OVERZICHT. Italië maakt zich op voor nieuwe lockdown, ook andere Europese landen draaien door nieuwe golven de duimschroeven aan

Vanaf vandaag geldt voor miljoenen Italianen weer een strikte lockdown. Regio’s als Lazio met hoofdstad Rome, Lombardije met Milaan, Piëmont, Veneto en Emilia-Romagna worden rode zones. Alle scholen en kinderdagverblijven moeten dicht, net als niet-essentiële winkels. Restaurants mogen alleen afhaalmaaltijden aanbieden. De bewegingsvrijheid binnen de regio’s wordt ook ernstig beperkt. Mensen worden alleen geacht hun huis te verlaten voor noodzakelijke boodschappen, met uitzonderingen voor werk of noodgevallen.

Tijdens het paasweekend, van 3 tot en met 5 april, wordt bovendien het hele land opnieuw een rode zone, met diezelfde restricties daarbij. Enkel Sardinië, dat als een witte zone wordt bestempeld, ontspringt de dans.

Het aantal coronabesmettingen nam de afgelopen weken in Italië opnieuw gestaag toe, premier Mario Draghi waarschuwde al specifiek voor een “nieuwe golf”. Zaterdag meldden de autoriteiten in het land met 60 miljoen inwoners 26.062 nieuwe besmettingen en 317 sterfgevallen als gevolg van Covid-19. Sinds de uitbraak van het coronavirus in februari vorig jaar zijn in Italië 101.881 sterfgevallen geregistreerd, het op een na hoogste aantal in Europa na Groot-Brittannië en het op zes na hoogste aantal ter wereld.

In Griekenland worden de onlangs verscherpte lockdownmaatregelen in Athene en andere gebieden nogmaals verlengd, in de hoop de snelle verspreiding van het virus en de druk op het gezondheidssysteem te verminderen. Ze blijven in plaats van tot morgen/dinsdag 16 maart tot zeker 22 maart van kracht. 

De strengere maatregelen betekenen onder meer een beperking van de bewegingsvrijheid voor inkopen tot 2 kilometer, ook lichaamsbeweging mag enkel in de omgeving van de woning. Met de auto naar een park of strand rijden om te gaan joggen, mag niet meer. De maatregelen worden gecontroleerd aan de hand van sms’en die de burgers naar de civiele bescherming moeten sturen voordat ze het huis uit gaan. Daarnaast zijn scholen en niet-essentiële winkels dicht en zijn er avondklokken van kracht in Athene en andere rode zones.

Het aantal nieuwe besmettingen in Griekenland is vergeleken met de rest van Europa vrij laag, maar het aantal infecties en ziekenhuisopnames loopt de laatste tijd weer fel op, met een dramatische druk op het Griekse gezondheidssysteem tot gevolg. Dat heeft zwaar onder de jarenlange financiële crisis geleden en botst door corona steeds weer op zijn grenzen. Vooral de wijde omtrek van Athene kleurt niet meer rood maar dieprood wat het gezondheidssysteem betreft.

Op Malta bereikt het aantal nieuwe besmettingen momenteel ongekende hoogtes; tijd voor actie dus. Sinds donderdag zijn de scholen en niet-essentiële winkels en diensten op Malta dicht. Voorts is reizen van het hoofdeiland naar Gozo beperkt, zijn georganiseerde sporten verboden en mogen er geen huwelijksfeesten meer plaatsvinden. In het openbaar mogen nog maximaal vier in plaats van zes mensen samenkomen. Planbare medische ingrepen zijn sinds zaterdag stopgezet om dokters en verplegers op Covid-afdelingen in te zetten. De strengere maatregelen blijven zeker tot 11 april, wanneer de Paasvakantie eindigt, van kracht. Volgens de autoriteiten is de stijging van het aantal gevallen vooral te wijten aan de Britse variant van het coronavirus.

Het bijna 11 miljoen inwoners tellende Tsjechië behoort wereldwijd tot de landen die het zwaarst zijn getroffen door de coronacrisis. Het land kampt ook met de hoogste besmettingscijfers van de Europese Unie. De regering heeft omliggende landen deze maand na lang twijfelen en dralen om hulp gevraagd omdat de ziekenhuizen de toestroom van coronapatiënten niet meer aankunnen. Duitsland, Zwitserland en Polen toonden zich al bereid om patiënten over te nemen.

De Tsjechische autoriteiten proberen met strenge lockdownmaatregelen verdere verspreiding van het virus tegen te gaan. Tsjechen krijgen ook binnen hun land te maken met reisbeperkingen. Ze moeten een geldige reden hebben om hun district te verlaten. De politie heeft controleposten opgetuigd en sinds het begin van de maand al 10.000 mensen teruggestuurd.

In Hongarije is ook sinds vorige week een nieuwe lockdown van kracht. Alle scholen en winkels zijn dicht om halt toe te roepen aan een zware derde coronagolf. Wat de situatie in de ziekenhuizen betreft, sprak premier Viktor Orbán vorige week op de nationale radio over een aanstaande “tragedie”. Het land zet sterk en razendsnel in op vaccineren om de nieuwe golf het hoofd te bieden en de lockdown zo snel mogelijk te beëindigen. Hongarije kocht in dat verband behalve de ‘westerse’ vaccins op eigen houtje nog Chinese en Russische spuitjes. Die worden nu massaal ingezet.

