Kunnen sneltesten de festivalzomer redden? ‘Die moét er komen, anders is de sector dood’
Kunnen sneltesten de festivalzomer redden? Als je een evenement als ‘24 Uur Live’ met 450 aanwezigen veilig kunt organiseren door iedereen aan de ingang te testen op corona, dan kan dat misschien ook wel met enkele duizenden festivalgangers? De politiek denkt van wel, de sector zelf gelooft er niet in.
“Ik sta hier met een dubbel gevoel”, zei Koen Wauters na afloop van ‘24 Uur Live’. Dat het plezant was geweest om nog eens live te spelen, maar dat die lege zitjes in het Sportpaleis ook vreselijk waren om te zien. Zout in een diepe wonde, zoveel was duidelijk.
De hamvraag na ‘24 Uur Live’ was dan ook: wanneer kan dit opnieuw mét publiek? Niels Destadsbader legde de vraag tijdens een zoomgesprek voor aan Alexander De Croo maar de premier moest het antwoord schuldig blijven: “Onmogelijk te zeggen op dit moment”, klonk het. Minister-president Jan Jambon had 24 uur eerder, bij de start van het evenement, hetzelfde verkondigd.
Geen wetenschappelijke studie
Beide politici zagen in ‘24 Uur Live’ wél de eerste stap naar de mogelijke redding van de festivalzomer. Met bijzondere aandacht werd gekeken naar de sneltests die aan de ingang werden afgenomen en waarvan het resultaat al na 15 minuten bekend was via een speciaal daartoe ontwikkelde app. Ook festivalorganisatoren Herman Schueremans (Werchter) en Chokri Mahassine (Pukkelpop), en de mensen achter de Sportpaleis Group waren aanwezig om het systeem van dichtbij te bekijken.
“Voor alle duidelijkheid: wat we op ‘24 Uur Live’ gedaan hebben, was géén test”, zegt Peter Branders, market manager infectious diseases van Roche, de firma die voor de sneltests zorgde. “De organisatoren hebben ons gevraagd om, in samenwerking met het labo van ZNA, voor de veiligheid van het evenement te zorgen. We zullen er wel iets uit leren, maar dit was géén wetenschappelijke studie.”
Die komt er half april wel, in de Grenslandhallen in Hasselt. Op dat test-event zullen 1.000 studenten onder nauwgezet gemonitorde omstandigheden kunnen feesten. Ook hier zal Roche instaan voor de diagnostische tests. “Op dit moment zijn de protocollen voor die studie nog niet goedgekeurd door de bevoegde instanties”, zegt Peter Branders. “Met welke tests we daar zullen werken, staat dus nog niet vast. Mogelijk gaat het om sneltesten, maar misschien ook om klassieke PCR-testen of een combinatie van verschillende diagnostische testen.”
In het Sportpaleis ondergingen vrijdag en zaterdag in totaal 450 mensen een sneltest. Op de vraag of je met zo’n systeem festivals met duizenden mensen mogelijk kunt maken, wil Branders niet ingaan. “De studie in april zal veel duidelijk maken.”
Bij Roche geloven ze rotsvast dat diagnostische testen één van de elementen zijn om terug naar het normale leven te gaan maar beseffen ze tegelijkertijd dat sneltests zoals die in het Sportpaleis werden uitgevoerd niet hét middel zijn om de festivalzomer te redden. In de sector is de hoop daarop zo mogelijk nog kleiner. “Ik geloof niet in de sneltest als wonderoplossing”, zegt Mike Naert, directeur van Het Depot in Leuven én spreekbuis van LIVE2020, het steunplatform voor de live-sector. “Tijdens ‘24 Uur Live’ zijn 450 mensen getest. Dat zijn er om te beginnen geen duizenden en bovendien waren die tests verspreid over 24 uur. Ik heb het eens uitgeteld: bij een optreden met slechts 150 toeschouwers in Het Depot moet de eerste concertganger die binnen mag twee uur wachten tot de laatste zijn resultaat heeft.”
Waarom geen zelftests?
Bijkomend probleem: sneltests mogen alleen uitgevoerd worden door medisch personeel. “Waar ga je die mensen vinden als er opnieuw overal evenementen mogen plaatsvinden? En ook: wie gaat hen betalen?”
Zowel de market manager van Roche als Mike Naert zien op termijn meer heil in zelftests. “Daarmee kun je je op voorhand zelf testen. Als het resultaat negatief is en je kunt dat laten zien aan de ingang, mag je binnen op een evenement.”
Slechts één groot probleem: in Duitsland, bijvoorbeeld, kun je deze zelftests al in de supermarkt kopen. In België is er momenteel niet eens een wettelijk kader. “Ik hoop dat ik mis ben”, zegt Naert. “Maar ik zie in die experimentjes met sneltests meer een vertragingsmanoeuvre dan een serieuze zoektocht naar een oplossing. Ik hoop alleszins dat we geen pad inslaan dat uiteindelijk een lange, nutteloze omleidingsweg blijkt.”
Graspop heeft al aangekondigd dat het festival voor het tweede jaar op rij niet doorgaat. De andere festivals van de ‘big five’ (Werchter, Dour, Tomorrowland, Pukkelpop) hebben nog niet geannuleerd. De organisatoren blijven ervan uitgaan dat hun festival doorgaat, zij het misschien op een latere datum. Herman Schueremans van Werchter had het onlangs over twee maanden uitstel: begin september in plaats van begin juli. “Er moet sowieso iéts kunnen gebeuren deze zomer”, zegt Naert. “De festivals zijn goed voor 65 procent van de totale omzet van de live-sector. We praten over een miljard euro: als dat twee jaar na elkaar gewoon wegvalt, gaan zo veel bedrijven over de kop dat er volgend jaar amper nog een festival te organiseren valt.”
Snel vaccineren, aub
Festivals met 400 of 800 mensen, zoals vorig jaar in Werchter, zijn onrendabel, zegt Naert. “Om de sector in leven te houden, moeten we naar een tienvoud, enkele duizenden mensen. Zelftests kunnen helpen om zulke evenementen op poten te zetten, maar vooral ook een snellere vaccinatie. Duw aub eens wat sneller spuiten in ieders arm.”
Die oproep viel alvast niet in dovemansoren bij de Vlaamse regering. Jan Jambon kondigde zondag in VTM Nieuws aan dat iedere volwassene tegen 11 juli minstens een eerste vaccinatie gehad moet hebben. “Dat zou mogelijkheden moeten openen voor het tweede deel van de zomer”, zei hij er nog bij.