Eindelijk verbod op lijfstraffen? Sp.a dient wetsvoorstel in tegen geweld van ouders op kinderen

In 2018 volgde Frankrijk een grote meerderheid aan EU-landen in de keuze om de ‘pedagogische tik’ van ouders op kinderen te verbieden. Een satirisch filmpje van De ideale wereld voorspelde in navolging daarvan een nieuwe toeristenstroom van Franse ouders die de grens naar ons land even overstaken om hun kind een pak slaag te geven. In heel de Europese Unie zijn er namelijk slechts drie landen waar lijfstraffen tegen kinderen niet expliciet verboden zijn: Italië, Tsjechië en... België. 

Sp.a wil daar verandering in brengen en heeft nu een wetsvoorstel ingediend om systematisch geweld tussen ouders en kinderen te verbieden. “Het staat niet expliciet in ons burgerlijk wetboek. Daardoor denken sommige ouders dat het nog steeds oké is om systematisch geweld te gebruiken tegen kinderen”, zegt Kamerlid Karin Jiroflée (sp.a), die het wetsvoorstel indiende. “Alleen op deze manier maken we duidelijk dat huiselijk geweld in het kader van de ‘opvoeding’ tegen kinderen niet kan. Het is gênant dat wij daar als een van de laatste EU-landen nog niet in geslaagd zijn.”

In 2005 diende Jirolflée al een gelijkaardig wetsvoorstel in, Kamerlid Sonja Becq (CD&V) deed het haar in 2016 na. “Tot nu toe kregen we telkens de reactie: dit is geen prioriteit, of het is symboolpolitiek”, zegt Jiroflée. 

De politica maakt zich sterk dat haar regeringspartners deze keer wel mee op de kar zullen springen. Te meer omdat huiselijk geweld en kindermishandeling sinds de coronacrisis in stijgende lijn zitten en de thematiek nadrukkelijk op de agenda staat. Verschillende internationale instellingen, zoals het Europees Comité voor Sociale Rechten en het het VN-Comité voor de Rechten van het Kind, hebben België hier trouwens al voor veroordeeld. 

Uiteraard is het in ons land bij wet verboden om kinderen te mishandelen. Maar over subtielere vormen van geweld, zowel fysiek als psychisch, wordt met geen woord gerept in ons wetboek. In een enquête van de ngo Défence des enfants geven zeven op de tien aan niet te weten welke opvoedingsmethodes wettelijk toegelaten zijn. Meer dan twee op tien geven aan dat een fysieke straf zinvol kan zijn. Een op de tien heeft zelfs al een kind in de kelder opgesloten of een klap verkocht. 

Meer dan de helft van de mensen die geweld gebruiken om het gedrag van de kroost te corrigeren, heeft zelf klappen gekregen tijdens de kinderjaren. Kopieergedrag blijkt dus een grote rol te spelen. “Onbewust nemen we dingen mee uit onze eigen opvoeding", zegt klinisch psychoog Nina Mouton, auteur van het boek Mild ouderschap. “Dat kan gaan van kleine zinnetjes die je van je ouders overneemt, tot het gebruik van geweld. Mensen redeneren dan: zoveel kwaad kan het niet. Maar ze vergeten hoe het was om als kind in zo'n positie te zitten.” 

Volgens Benoit van Keirsbilck, directeur van Défense des enfants Belgique, wordt nog te lichtzinnig gedaan over de ‘pedagogische tik’. “Zelfs politici hoor je nog steeds zeggen dat daar ‘niemand van doodgaat’. Terwijl steeds meer onderzoek bijvoorbeeld aantoont dat kinderen die lijfstraffen krijgen, een negatiever zelfbeeld hebben, angst ontwikkelen en daar lang gevolgen van ondervinden.” 

Volgens de sp.a is het niet de bedoeling om een heksenjacht op ouders te openen. “Zo’n pedagogische tik komt voornamelijk voor in de privésfeer, dus dan komt het ook niet zo snel aan de oppervlakte”, zegt criminoloog Stefaan Pleysier (KU Leuven). “Als dat systematisch zou gebeuren, kunnen ouders er natuurlijk wel op aangesproken worden. Maar ik denk dat we dit vooral moeten zien als een maatschappelijk signaal: dit is niet hoe kinderen opgevoed horen te worden.” 

Sp.a hoopt dat zo’n wet mee kan helpen sensibiliseren. Jiroflée: “Wat ons betreft mag er gerust een item op Karrewiet komen: afgeranseld worden thuis hoort niet.”