‘Veel gezinnen ­zitten nu zonder eten’: hulporganisatie mag geen voedselpakketten meer uitdelen

“Voor mij is dit een serieuze domper”, zegt een alleenstaande mama (38), die sinds enkele weken een beroep doet op de vrijwilligers van Zonder honger naar bed in Hasselt. “Ik kon er langsgaan voor eten, maar kreeg ook douchegel, shampoo en maandverband mee. Dankzij hun hulp konden ik en mijn dochter ook groenten en fruit eten. Voor ons is dat te duur om in de winkel aan te kopen. Nu valt dat voor ons dus weg.”

In Hasselt alleen al zijn 57 gezinnen afhankelijk van de noodhulp. Dat er zo veel mensen bij Zonder honger naar bed langsgaan, had de alleenstaande mama voordien niet gedacht. “Ik kon hun hulp alleszins gebruiken om me er weer bovenop te helpen”, zegt ze. “Ik was vroeger aan het werk als zorgkundige, maar heb enkele operaties gehad aan mijn schouder. Sindsdien moet ik rondkomen met een invaliditeitsuitkering.”

Anonieme klacht

Het is de vrijwilligersgroep in Hasselt die twee weken geleden als eerste de voedselinspecteurs van het FAVV op bezoek kreeg. Iemand had een anonieme klacht ingediend, die de inspecteurs gingen natrekken. De controleurs stelden een rapport op met enkele werkpunten. Maar de organisatie is volgens het voedselagentschap vooral administratief niet in orde. Zonder honger naar bed werkt er net zoals in andere steden via een Facebook-groep, waar leden kleine overschotjes kunnen aanbieden. Dat zijn dan een paar blikken erwten die ze te veel hebben, of een overschotje van een maaltijd aardappeltjes met kip. 

Tot zover is er geen probleem. Maar de vrijwilligers in Hasselt gaan de maaltijden ook ophalen en invriezen. Ook bij enkele supermarkten gaan de vrijwilligers langs om overschotten mee te nemen. Ze delen dan bij hun thuis voedselpakketten uit op basis van wat ze bij elkaar krijgen. Maar volgens het FAVV is een aparte toelating nodig om te werken als een voedselbank.

“Het voedselagentschap kan onze activiteiten niet meer tot de privésfeer rekenen”, zegt Karolien Stevens van Zonder honger naar bed in Hasselt. “En dus moeten we nu aan bepaalde reglementering voldoen. Maar onze vrijwilligers kunnen die administratie er echt niet bijnemen. Ondertussen hangt ons zelfs een boete boven het hoofd.” 

Omdat de vrijwilligers niet kunnen verder gaan met hun werk, komen tientallen gezinnen in Hasselt in de problemen. Wat voor Stevens nog het meeste wringt, is dat uitgerekend nu hun werking wordt stopgezet, terwijl er door corona steeds meer hulpbehoevenden bij hen aankloppen.

“Iedereen die geen recht heeft op steun bij het OCMW kan bij ons terecht”, zegt Stevens. “Bijvoorbeeld personeel uit de horeca, dat nu tijdelijk werkloos is. Maar omdat er zoveel mensen in die situatie zitten, hebben we in Hasselt zelfs al een ledenstop moeten invoeren.”

Het getouwtrek met het FAVV in Hasselt heeft ook al een impact gehad op andere steden, waar vrijwilligers van Zonder honger naar bed de voedselbedeling hebben onderbroken. Als er enkel een Facebook-groep is – en er geen voedselpakketten worden samengesteld – lijkt er niets te veranderen. 

Bij het FAVV is ondertussen te horen dat het niet de bedoeling is om de vrijwilligers stokken in de wielen te steken. “Wij zijn enkele controles gaan doen na klachten”, zegt woordvoerster Hélène Bonte. “De organisatie heeft wel degelijk een toelating nodig om pakketten bij winkels op te halen, want dat kunnen we inderdaad niet meer tot de privésfeer rekenen.”

Om een toelating aan te vragen is een ondernemingsnummer nodig. Het FAVV erkent de vrijwilligers dan als een voedselbank. Maar dan moeten ze nog steeds heffingen betalen aan het FAVV. Om dat te vermijden, kunnen ze ook een vzw oprichten. Het FAVV zal dan nog steeds controles uitvoeren, maar die zijn volgens Bonte redelijk soepel. Die controles op liefdadigheidsinstellingen gebeuren maar een keer om de vier jaar. “We gaan geen heksenjacht op zulke organisaties doen”, zegt Bonte. “We willen hen vooral ondersteuning bieden om ervoor te zorgen dat alles op de juiste manier verloopt.”

Brief

De groep van Zonder honger naar bed in Roeselare, waar een tiental vrijwilligers zich inzet voor zo’n 40 tot 50 gezinnen, heeft ook inspecteurs over de vloer gekregen. Ook daar zeiden de controleurs dat de administratie niet in orde was. Maar de bezielster van de groep, Gwendoline Lefere, heeft ondertussen wel al een toelating aangevraagd. “Ik ben zelfstandige in bijberoep en ik had dus al een ondernemingsnummer”, zegt Lefere. “Maar ik heb gehoord dat ik nu een paar weken moet wachten op de papieren. Tot ik die heb, liggen we stil.”

Het FAVV raadde haar ook aan een vzw op te richten. “Maar dat zie ik niet zitten”, zegt Lefere. “Om een vzw op te richten, moet ik al een boekhouder onder de arm nemen. Dat zou me veel geld kosten.” 

In een poging een oplossing te zoeken, is de vrijwilligersgroep in Hasselt maandagavond nog samengekomen. Per brief gaan de vrijwilligers het voedselagentschap drie maanden tijd vragen om een regeling te treffen terwijl de voedselbedeling doorgaat. “We willen niet schieten op het FAVV”, zegt Stevens. “Maar veel gezinnen zitten nu zonder eten.”