‘Vaccinoorlog’ tussen EU en UK laait weer op

De Britse premier Boris Johnson reageerde gisteren erg boos op de beschuldiging van Michel, die zijn aantijging een dag eerder formuleerde in een nieuwsbrief. “Totaal onwaar”, zei Johnson, waarop buitenlandminister Dominic Raab de EU-zaakgelastigde, vice-ambassadeur Nicole Mannion, “sommeerde” en er een officieel diplomatiek incident van maakte.

Michel stuurde intussen een sussende tweet de wereld in, waarin hij zei “blij te zijn als de Britse reactie leidt tot meer transparantie en toegenomen exporten van vaccins naar de EU en derde landen”. Toch blijft het water tussen Brussel en Londen erg diep. In dezelfde tweet stipte de Raadsvoorzitter namelijk aan dat er “verschillende manieren zijn om verboden of restricties over vaccins en geneesmiddelen op te leggen”. 

Daarmee sneert hij naar het verschil tussen de Britse woorden en daden. In strikt juridische zin is er inderdaad geen sprake van een Brits exportverbod, in de praktijk is dat wel degelijk zo. De Britten exporteren geen vaccins die toegelaten zijn om in eigen land ingespoten te worden. Tot dusver werd enkel aan de Ierse regering de belofte gedaan om overschotdosissen te leveren, weliswaar pas wanneer de Britse campagne achter de rug is. Londen ziet daar geen graten in. In vergelijking met de EU produceren ze sowieso weinig vaccins.

Bliksemafleider

Michels aanval wordt door de Britten gezien als bliksemafleider voor de eigen haperende EU-vaccinatiestrategie. Veel lidstaten, waaronder ook België, zijn gegriefd omdat beloofde vaccin-leveringen uitblijven. De EU werd  ook al ‘vaccinnationalisme’ verweten omdat het Italië steunde, dat de export blokkeerde van een kwart miljoen AstraZeneca-vaccins aan Australië. Michel noemt zich “geschokt” door deze beschuldiging en zegt dat enkel vaccins worden gestopt wanneer bedrijven dosissen uitvoeren die de EU prefinancierde voor zichzelf. 

The New York Times dokterde uit dat de EU al 25 miljoen vaccindosissen vanop haar grondgebied exporteerde naar 31 landen wereldwijd, onder meer naar de VS en Canada. Vanuit die landen kwam nog geen enkele dosis in de omgekeerde richting. De cijfers wringen bij menig Europeaan, die in eigen land te horen krijgt dat er onvoldoende vaccins voorhanden zijn om het ritme van de Britten, de Amerikanen of Israël te volgen. 

AstraZeneca

Michel erkent “de frustraties en zelfs woede bij EU-burgers” over het uitblijven van vaccinaties in Europa en geeft toe dat er “lessen moeten worden geleerd, niet het minst over de uitvoering van contracten die getekend werden met farmabedrijven.”

Daarmee verwijst Michel vooral naar de forse rel tussen Brussel en AstraZeneca. De EU verdenkt de Brits-Zweedse farmaceut de Britten voorrang te geven bij de distributie van het Oxford-vaccin, met Brits belastinggeld ontwikkeld. De Britten zeggen gewoon sneller te hebben besteld dan Brussel. 

Feitelijk klopt dit niet. De EU tekende haar contract op 27 augustus, de Britten op 28 augustus. Het verschil zit in de details. Londen onderhandelde al sinds mei over een ‘verzekerde aanvoerketen’. Ook stelden ze hun contract op naar Engels recht, waarin de letter telt op straffe van schadeclaims. Het EU-contract is geschreven volgens het Belgische contractrecht, dat ervan uitgaat dat beide partijen ‘in goed vertrouwen’ handelen.