Grote onzekerheid nu topman is ontslagen: hoe ziet de toekomst eruit voor Bpost?

Nu Bpost-CEO Jean-Paul Van Avermaet met onmiddellijke ingang is ontslagen, treedt voorzitter François Cornelis op als topman ad interim. Tegelijk start het beursgenoteerde postbedrijf, voor 51 procent in handen van de overheid, de zoektocht naar een nieuwe CEO op. “Wij zijn meerderheidsaandeelhouder, natuurlijk maken we ons zorgen over de financiële situatie van het bedrijf”, zegt voogdijminister Petra De Sutter (Groen). “We hebben nu snel een nieuwe CEO nodig die het bedrijf klaarmaakt voor de toekomst.” Of Van Avermaet een gouden handdruk kreeg kon men op het kabinet niet zeggen. Bij Bpost klonk het dat dit een zaak was tussen de raad van bestuur en Van Avermaet. We kregen geen reactie van de raad van bestuur.  

De vraag is hoe die toekomst eruit moet zien. Bpost boekte vorig jaar een verlies van netto 19,2 miljoen euro. Operationeel wacht de nieuwe CEO een taak om u tegen te zeggen. Zo is de klassieke brievenpost in vrije val. Vorig jaar werd alweer 12 procent minder brieven en reclamefolders verstuurd. Daaruit blijkt dat de jarenlange winstmotor van Bpost, de briefverzending, almaar meer in de verdrukking geraakt. Bpost had daar een antwoord op verzonnen, met haar nieuw distributiemodel. Sinds vorig jaar laat het bedrijf zijn postbodes niet meer elke dag overal brieven posten. Maar de echte besparing en efficiëntiewinst bleef daar vooralsnog ondermaats. Bovendien blijkt uit de jongste studie van het BIPT, de post- en telecomregulator, dat de consument ontevreden is en minstens drie keer per week post wil ontvangen. 

De logica achter dat model is dat Bpost personeel overhoudt voor andere taken. De divisie van de pakjes is immers fors gegroeid. Deels door corona, maar dat dit een blijver is, lijkt een uitgemaakte zaak. Analisten gaan ervan uit dat de pakjesdivisie de nieuwe winstmachine moet worden. Nu werd het voor Bpost een kostenplaatje, want het bedrijf bleek onvoldoende voorbereid op de pakjesboom. Daardoor moest het extra kosten maken zoals het last minute aanwerven van tijdelijke mensen en transporteurs, waardoor de gestegen inkomsten meteen teniet werden gedaan. Concurrenten daarentegen konden wél profiteren van de pakjesgekte. 

De nieuwe CEO moet dus op zoek naar een duurzaam bedrijfsmodel met één oog op winstgevendheid, maar met een ander oog op de kosten voor de consument. Want de tariefverhoging voor postzegels en pakjes zijn een doorn in het oog, blijkt uit het consumentenonderzoek van het BIPT. Daar zit dus ook geen rek meer op.

‘Stabiliteit’

Jean-Pierre Van Avermaet had onvoldoende grip op die evolutie, ook al wegens het onderzoek naar prijsafspraken bij zijn vorige werkgever G4S. Daardoor kreeg hij te maken met een ontevreden management dat onvoldoende zicht kreeg op de te volgen strategie. Zijn ‘Connect 26' plan, met een bijkomende dienstverlening voor de bevolking via de postpunten, die dan voor nieuwe inkomsten zouden kunnen zorgen, bleef in de steigers steken.

Maar ook bij het personeel is de onrust groot, zegt ACOD-vakbondsman Jean-Pierre Nyns. Wij stelden ons erg veel vragen over wat er aan de top van Bpost aan de gang was.” Nyns merkt ook op dat Bpost in sneltreinvaart aan het transformeren is naar een pakjesbedrijf. “Dit wordt door onze keel geramd sinds de start van de pandemie. We maken het waar, maar het is alle hens aan dek.” De vakbond wil nu zo snel mogelijk stabiliteit. “Er moet iemand komen die de sociale dialoog begrijpt”, zegt hij.

Dat de vakbonden een stevige greep hebben op het bedrijf is een bekend feit. Het maakt de opdracht van de nieuwe CEO er niet makkelijker op. Want als Bpost wordt vergeleken met zijn geprivatiseerde concurrenten, PostNL op kop, valt op dat die laatste voor zijn pakjesbedeling beduidend veel externe (goedkopere) onderaannemers inschakelt. Het is ondenkbaar dat dit model bij Bpost ingang zou kunnen vinden. Toch zit de winst net in de verdere ontwikkeling van de e-commerce. Maar met een politieke schoonmoeder, die aast op haar dividend, een dergelijke transformatie doorvoeren mét behoud van de sociale vrede vergt bijzondere eigenschappen.