Al enkele dagen worden Wombo-filmpjes vrolijk gedeeld via Whatsapp, ook door mensen die daar eigenlijk te oud voor zijn. Maar het is zo shareable en zo simpel: een foto vanop je smartphone door de app jagen en hop: je hebt de Amerikaanse president, jezelf of je grootste vijand die domweg Vengaboys of Rick Astley zingt. Mét bewegende ogen en mond.

Wombo is het geesteskind van de Canadees Ben-Zion Benkhin, die naar eigen zeggen op het idee kwam na het opsteken van een joint. Het resultaat blijkt licht verslavend. Sinds de lancering eind februari installeerden al meer dan twee miljoen gebruikers de app, goed voor meer dan vijftien miljoen filmpjes, inclusief van Joe Biden (You touch my tra la la) en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un (I will survive).

De technologie die toelaat om van foto’s bewegend beeld te maken heet deepfake en maakt al enkele jaren opgang. Maar nu lijkt er voor het eerst een katalysator te zijn die zulke filmpjes massaal verspreidt.

Nadeel met voordeel

“Een drietal jaar geleden waarschuwde ik al voor het potentieel van deepfake-beelden”, zegt Reinout Van Zandycke. Hij leidt een marketingbureau dat onder meer politieke partijen bijstaat. “Als je iemand een liedje kan laten zingen, kan je die ook iets laten zeggen. De technologie is er, en van bekend volk bestaat er veel beeldmateriaal om mee aan de slag te gaan. Zo zou een fake filmpje van een politicus kunnen rondgaan, met een boodschap die nooit uitgesproken is. En in het slechtste geval blijft het filmpje circuleren in een Whatsappzendlijst, en neemt iedereen het ook voor waar aan. In Noord-Korea zou zoiets makkelijk kunnen, misschien is het al zover.”

Dat de Wombo-filmpjes snel gemaakt worden en dus geen ultieme toonbeelden van misleiding zijn, biedt een kans om het brede publiek vertrouwd te maken met dit soort praktijken, gelooft ook Van Zandycke. “Iemand die van zo’n Wombo-filmpje meteen ziet dat het fake is, zal zich in de toekomst wellicht sneller afvragen of een beter gemaakt filmpje wel echt is. Dat is goed. Dit kan een momentum zijn om na te denken wat deepfake kan betekenen, om veel bewuster met bewegend beeld om te gaan.” Want dat er straks realistischere filmpjes zullen circuleren, daar twijfelt geen expert aan.

ZO ZIT DAT. Deepfake: hoe werkt dat precies?

Vlaming op slag wereldberoemd met ‘deepfake’ filmpje over ‘Game of Thrones’

Van ‘fake’ porno naar de Mona Lisa: ‘deepfake’ veroorzaakt controverse

()