België blijft vaccin van AstraZeneca toedienen: “Werkelijk geen enkele aanduiding dat het vaccin zou leiden tot bloedklonters”, zegt Vandenbroucke

Søren Brostrøm, directeur van Sundhedsstyrelsen, het Deense Gezondheidsinstituut, onderstreepte vanmiddag dat de vaccinatiecampagne met AstraZeneca niet wordt geschrapt, maar voor twee weken wordt gepauzeerd. “Er is afdoende bewijs dat het vaccin veilig en effectief is”, aldus de topman, “maar zowel wij als het geneesmiddeleninstituut zijn genoodzaakt om te reageren op meldingen van mogelijks ernstige bijwerkingen, zowel in Denemarken als in andere Europese landen”, klinkt het. Hij benadrukt dat er vooralsnog geen oorzakelijk verband werd gevonden.

Wat later maakte ook de autoriteiten in IJsland en enkele Noorse gemeenten (onder meer Bergen, Stavanger, en Tromsø) bekend dat ze de vaccinatie met AstraZeneca opschorten totdat er een mededeling van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) komt. 

De vaccinatiestop in Italië houdt volgens een ingewijde verband met de dood van twee mannen op Sicilië. Het gaat om een militair van 43 en een 50-jarige agent. Zij waren volgens de bron ingeënt met vaccins uit hetzelfde lot. “Naar aanleiding van de melding van een aantal ernstige bijwerkingen heeft het AIFA uit voorzorg besloten om de partij ABV2856 van het AstraZeneca-vaccin in het hele land te verbieden”, klinkt het. Het Italiaanse geneesmiddelenagentschap onderstreept wel dat er tot dusver geen oorzakelijk verband is tussen de toediening van het vaccin en de vermelde gevallen van ernstige bijwerkingen.

Eerder al beslisten Oostenrijk, Luxemburg en de Baltische staten om het gebruik van de vaccins aan banden te leggen. 

Het is nu aan het EMA om de zaak verder te onderzoeken, maar het agentschap zegt dat er eigenlijk geen reden tot ongerustheid is. Het EMA heeft 30 meldingen van bloedklonters ontvangen op 5 miljoen toegediende vaccinaties. Het aantal bloedklonters ligt daarmee niet hoger bij gevaccineerden dan bij de rest van de bevolking. “De veiligheidscommissie van het EMA vindt dat de voordelen nog steeds groter zijn dan de risico’s, en dat het toedienen van het vaccin kan doorgaan terwijl het onderzoek naar gevallen van trombose en embolie loopt”, laat de in Amsterdam gevestigde organisatie weten.

In ons land werd nog geen enkele melding gemaakt van bloedklonters, zo bevestigt het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) aan onze redactie. 

Heb jij vragen over het AstraZeneca-vaccin? Stel ze hier

Ons land stopt dan ook niet met vaccineren met AstraZeneca, zo meldde minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) vanavond na spoedoverleg. Wie vandaag zijn AstraZeneca-vaccin kreeg, hoeft zich dus geen zorgen te maken. Volgens Dirk Ramaekers, hoofd van de vaccinatietaskforce, is er sprake van één bepaalde “lading” die Denemarken drijft tot voorzorgen. 

"Er is geen enkele reden om de campagne met AstraZeneca te stoppen”, zei Vandenbroucke vanavond bij VTM Nieuws. “Er is werkelijk geen enkele aanduiding dat het vaccin van AstraZeneca zou leiden tot bloedklonters, absoluut niet. Er zijn in Europa al 5 miljoen mensen gevaccineerd met AstraZeneca, en er is geen bijzonder probleem met bloedklonters. In het Verenigd Koninkrijk zijn het er elf miljoen, en er is geen enkel bijzonder probleem opgedoken.”

Vandenbroucke vroeg  zich vooral af waarom Denemarken zo snel besliste de toediening op te schorten zonder voorafgaand overleg met het EMA of de andere Europese landen. “Het is zoals wanneer je 100.000 mensen een glas Spa bruis zou laten drinken voordat ze gaan slapen, en ‘s morgens zijn er een aantal die hoofdpijn hebben. Als je dat vergelijkt met 100.000 anderen die niets gedronken voor ze zijn gaan slapen en daar staan er ook een aantal van op met hoofdpijn, dan ligt het wel niet aan de Spa bruis.”

