De advocaten, die vandaag opereren in opdracht van Ecolo-minister Zakia Khattabi, zeiden meermaals dat België geen enkel vraagteken plaatst bij de risico’s die aan de klimaatopwarming verbonden zijn, noch bij de doelstelling die in het klimaatakkoord van Parijs werd vastgelegd om die opwarming ‘ver onder twee graden’ te houden, en te streven naar een maximale opwarming met 1,5 graden Celsius.

Wat de advocaten wel betwistten, is de stelling van vzw Klimaatzaak ‘dat België niet over een voldoende klimaatbeleid beschikt’, zei advocate Nathalie Van Damme. Ze hekelde de focus op de doelstelling om de opwarming onder de 1,5 graden te houden. Het is op basis daarvan dat de vzw de rechtbank vraagt om België te verplichten om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen met minstens 42 procent tegen 2025 en minstens 55 procent tegen 2030 – telkens ten opzichte van referentiejaar 1990.

• ‘Overheden erkennen rechten toekomstige generaties niet’

Maar, bepleitte Van Damme, hoewel de grens van 1,5 graden weliswaar al in 2009 naar voor werd geschoven, werd pas in een bijzonder rapport van het IPCC in 2018 concreet gemaakt wat nodig is om onder die grens te blijven. En dus kan België daar ook pas sinds drie jaar rekening mee houden. Van Damme betichtte Klimaatzaak ervan ‘de geschiedenis te herschrijven’. ‘We kunnen niet met de ogen van vandaag naar het beleid van gisteren kijken. De wetenschappelijke inzichten over klimaat evolueren snel.’

De maatregelen die België de voorbije jaren en decennia heeft genomen, zei ze, pasten op het moment dat ze werden genomen, en met de kennis van toen, binnen wat een ’voorzichtige en toegewijde’ overheid dient te doen.

Snelheid in de tunnel

Advocaat Guy Block probeerde vervolgens met cijfers en grafieken de rechter te overtuigen dat België wel degelijk heel wat inspanningen doet, en daardoor vandaag op schema zit om de Europese doelstellingen - met klimaatneutraliteit in 2050 als eindpunt - te bereiken. Die zijn ook opgenomen in het federaal regeerakkoord.

Dat vzw Klimaatzaak de weg daarheen lineair interpreteert, en op basis daarvan concludeert dat ons land niet op schema zit, is niet correct, zei Block. Hij vergeleek het met de snelheidslimiet in een tunnel. ‘Als die vijftig kilometer per uur bedraagt, moet ik die snelheid respecteren van zodra ik mij in de tunnel bevind.’ De snelheid waarmee hij de tunnel nadert, is niet zozeer van belang, betoogde Block. Rechter Sabine Malengreau merkte op dat je dat natuurlijk beter niet ‘aan 200 kilometer per uur’ doet.

‘België zal zijn CO2-uitstoot in 2030 met 55 procent hebben verminderd’, zei Block. ‘Dat is de doelstelling. Dat is wat telt.’

Maandag komen de advocaten van de Belgische Staat nog een tweede keer aan het woord op het proces. Daarna volgen de verdedigingen door de Waalse, Vlaamse en Brusselse overheden. Het proces duurt tot en met vrijdag. De uitspraak van de rechter kan daarna nog enkele maanden op zich laten wachten.