‘Iedereen wist dat Sihame iemand was die het verschil kon maken’

“Het is een klotesituatie”, zegt Bart Somers (56), de Vlaamse kopman van de liberalen. Nu de coronabesmettingen opnieuw stijgen, zit hij andermaal thuis voor zijn boekenkast. Een bezoek aan zijn moeder, die alleen woont, zit er nog niet meteen in. Ook voor zijn dochter aan de universiteit is het doorbijten. “Als vijftiger met een gezin, een huis en een job kan ik moeilijk klagen. Maar dit is zwaar en slopend. We zijn het allemaal beu.”

Uw regeringsleider Jan Jambon (N-VA) wil de terrassen weer open tegen Pasen. Is dat wel verantwoord?

“Op het vorige Overlegcomité waren we inderdaad van mening dat de terrassen openen een goede optie was. Maar de context verandert voortdurend. Als de terrassen opengaan, dan moet dat definitief zijn. Het laatste wat de horeca nodig heeft, is een stop-and-gobeleid. We zullen dit debat dus opnieuw moeten voeren in het Overlegcomité (dat vandaag vervroegd samenkomt, ADB). Ik heb geen zin om daar in de media uitspraken over te doen.”

Het is simpel: Alexander De Croo (Open Vld) en Frank Vandenbroucke (sp.a) stellen hun veto.

“Eenheid van commando is belangrijk. Tot nu toe zijn we er in dit complexe land in geslaagd om met verschillende regeringen een gezamenlijk standpunt in te nemen. Laten we dat opnieuw proberen.”

Hoe vermoeiend is het om telkens heen en weer te hinken tussen uw premier en uw coalitiepartner N-VA?

“Niet zo vermoeiend. Het zal u verbazen, maar op het Overlegcomité wordt er vaak gediscussieerd tussen ministers van dezelfde partij. Ieder verdedigt zijn eigen beleidsdomein, los van partij of regering. Ik heb niet het gevoel dat ik veel moet hinken.”

De Vlaamse regering is totaal afwezig in deze crisis.

“Het is geen wedstrijd om ter vaakst voor de camera staan. Vlaanderen stelt zich sober op, maar we doen wat moet. We moesten zorgen dat er voldoende capaciteit was om vaccins te zetten. Die is er. Vandaag kunnen we 140.000 spuiten per dag zetten, maar spijtig genoeg worden er veel minder geleverd. Maar met een vaccinatiegraad van 8,2 procent hoort Vlaanderen bij de betere in Europa.”

Wouter Beke (CD&V) belooft iedere volwassene een vaccin voor 11 juli ‘als de geplande leveringen doorgaan’. Zo is het makkelijk.

“Geen enkel perspectief schetsen is ook niet goed. Nu hebben mensen tenminste een vooruitzicht. Het nadeel is dat sommigen teleurgesteld kunnen raken omdat ze dat tweede zinnetje niet goed hebben gehoord. Maar de randvoorwaarde is duidelijk: de producenten moeten hun beloftes nakomen. Of dat gaat dat lukken, hangt van hen af.”

Begrijpt u dat mensen moedeloos worden van al die onzekerheid?

“Ik vind persoonlijk dat we te obsessief bezig zijn met de dagcijfers. Een procentje hoger of lager, op lange termijn betekent dat weinig. Zo voorspelden we maanden geleden dat de vaccinatiecentra tegen begin maart moesten beginnen proefdraaien. We zijn nu half maart en de 80-plussers krijgen volop hun vaccins. We zitten dus op schema, maar intussen hebben we een rollercoaster van emoties gehad. Ik probeer een beetje zen te zijn.

“Let op, ik begrijp wel de onzekerheid. Mensen verlangen naar het Rijk der Vrijheid, zoals Vandenbroucke dat zo mooi liberaal heeft verwoord. (grijnst) Sommigen hebben het echt heel zwaar.”

Vooral de mentale gezondheid baart zorgen.

“Ik ben deze week een luisterkamer gaan inhuldigen in een school in Beveren. Daar kunnen jongeren met iemand praten in een beschermde omgeving. De nood aan zulke initiatieven is enorm. In Vlaanderen pleegt elke dag één jongere zelfmoord. Door de coronacrisis is het opkroppen van emoties nog schadelijker. Vandaar dat ik een oproep lanceer aan de lokale besturen om zelf projecten op poten te zetten voor een betere psychische ondersteuning. Ik voorzie een budget van 3 miljoen euro. De besturen kunnen tot 40.000 euro krijgen voor hun project, maar ze moeten ook zelf mee financieren.”

