OVERZICHT. Waarom pauzeren zoveel Europese landen inenting met AstraZeneca-vaccin? Waar wacht België op? Dit is alles wat we weten

Op 8 maart stopten de Oostenrijkse gezondheidsautoriteiten met het toedienen van een bepaald lot van het AstraZeneca-vaccin. Een verpleegster (49) die met een spuitje van dat lot (ABV5300) werd ingeënt, overleed enkele dagen later aan de gevolgen van een longembolie. Een collega, die een spuitje uit hetzelfde lot had gekregen, kreeg wat later aan een longontsteking. Daarop beslisten ook Luxemburg en de Baltische staten de vaccinatie met AstraZeneca even te pauzeren. Het Europese geneesmiddelenagentschap (EMA) stelde dat “er geen indicaties zijn dat de vaccinatie deze aandoeningen, die niet als neveneffect opgelijst staan, veroorzaakt heeft”. Het lot ABV5300 werd aan zeventien EU-landen geleverd - niet aan België - en bestaat uit 1 miljoen doses.

Op 11 maart besliste Denemarken om voor minstens twee weken te stoppen met het vaccineren met AstraZeneca. De opschorting kwam er nadat er meerdere gevallen van bloedklonters waren gemeld. Na Denemarken beslisten ook tal van andere Europese landen om voorlopig een pauze in te gelasten.

Het Europese geneesmiddelenagentschap (EMA) had op 10 maart 30 meldingen van bloedklonters ontvangen op 5 miljoen toegediende vaccinaties. Daarmee ligt het aantal bloedklonters niet hoger bij gevaccineerden dan bij de rest van de bevolking.

AstraZeneca deelde enkele dagen later (op 14 maart) een gedetailleerder verslag waarin ze berichtten over 37 meldingen van bloedklonters (15 diepveneuze tromboses en 22 longembolen) op 11 miljoen vaccinaties in de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. “In een groep van 17 miljoen mensen verwachten we normaal gezien 705 gevallen van diepe veneuze trombose en 862 gevallen van longembolen”, zo kadert viroloog Marc Van Ranst. “We zien dus veel minder gevallen van diepveneuze trombose en longembolen bij gevaccineerden dan verwacht.”

Ter vergelijking: jaarlijks zijn er in de EU 1,5 miljoen gevallen van diepveneuze tromboses of longembolen. Meer dan 500.000 Europeanen sterven hieraan. 

Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) liet gisteren nog weten dat er in België tot nog toe zes meldingen zijn binnengelopen over bloedstolsels na een vaccinatie met het AstraZeneca-vaccin. “Het aantal trombo-embolische voorvallen bij gevaccineerden lijkt in het algemeen niet hoger te zijn dan bij de bevolking in het algemeen”, klinkt het.

In Denemarken is melding gemaakt van een overlijden van een 60-jarige vrouw die nog maar pas was ingeënt met het AstraZeneca-vaccin. Ze kreeg een bloedklonter en overleed daar ook aan. Ze zou nog enkele andere “zeer ongebruikelijke” symptomen hebben gehad volgens het Deense medicijnenagentschap zoals een laag aantal bloedplaatjes, bloedingen en stollingen in kleine en grote bloedvaten.

In Italië overleed een man (57) enkele dagen geleden nadat hij een spuitje had gekregen. Hij kreeg de nacht na zijn vaccinatie koorts en overleed even later. Wat eerder (op 9 maart) was ook al een 43-jarige militair gestorven na een injectie met het AstraZeneca-vaccin.

Tijdens de fase 3-studie werden 12.021 mensen ingeënt met het vaccin, 11.724 deelnemers maakten deel uit van de placebogroep. Van de eerste groep kregen 4 personen een trombose, bij de placebogroep waren dat 8 personen. Een vergrote kans op tromboses werd niet opgenomen in de bijsluiter van het vaccin gezien er geen sprake was van een biologische plausibiliteit. 

Na Denemarken beslisten ook IJsland, Noorwegen, Zweden, Nederland, Duitsland, Frankrijk, Slovenië, Italië, Spanje, Portugal, Ierland, Bulgarije en Cyprus om de vaccinatie met AstraZeneca tijdelijk stop te zetten.

Oostenrijk, Luxemburg en de Baltische staten (Letland, Estland en Litouwen) hadden, omwille van het betwiste lot ‘ABV5300', eerder al beslist om het gebruik van de AstraZeneca-vaccins even aan banden te leggen.

 “Ons land zet de vaccinatie niet op pauze”, zo reageerden de taskforce Vaccinatie en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a). Volgens Vandenbroucke is er geen enkel probleem met de vaccins. 

“Op een totaal van vijf miljoen Europeanen zijn er normaal gezien, dus zonder vaccinatie, meer dan 150 bij wie bloedstollingsstoornissen vastgesteld zouden worden in dezelfde periode van twee weken. Er is met andere woorden geen sprake van een verhoogd risico door het AstraZeneca-vaccin. Tromboses of bloedstollingsstoornissen komen immers dag na dag voor aan een ritme van ongeveer één tot vier per duizend mensen per jaar”, zo besluit professor Pierre Van Damme, vaccinoloog (UA) en lid van de Taskforce Vaccinatie in ons land. 

Lees ook: Moeten we ons zorgen maken over het vaccin van AstraZeneca? Experten leggen uit (+)

Ook de Wereldgezondheidsorganisatie adviseerde landen vandaag nog om het vaccin te blijven gebruiken. De voordelen wegen zwaarder dan de risico’s.

Elke donderdag publiceert het geneesmiddelenagentschap FAGG een overzicht van de bijwerkingen die zijn gemeld na toediening van een Covid-19-vaccin in België. Uit de meest recente cijfers van 11 maart blijkt dat er bij het toedienen van het vaccin van AstraZeneca in minder dan twee procent van de gevallen melding wordt gemaakt van bijwerkingen. 

Tot en met 1 maart waren 37.985 doses van het vaccin gezet, en kwamen er slechts 708 meldingen van bijwerkingen bij. Dat komt neer op 1,86 procent van de gevallen. Dat is vergelijkbaar met het vaccin van Moderna (1,93 procent), maar duidelijk hoger dan dat van Pfizer (0,67 procent)

België, alsook de andere landen die de vaccinatie met AstraZeneca gepauzeerd hebben, wachten op een uitgebreide analyse van het EMA. Die analyse zal morgen (18 maart) toegelicht worden. Indien het haar advies wijzigt, zal België dat nieuwe advies volgen en implementeren. Voorlopig blijft het EMA echter achter het vaccin van AstraZeneca staan. “Bloedstollingsproblemen komen sowieso relatief vaak voor”, benadrukte de EMA-directeur Emer Cooke gisteren nog tijdens een persconferentie. “Wij blijven tijdens het onderzoek overtuigd van de voordelen van vaccinatie”, concludeerde Cooke.

Meer info volgt morgennamiddag.