Waarom Vlaams Belang blijft worstelen met homohaat

“Wij hebben absoluut niks met homofobie te maken.” Chris Janssens, ondervoorzitter van het VB, kon zich niet snel genoeg distantiëren van Jef Elbers, kandidaat namens zijn partij om in het bestuur van het Vlaams Audiovisueel Fonds te gaan zetelen. Janssens is wel vaker de brandweerman die mag blussen als het VB door aangebrande uitspraken in nesten komt. 

Dat is nu zeker en vast het geval, nadat De Standaard Elbers ondervroeg over zijn homostandpunten. “Het exhibitionisme op die karren, die strontkarren, met hun spulleke in een suspensoir”, zegt Elbers bijvoorbeeld over de Gay Pride, die hij ‘vies’ vindt. Transseksualiteit “promoten is een ziekte, die het brein aantast. Transseksualiteit is ­abnormaal” - en ga zo maar door.

Modeverschijnsel

Het is goed om te weten dat Jef Elbers, onder pseudoniem ook scenarist van de cult-jeugdserie ‘Merlina’, een oud-strijder is van Vlaams extreemrechts. Hij zat in de jaren zeventig bij de paramilitaire VMO, had een carrière als protestzanger, wat hem een rechtszaak over het racistische lied ‘Mohamed Ambras’ opleverde, schreef voor ‘t Pallieterke en is al veel langer het mannetje dat namens VB weleens naar culturele bestuursraden wordt gestuurd, zoals die van de BRTN (nu VRT), begin jaren negentig.  

De woorden van Elbers klinken heftig, maar ze geven goed de ultraconservatieve, extreemrechtse kijk op homoseksualiteit weer die gemeengoed was bij het oorspronkelijke Vlaams Blok/Belang. Filip Dewinter noemde homoseksualiteit ‘een modeverschijnsel’. Zijn woordvoerder zei in 2007 nog in deze krant: “Homoseksualiteit is een onvolgroeide vorm van seksualiteit. Jongeren die zeggen dat ze homo zijn, moeten begeleid worden.” Het homohuwelijk noemde de partij in 2002 in een persbericht “modieuze, dwaze en gevaarlijke onzin”. 

Brug te ver

Dat is allemaal nog niet zo gek lang geleden, en de overtuigingen van Elbers komen overeen met de historische ethische standpunten van de partij. In dat standpunt is homoseksualiteit ‘een ziekte’ of alleszins iets waar je beter niet mee te koop loopt. Wie dat wel doet, is een ‘propagandist’. De schaduw van dat verleden dook al eerder op, bij de verkiezing van het West-Vlaamse Kamerlid Dominiek Sneppe. Zij noemde het homohuwelijk en homoadoptie in een interview “een brug te ver”. Ook toen reageerde voorzitter Tom Van Grieken resoluut: “Niet het partijstandpunt.” 

Er is een reden waarom Van Grieken de opspelende homohaat in eigen midden zo fluks de kop probeert in te drukken. Sinds enige jaren is de verdediging van liberale homorechten juist een electoraal wingewestje voor radicaal-rechts geworden. Baanbreker was de in 2002 vermoorde Nederlandse populistische politicus Pim Fortuyn. Als homo had Fortuyn zelf de intimidatie door jonge moslims ervaren. Hij noemde de islam ‘achterlijk’ en een gevaar voor vrouwen en lgbtq-rechten. 

Fortuyn valt niet zomaar op één lijn te zetten met radicaal-rechts, maar voor partijen als het VB opende hij wel de ogen naar een nieuw publiek. Strijd voor vrouwen- of homorechten blijkt plots een interessant wapen om een belangrijkere boodschap door te geven: islamhaat. Van het VB tot Alternative für Deutschland: homo-nationalisme wordt een trend. 

Islam

Radicaal-rechtse partijen werpen zich op als ‘enige echte’ verdediger van vrouwen en holebi’s, omdat zij wel de islam als ‘gevaar’ durven bestempelen. Nogal wat homo-kiezers hebben daar wel oren naar: intimidatie en geweld op straat door sommige jonge moslims is een stedelijke realiteit. Velen associëren geweld tegen homo’s spontaan met moslims, alsof alleen zij er schuld aan hebben. Zelfs wanneer het profiel van de daders er wat anders lijkt uit te zien, zoals bij de moord op David Polfliet vorige week, is dat toch het geval.

Toch klopt dit beeld van een geëvolueerd homo-standpunt bij het VB niet helemaal. Hatelijke opmerkingen over de lgbtq-gemeenschap zijn niet zomaar een relict uit het verleden. De opleving van populistische, radicaal-rechtse bewegingen in Europa doet ook de oude, reactionnaire homo-standpunten weer herleven. Herstel van de blanke, mannelijke, ‘christelijke’  waarden is een hoofdpunt in die beweging. In Polen en Hongarije leidde dat al tot concrete beleidsmaatregelen tegen de ‘lgbtq-ideologie’, met bijvoorbeeld de beruchte ‘lgbtq-vrije’ gemeentes in Polen. 

Nog maar afgelopen week onthielden de VB’ers zich in het Europees Parlement als enige Belgen bij een resolutie die de hele EU uitroept tot vrijheidszone voor iedereen, ongeacht seksuele geaardheid. Dat is geen misstap van een eenzame militant, maar een officiële partijlijn. En die lijn sluit wel degelijk goed aan bij het standpunt van jonge partijmandatarissen, al dan niet met Schild & Vrienden-affiliatie. Zoals jongerenvoorzitter Filip Brusselmans. “Transgenders en holebi’s zullen altijd abnormaal blijven”, zei die bij zijn verkiezing in de Kamer in 2019. 

Homohatelijke uitspraken zoals van Elbers of Brusselmans komen ongelegen, nu een moord het geweld op homo’s onder de aandacht brengt. Maar ze behoren wel degelijk opnieuw tot het repertoire van radicaal-rechts. Brusselmans speelt mee in de spits van zijn partij. Niemand die er nog maar over piekert om hem tot de orde te roepen.