële ‘making of’-video’s werden alternatieve filmpjes gemonteerd waarop meer naakt te zien was. Volgens anonieme werknemers waren de exclusieve dvd’s bestemd voor clubeigenaar Daniel Snyder, die de beschuldigingen ontkende.

Bij een nieuwe fotoshoot in 2018, dit keer in Costa Rica, waren sponsoren en skyboxeigenaren uitgenodigd. Het waren louter mannen. Zij keken toe hoe de vrouwen zich omkleedden en lieten fotograferen, onthulde The New York Times. Na een lange werkdag waren de cheerleaders verplicht om de mannen te vergezellen naar een nachtclub, een opdracht die sommigen in tranen deed uitbarsten.

Van de 32 clubs in de NFL doen zes teams het zonder cheerleaders, om uiteenlopende redenen. Bij de Chicago Bears werd de traditie in de jaren tachtig stopgezet door eigenaar Virginia Halas McCaskey, die toen al sprak van seksisme. Bij Buffalo Bills verdwenen de danseressen van de zijlijn nadat ze een rechtszaak hadden aangespannen wegens wanbetaling.

Dat laatste gebeurde de afgelopen jaren vaker, bijvoorbeeld bij Oakland Raiders in 2014. De cheerleaders, die per uur betaald krijgen, ontvingen 1.250 dollar voor het gehele seizoen.

Oorlogsgebieden

Tegenover de schamele vergoeding staat een omvangrijk takenpakket. Behalve bij wedstrijden en trainingen moeten de vrouwen opdraven bij sponsorevenementen en bijeenkomsten voor supporters. Voor het vermaak van Amerikaanse troepen worden cheerleaders geregeld overgevlogen naar oorlogsgebieden.

Jaarlijks doen jonge vrouwen auditie bij NFL-teams in de hoop cheerleader te kunnen worden. Ze worden beoordeeld door een jury, die let op criteria als figuur, enthousiasme en lenigheid. Ongeveer veertig vrouwen worden uitgekozen, waarna ze een zomer lang moeten repeteren. 

Ook de strenge regels waaraan de cheerleaders zich vervolgens moeten houden, zorgden in het recente verleden voor rechtszaken. Bij New Orleans Saints werd danseres Bailey Davis in 2018 ontslagen vanwege een Instagramfoto, waarop ze te zien was op een locatie waar op dat moment ook spelers aanwezig waren. Dat was verboden.

Het beleid wordt bij de meeste clubs gehanteerd: de vrouwen mogen zich niet mengen met de belangrijkste werknemers. Komt een speler een restaurant binnen waar een cheerleader al aanwezig is, dan moet laatstgenoemde vertrekken. Het is de verantwoordelijkheid van de vrouwen om afstand te houden, ook op sociale media. Gebeurt het niet, dan volgt ontslag, terwijl spelers vrijuit gaan.

Cowboyhoeden

De kleding van cheerleaders, geregeld onderwerp van discussie, veranderde in de loop der jaren. Bij de introductie van het fenomeen, in 1954 bij Baltimore Colts, droegen de eerste groep cheerleaders nog wollen truien en cowboyhoeden, en vormden ze een team met een plaatselijke hoempaband.

In de jaren tachtig zette NFL-team Dallas Cowboys de huidige toon met weinig verhullende topjes en broekjes. America’s Sweethearts, zoals de groep cheerleaders in Dallas heet, wonnen in hun nieuwe outfits al snel aan populariteit, waarna andere clubs het voorbeeld volgden.

Washington kiest voortaan voor een gemengde dansgroep. Sommige clubs voegden al eerder mannen toe na klachten over genderdiscriminatie. De footballclub neemt met de nieuwe koers een voorbeeld aan basketbalcompetitie NBA, waar dansgroepen de traditionele cheerleaders grotendeels hebben vervangen. 

‘We zoeken superatleten die kunnen dansen’, verwoordde een ingehuurde coördinator de nieuwe insteek. De bedankte cheerleaders van Washington ervoeren die uitspraak als denigrerend: ook zij toonden aan de zijlijn hun acrobatische vermogen. 

Niet voor niets maakte het IOC enkele jaren geleden een einde aan een slepende Amerikaanse discussie: is cheerleaden een sport of niet? Ja, klonk het oordeel. In theorie zouden cheerleaders in de toekomst dus op de Spelen kunnen verschijnen.