Ook volwassenen zitten op hun tandvlees. Zij moeten doorbijten?

“Ik heb net de resultaten gezien van onze nieuwe welzijnsbevraging bij de Vlaamse ambtenaren. Op een aantal vlakken valt de situatie nog mee, maar de schade neemt toe. In vergelijking met het begin van de crisis zeggen steeds minder onder hen dat het goed gaat.”

Telewerk is niet ideaal?

“Ik ben ervan overtuigd dat we naar een hybride vorm van werken gaan, waarbij we 1 à 3 dagen naar kantoor gaan. Maar hoe vervang je de spontane momenten aan de koffiemachine? Hoe garandeer je dat mensen offline kunnen zijn? Dat zijn gigantische uitdagingen. Daarom ga ik een taskforce samenstellen met academici en kenners, die een plan moet uitwerken. Hopelijk inspireert dat ook de privésector.”

Vorige week droeg Vlaams Belang de homofobe Jef Elbers voor als bestuurder bij het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF). U verzette zich daar heftig tegen.

“Zowat elke holebi in Vlaanderen werd ooit al geconfronteerd met verbaal of fysiek geweld. Als je dan ziet dat sommige politici flirten met homofobie – zoals zowat elk parlementslid van Vlaams Belang – dan is het mijn plicht om hen daarmee te confronteren.”

Waarom sloeg u niet even hard op tafel toen uw poulain Sihame El Kaouakibi onder vuur lag in de Wetstraat?

“Ik heb me niet weggestoken, als u dat bedoelt. In het begin ging de discussie over een aantal privébedrijven van Sihame waar ik absoluut geen zicht op had, dus ik kon daar weinig over zeggen. Ik heb wel altijd duidelijk gemaakt dat Sihame onschuldig is tot het tegendeel bewezen wordt. Ze moet alle kansen krijgen om zich te kunnen verdedigen.”

Heeft u spijt van uw keuze om haar binnen te halen?

“Waarom zou ik? Sihame is iemand die een positief verschil heeft gemaakt in het leven van veel jonge mensen. Ze heeft een authentiek, liberaal verhaal en maakt van diversiteit iets positiefs. Veel partijen bewonderden haar werk. Als je zo’n iconisch figuur kan binnenhalen, dan ben je gewoon heel blij. Ik blijf daarbij. Binnen de partij was de keuze voor Sihame ook breed gedragen.”

Waren sommigen bang van haar ambitie in Antwerpen?

“Ik wil niemands proces maken. Iedereen wist dat zij iemand was die het verschil kon maken. Tegelijk was het niet altijd gemakkelijk omdat ze een heel sterke overtuiging heeft. In de politiek is dat altijd balanceren. Mensen die nergens voor vechten, breken sowieso nooit door. Tegelijk zijn er velen die vechten en nooit iets bereiken omdat ze te weinig bruggen hebben gebouwd. Een politicus danst op een slappe koord.

“Elke partij heeft graag sterke figuren, maar langs de andere kant wil ze ook dat iedereen in de pas loopt. Dat is inherent aan onze particratie. Als je het mij vraagt, dan is die particratie soms te sterk en laat ze te weinig ruimte aan parlementsleden om hun stem te laten horen.”

Hoopt u dat El Kaouakibi gerehabiliteerd kan worden in de partij?

“Als ze de aantijgingen kan weerleggen, dan ís dat haar rehabilitatie. Ik hoop oprecht voor haar dat het lukt.”

Sinds Egbert Lachaert voorzitter werd, heeft de rechterflank binnen Open Vld het voortouw genomen. Voelt u zich als progressief liberaal nog thuis in uw partij?

“Die karikatuur van de linker- en rechterflank is lachwekkend. Als je Alexander, Egbert of mij een discours hoort geven over liberalisme, dan behoren we duidelijk tot dezelfde ploeg.

“Ik zal uiteraard niet ontkennen dat er stevig gedebatteerd werd in de aanloop naar de voorzitterswissel. Wij zijn vrijgevochten mensen met een overtuiging. Maar nu dat achter de rug is, worden de rangen gesloten. We zitten beter in ons vel, de peilingen zijn gunstig. Met onze aanwezigheid in twee regeringen is de cohesie sterker dan ooit.”

Voor wie supporterde u in Nederland: de liberale VVD of het links-liberale D66?

“Voor beide. Open Vld is nu eenmaal een partij die beide strekkingen overspant. Op vlak van veiligheid ben ik bijvoorbeeld absoluut geen linkse jongen. Maar ik geloof wel dat liberalisme een emancipatorische kracht heeft. Die combo is voor mij perfect.”