Dringend nieuwe bpost-CEO nodig: vier vragen over het ontslag van Jean-Paul Van Avermaet

Wat is er nu eigenlijk gebeurd?

Zondagavond laat kwam het nieuws dat de raad van bestuur van bpost Jean-Paul Van Avermaet heeft ontslagen. Die beslissing gaat in met onmiddellijke ingang. De zoektocht naar een nieuwe CEO voor het beursgenoteerde postbedrijf wordt in gang gezet. Tot die tijd neemt huidig voorzitter François Cornelis de dagelijkse leiding over.

Het ontslag van de CEO kwam er nadat de federale regering, als meerderheidsaandeelhouder van het postbedrijf, het laken naar zich toe had getrokken. Bpost zat al langer in een negatieve spiraal, en de raad van bestuur liet zich opmerken door een allesbehalve doortastend beleid. De regering, die 51 procent van het bedrijf in handen heeft, stelde de raad van bestuur voor een voldongen feit en stuurde zondagavond een brief met de eis tot ontslag.

Wat wordt Jean-Paul Van Avermaet ten laste gelegd?

Van Avermaet is al langer verwikkeld in een onderzoek naar mogelijke concurrentieafspraken bij zijn vorige werkgever, beveiligingsbedrijf G4S. Van Avermaet leidde de Belgische activiteiten van G4S voor hij vorig jaar naar bpost trok. Zowel de Belgische als de Amerikaanse concurrentiewaakhonden voeren al enige tijd een onderzoek naar een mogelijk kartel in de Belgische beveiligingssector. G4S, Seris en Securitas zouden prijsafspraken hebben gemaakt rond onder meer de Amerikaanse ambassade in Brussel. Pikant detail: ook bpost is potentieel een slachtoffer van het kartel. Het postbedrijf werkte vroeger samen met G4S voor de beveiliging van geldtransporten en voor het opvullen van geldautomaten.

Van Avermaet zei altijd recht in zijn schoenen te hebben gestaan en wilde ook geen stap opzij zetten zolang het onderzoek liep. Dat zorgde voor wrevel binnen het management van bpost. Ook binnen de raad van bestuur was niet iedereen tevreden over de gang van zaken, maar het benoemingscomité legde hem niets in de weg. Ook niet toen bleek dat Van Avermaet door het onderzoek niet optimaal kon functioneren. Hij moest te veel tijd investeren in zijn verdediging en kon door het onderzoek ook niet naar de Verenigde Staten reizen, waar bpost een belangrijke dochteronderneming heeft. Het leidde tot spanningen binnen de raad van bestuur, maar voorzitter François Cornelis liet betijen. Het bleef smeulen en toen het bedrijf vorige week ook tegenvallende financiële resultaten bekendmaakte en het aandeel kelderde, was de maat vol. Bpost boekte vorig jaar een verlies van netto 19,2 miljoen euro. Na de bekendmaking van de resultaten zakte het aandeel met liefst 23 procent.

Heeft dat de doorslag gegeven voor zijn ontslag?

De slechte financiële resultaten bleken de druppel, maar de emmer was al een tijdje vol, zegt voogdijminister Petra De Sutter (Groen). De minister spreekt over ‘een escalatie van verschillende zaken’. Een dodelijke cocktail: “De context, de communicatie, de leiderschapskwaliteiten en het vertrouwen dat kwijtgeraakt is.”

Opvallend is dat ook De Sutter de voorbije weken weigerde in te grijpen, en – tevergeefs – rekende op de raad van bestuur. Volgens De Sutter gebeurde de kanteling zondagavond. Wat daar volgens de minister de doorslag voor heeft gegeven is “de discussie over transparantieverplichtingen ten opzichte van die raad van bestuur”. Die had al in september meer duidelijkheid gevraagd, maar die is niet naar tevredenheid gegeven, zegt De Sutter, waardoor eind februari de vraag opnieuw werd gesteld. “Dat is de reden waarom de emmer is overgelopen. Door zijn verhouding met de raad van bestuur.” Uit het jaarverslag van bpost blijkt dat de CEO een slecht figuur sloeg bij zijn interne verdediging. Terwijl Van Avermaet de zaak in juni nog afdeed als ‘louter een sectoraal onderzoek naar de veiligheidssector’, moest hij twee maanden later toegeven dat het onderzoek wel degelijk om ‘specifieke bedrijven en individueel gedrag’ ging.

Hoe moet het nu verder met bpost?

Er moet snel een nieuwe ceo komen want het postbedrijf heeft wel wat werk aan de winkel. Zo is de klassieke brievenpost vorig jaar andermaal fors gezakt. Vorig jaar werd 12 procent minder brieven verstuurd, fors meer dan de voorbije jaren. De jarenlange winstmotor van bpost stokt daarmee. Het nieuwe distributiemodel zet voorlopig geen zoden aan de dijk. Sinds vorig jaar laat bpost zijn postbodes niet meer elke dag overal brieven posten, maar dat levert niet het gehoopte resultaat op. Bpost heeft ook de gigantische boom van de pakjesleveringen niet kunnen verzilveren. Ook al werden er door de coronacrisis beduidend meer pakjes verstuurd, bpost kon er onvoldoende munt uitslaan. Bpost moest extra kosten maken in de pakjesafdeling, zoals het aanwerven van tijdelijke werknemers en onderaannemers voor de pakjesbedeling – in tegenstelling tot concurrenten als Deutsche Post of PostNL, die wel volop profiteerden van die boom. De nieuwe CEO moet dus op zoek naar een duurzaam bedrijfsmodel dat winstgevend blijkt in een snel wijzigende markt. De regering is overigens ook bezig met de onderhandelingen over een nieuw beheerscontract met bpost.

Bij het vertrek van de vorige CEO, Koen Van Gerven, duurde het tweeënhalve maand vooraleer Van Avermaet als opvolger werd gevonden. Het bedrijf kan in de huidige omstandigheden niet zo lang wachten. Huidig voorzitter en interim-CEO François Cornelis is al sinds 2013 bestuurder bij bpost, maar komt uit de energiesector. Hij is Franstalig, waardoor de CEO een Nederlandstalige moet zijn.