Thomas Bach blijft tot 2025 de baas van het Internationaal Olympisch Comité

Het leed niet de minste twijfel dat Thomas Bach vandaag herverkozen zou raken tijdens de 137ste (virtuele) sessie van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Toen de 67-jarige Duitser zich begin december 2020 officieel kandidaat stelde voor een tweede mandaat, werd dat net niet op handgeklap onthaald door de 103 stemgerechtigde IOC-leden. Bach werd geprezen voor zijn “leiderschap”, zijn “visie”, zijn “menselijkheid”, zijn “wijsheid”, zijn “transparantie”... De Algerijn Moustafa Berraf, die zijn land niet mag verlaten omdat er een onderzoek wegens corruptie naar hem loopt, beloofde Bach zelfs “de totale en onverdeelde steun van Afrika.” 

Toen Bach, een jurist van opleiding, op 10 september 2013 Jacques Rogge opvolgde als negende voorzitter van het IOC, had hij nog twee stemrondes nodig om met vijf andere kandidaten af te rekenen. Acht jaar later ging niemand de strijd aan. “Ik ben vereerd en dankbaar dat er geen andere kandidaten zijn,” zei Bach in een statement. Het helpt natuurlijk dat 55 van de 103 stemgerechtigde leden een zitje haalden bij het IOC onder het bewind van Bach.

Bach, die zelf al dertig jaar in het IOC zetelt en elf jaar vice-voorzitter was voor hij in 2013 werd verkozen, heeft er zeker niet de makkelijkste ambtstermijn op zitten. De uitdagingen waren monumentaal. De Duitser was nog maar een jaar geïnstalleerd in zijn fraaie kantoor in Lausanne toen het Duitse tv-kanaal ARD een spraakmakende documentaire uitzond over staatsgeleide doping in Rusland. Net voor de Spelen van 2016 in Rio verscheen het eerste deel van het zogenaamde McLaren-rapport, dat bevestigde dat er in Rusland minstens van eind 2011 tot augustus 2015 een dopingsysteem bestond, dat door hun sportministerie werd geleid en gemonitord. Ook bleek dat Rusland, tijdens de Winterspelen van 2014 in Sochi in eigen land, op grote schaal met dopingstalen had geknoeid.

Bach stond onder grote druk om Rusland in zijn geheel te schorsen voor de Spelen, maar de Duitser ging daar niet op in - hij schoof de hete aardappel door naar de Internationale Sportfederaties. Alleen de Internationale Atletiekfederatie trad streng op: van de 68 atleten die Rusland selecteerde, werd er slechts ééntje in Rio toegelaten. 281 andere Russische sporters behaalden 56 medailles: Rusland was nog altijd vierde in de medaillestand. Rusland (betrekkelijk) gelukkig, Bach gelukkig - zijn goede relaties met president Poetin bleven intact. “Is Bach echt de poedel van Poetin?”, vroeg het Duitse Bild zich af. Die Zeit omschreef hem als “een goed betaalde Russische sportambassadeur”. Tussen Bach en de Duitse pers komt het nooit meer goed.

Bach van zijn kant argumenteerde altijd dat hij weigerde om individuele - en zuivere - atleten te straffen. Zijn woordvoerder Mark Adams legt in l’Equipe uit dat persoonlijke motieven speelden nadat hij zelf in 1980 door een boycot naast van de Spelen van Moskou greep, terwijl hij als floretschermer bij de medaillekandidaten hoorde. Bach won in 1976 goud met het Duitse team. “De atleten mogen niet het slachtoffer zijn, dat is zijn rode draad.”

Voor Pyeongchang 2018 bedacht Bach een andere oplossing: Russische atleten waren welkom op de Winterspelen, op voorwaarde dat ze clean waren en onder de noemer van ‘neutrale atleten’ aantraden. Meteen na de Winterspelen werd de schorsing van het Russisch Olympisch Comité zonder al te veel toelichting opgeheven. 

Begin 2020 zag het IOC zich met een nog veel groter probleem geconfronteerd: de coronapandemie. Hoe meer die mondiaal om zich heen greep, hoe luider de roep om uitstel van de Spelen weerklonk, maar Bach bleef de beslissing lang - te lang - voor zich uit schuiven. Tot landen als Canada en Australië ermee dreigden om Tokio 2020 te boycotten. Finaal kon het IOC niet anders dan de Spelen een jaar uit te stellen. Het was een minder dramatische ingreep dan de Spelen annuleren, wat alleen met de edities van 1916, 1940 en 1944 is gebeurd, door de wereldoorlogen. Voor Bach was afschaffen zelfs geen optie: de financiële belangen zijn veel te groot. Zenders telden miljarden neer voor de tv-rechten op de Spelen, Japan had al miljarden uitgegeven aan de organisatie en sportfederaties zijn erg afhankelijk van de centen die het IOC hun betaalt om te overleven. 

Intussen bleef Bach niet van andere controverses gespaard. Zo was er veel te doen over de beslissing om de Winterspelen van 2022 aan Peking toe te kennen, terwijl hij altijd de mond vol had van mensenrechten. Over de steekpenningen die werden betaald voor de toewijzing van de Spelen van 2020 aan Tokio. Of over het optrekken van de leeftijdsgrens van 70 jaar voor IOC-leden: het leek een vriendendienst voor de Australiër John Coates (70) en de Chinees Zaiqing Yu (69). 

Waar Bach vooral prat op gaat, is zijn ‘Olympic Agenda 2020' die in juni 2019 werd goedgekeurd. Die bestaat uit veertig resoluties die de Spelen winstgevender moeten maken, maar tegelijk ook goedkoper om in te richten (en duurzamer). Gedaan met steden die peperdure campagnes inrichten en zich kandidaat stelden om die dan na een referendum bij de bevolking, die het prijskaartje als overdreven duur inschatte, weer te moeten intrekken. Zoals Hamburg, Rome en Boedapest overkwam voor de Spelen van 2024. Het IOC deelde dan maar meteen twee Spelen tegelijk uit: Parijs kreeg 2024, Los Angeles 2028. Voortaan gaat het IOC zelf in dialoog met geïnteresseerde steden, zoals voor 2032: het Australische Brisbane lijkt al zeker als gaststad. 

Wat Bach wel gedaan kreeg met zijn Agenda 2020 was een beter genderevenwicht. In 2014 was 21 procent van alle IOC-leden een vrouw, intussen is dat 37,5 procent en op de Spelen is er net geen gelijkheid tussen mannen en vrouwen: 48,8 procent van alle olympiërs in Tokio zal vrouw zijn, over vier jaar in Parijs moet dat 50 procent zijn. Van z’n beloofde transparantie kwam dan weer niet veel in huis. Als het gaat over financiële details of cijfertjes, dan houdt Bach de boeken netjes toe. Voor nog eens vier jaar.