Staatssecretaris voor Consumentenzaken De Bleeker waarschuwt voor misleidende reclame via influencers

Gezichtscrème met ivoor, duurzame sigaretten, namaakhandtassen, een datingsite met nepprofielen of een spaarrekening met een interest van 10 procent: die bedenkelijke producten en diensten werden afgelopen weekend gepromoot door een vijftal Belgische influencers.  

De influencers kregen tegenkanting van organisaties als Test Aankoop, Kom op Tegen Kanker en Febelfin, maar de reclameboodschappen bereikten alles samen wel zowat 100.000 volgers.

Van oplichting was geen sprake: alles gebeurde in het kader van een campagne voor de dag van de consument, in opdracht van staatssecretaris voor Consumentenzaken Eva De Bleeker (Open Vld). Die wil consumenten - in casu vooral jonge mensen - waarschuwen voor reclame op sociale media, vaak via Instagram.

Omdat daar eigenlijk geen duidelijke regelgeving voor bestaat, is het voor consumenten niet altijd duidelijk dat het om reclame gaat, zegt ze. Bovendien is de consument lang niet altijd zeker dat de producten die gepromoot worden en de website waar je ze kunt aankopen, wel echt bestaan. De Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) opende in 2019 daardoor 27 dossiers naar aanleiding van klachten over sociale media. In 2017 waren dat er 16.

Een stijging van het aantal dossiers dus, maar het aantal klachten blijft erg laag. De Bleeker wil consumenten nu aansporen om influencermarketing kritisch te bekijken en altijd melding te doen van mogelijke oplichterij via sociale media. Dat kan via het meldpunt van de FOD Economie, op meldpunt.belgie.be. Ook bij andere instanties, zoals de JEP, de douane, Test Aankoop, Febelfin, of de financiële marktautoriteit FSMA kunnen zaken gemeld worden, afhankelijk van de specifieke situatie. 

"Als je opgelicht wordt, of wat dan ook, dan doe je best altijd een melding", zegt De Bleeker. "Van meldingen komen dossiers, er wordt dan getracht om de zaken op te lossen. Maar als er niet gemeld wordt, is het voor de betrokken diensten bijzonder moeilijk om dat uit de wereld te helpen."

Via de FOD Economie wordt nu een sensibiliseringsvideo verspreid. De vijf betrokken influencers en de andere betrokken diensten zullen die ook delen op hun sociale mediakanalen. Op de lange termijn werkt De Bleeker aan een verfijnder wettelijk kader. "We willen de sector en de administraties rond de tafel brengen en op termijn naar een kader komen waarin de consument beschermd wordt en influencers zelf ook weten wat legaal is en wat niet", zegt ze. 

De staatssecretaris wil daarvoor ook samenzitten met onder meer de Europese instanties en de bedrijven die een beroep doen op influencermarketing.