Estland heeft eveneens beslist om een lockdown van een maand in te voeren, wegens de dramatische coronacijfers. De Britse variant rukt snel op in deze Baltische staat. Sinds vorige week donderdag bieden de scholen in Estland enkel nog afstandsonderwijs aan. Niet-essentiële winkels en restaurants zijn weer gesloten. Ook indoor sporten is verboden. “De situatie met Covid-19 in Estland is uiterst kritiek. Dit moet snel omkeren. We hebben daarom besloten om het land zoveel mogelijk op slot te doen”, verklaarde premier Kaja Kallas.

Frankrijk probeert er intussen alles aan te doen om een nieuwe nationale lockdown te vermijden, terwijl de druk op de ziekenhuizen ook daar toeneemt. Zondag rapporteerden onze zuiderburen meer dan 26.000 nieuwe besmettingen en 140 sterfgevallen. Tegelijk klom het aantal mensen op intensieve zorgen tot 4.127. Afdelingen voor noodreanimatie zitten aan een capaciteit van 82 procent, het hoogste percentage sinds eind november. Toen zat Frankrijk in de tweede lockdown.

Frankrijk kondigde eerder al wel een strenge avondklok in heel het land af, vanaf 18 uur tot 6 uur, en er zijn regionale weekendlockdowns van kracht op plaatsen waar het aantal besmettingen weer oploopt. Dat is het geval in de Noord-Franse kustplaats Duinkerke, aan de grens met West-Vlaanderen, de regio rond het naburige Calais, en het zuidelijke Nice. Meer dan twee miljoen Fransen vallen onder weekendrestricties, waarbij ze zoveel mogelijk thuis moeten blijven. In de regio rond Parijs, waar de situatie momenteel “extreem intens” is, zijn nog geen lokale maatregelen aangekondigd.

“We moeten alle wapens inzetten om een nieuwe lockdown te vermijden”, sprak de Franse premier Jean Castex zondag. “De situatie wordt niet beter, er zijn meer en meer besmettingen en ziekenhuizen hebben veel patiënten.” Castex liet zich nog ontvallen dat de gemiddelde leeftijd van de coronapatiënten in de ziekenhuizen lager wordt en dat niet iedereen onderliggende aandoeningen heeft. Om de druk op ziekenhuizen in de regio rond Parijs te verminderen, worden patiënten overgebracht naar andere plekken, onder meer ook naar België. Alle ziekenhuizen in de regio moeten daarnaast 40 procent van de reguliere zorg en operaties afschalen.

Het Duitse Robert Koch Instituut (RKI), equivalent van gezondheidsinstituut Sciensano, vreest dat Duitsland aan het begin staat van een derde golf aan besmettingen. Begin maart besloot de Duitse regering samen met de deelstaten dat de bestaande lockdown wordt verlengd tot 28 maart, ondanks grote druk uit de samenleving om met strenge maatregelen te stoppen. De bittere pil werd voor de bevolking verguld met een plan om de maatregelen in vijf fases te versoepelen als er sprake is van een dalende tendens in de coronacijfers. Zo mogen er intussen weer mensen thuis op bezoek komen en zijn winkels onder voorwaarden weer open. Eerder was al besloten dat de kappers weer aan de slag kunnen en dat de scholen weer worden geopend.

Op 22 maart komen de regering en de deelstaten opnieuw bijeen om te zien of verdere versoepelingen mogelijk zijn. Duitse experts waarschuwen daar alvast tegen, wegens het toenemend aantal gevallen met de Britse variant. “We kunnen alleen versoepelen als er stabiele of dalende besmettingscijfers zijn”, zei gezondheidsexpert Karl Lauterbach zaterdag. Volgens hem ziet dat er voorlopig niet naar uit.

In Nederland is afgelopen weekend het hoogste aantal besmettingen gemeld sinds midden januari. Het aantal positieve tests was de afgelopen tijd stabiel rond de 4.500 per dag, maar stijgt sinds een paar dagen weer. In de afgelopen zeven dagen kreeg het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 35.849 meldingen van nieuwe gevallen. Dat komt neer op 5.121 per dag. De dagelijkse instroom in de ziekenhuizen stijgt licht.

Volgens hoogleraar Infectiepreventie Andreas Voss, lid van de expertengroep die het Nederlandse kabinet adviseert, is het te vroeg om te concluderen of de hoge besmettingscijfers een gevolg zijn van de laatste versoepelingen die zijn doorgevoerd. Na de middelbare scholen (gedeeltelijk) zijn sinds vorige week woensdag ook de kappers en andere contactberoepen daar weer open.

Eindigen doen we met goed nieuws, want in een aantal Europese landen gaan de coronacijfers na een sterke stijging nu weer de goede kant uit. Dat is het geval in onder meer Spanje en Portugal. Dat laatste land werd in januari zwaar getroffen door corona. Kinderen zullen vanaf deze week weer naar de kinderopvang, kleuterschool en basisschool kunnen gaan en sommige zaken mogen de deuren opnieuw openen. Twee weken later volgen museums en kleine winkels.

Ook in Spanje verbetert de toestand, na een tragische maand met het hoogste aantal Covid-19-doden sinds de eerste coronagolf. Februari, waarin 10.528 doden werden opgetekend, was de ergste maand in Spanje sinds de piek van april 2020, toen 16.354 mensen aan corona stierven. Inmiddels is het aantal besmettingen en doden in de woonzorgcentra hand in hand met de vaccinatiecampagne opmerkelijk gedaald. De Spaanse regering heeft vorige week aan de regionale autoriteiten gevraagd om huidige restricties zeker tot het laatste paasweekend aan te houden, om een nieuwe golf door familiebijeenkomsten zoals na de kerstvakantie te vermijden.