Ook AstraZeneca zelf zegt dat er geen aanwijzing is dat het vaccin een verhoogd risico met zich zou meebrengen. “Uit een analyse van meer dan tien miljoen gegevens is er geen enkel bewijs naar voren gekomen van een verhoogd risico op longembolie of diepveneuze trombose”, aldus een woordvoerder, “niet bij bepaalde leeftijdsgroepen of een geslacht, niet voor een bepaald lot vaccins en ook niet in bepaalde landen.”

“Het aantal dergelijke voorvallen ligt zelfs lager bij gevaccineerde mensen dan je zou verwachten op basis van het aantal gevallen in de algemene bevolking”, voegde de woordvoerder van het Brits-Zweedse bedrijf nog toe.

Er komen de komende twee weken overigens opnieuw minder leveringen van AstraZeneca onze kant op dan beloofd. Het kabinet van Vlaams minister Wouter Beke (CD&V) berekent nog om hoeveel vaccins minder het exact gaat. Volgens de laatste planning die Beke dinsdag nog meegaf in het Vlaams parlement ging het toen om 53.800 vaccins volgende week en 130.600 de week daarna. Dat worden er dus minder. Voor heel België zou het totaalcijfer van de leveringen in maart zakken van 700.000 naar 500.000.

Daarbovenop zou AstraZeneca aan Europa hebben laten weten dat het slechts de helft van de oorspronkelijk beloofde 180 miljoen dosissen voor het tweede kwartaal zal kunnen leveren. Dat zou een forse domper zijn voor de campagne in Europa, en ook in België. 

Vandenbroucke bevestigde bij VTM Nieuws de leveringsproblemen bij AstraZeneca. “De productie draait niet, en dat is zeer vervelend. Ze hebben duidelijk veel te veel beloofd, en weer krijgen wij op het laatste moment te horen minder gaan leveren. Dat is ook waarom de deelregeringen zo voorzichtig blijven met het uitnodigen van de mensen.” Vandenbroucke zei “bijzonder gefrustreerd en geërgerd te zijn over de saga met AstraZeneca”.

Zondagavond deelde het Oostenrijkse bureau voor de veiligheid van de gezondheidszorg (BASG) al mee dat het was gestopt met het toedienen van een bepaald lot (ABV5300) AstraZeneca-vaccins. Die beslissing kwam er nadat een verpleegster tien dagen na een spuitje overleed aan de gevolgen van een trombose. Het EMA oordeelde eerder deze week op basis van voorlopig onderzoek dat er “op dit moment geen indicaties zijn dat de vaccinatie deze aandoeningen veroorzaakt heeft”. Het Geneesmiddelenagentschap zei wel nog verder onderzoek te zullen verrichten. 

Het lot ABV5300 werd aan zeventien EU-landen geleverd - niet aan België - en bestaat uit 1 miljoen doses. Sommige landen hebben na het nieuws uit Oostenrijk ook beslist om het lot aan de kant te zetten. De Sutter bevestigde in Villa Politica dat het probleem mogelijk gerelateerd is aan een bepaalde batch van het vaccin. “Daarvan weten we zeker dat daar geen doses van in België geleverd zijn”, zei ze, “dus dat is enigszins geruststellend.”

Van de 37.985 gevaccineerden met het vaccin in ons land zijn er tot en met 1 maart 708 meldingen gemaakt van bijwerkingen, meldt de website van het Belgische geneesmiddelenagentschap (FAGG). Van de bijwerkingen die geregistreerd zijn, ging het in de overgrote meerderheid over koorts, spierpijn, onwel voelen en reacties ter hoogte van de injectieplaats. Het zijn normale reacties die wijzen op de activatie van het immuunsysteem en verdwijnen meestal na een tweetal dagen.

Bij de mRNA-vaccins (Pfizer/BioNTech en Moderna) werden deze bijwerkingen vaker gemeld na toediening van de tweede dosis, terwijl bij het AstraZeneca-vaccin deze vaker werden gemeld bij de eerste dosis.