Wie kan vandaag naar ‘Chappelle’s Show’ kijken zonder te huiveren?

“Man, ik kan niet geloven dat deze show nog steeds niet is gecanceld!”, aldus Dave Chappelle aan het begin van meer dan één aflevering van zijn controversiële Chappelle’s Show. De twee seizoenen van het legendarische sketchprogramma zijn sinds kort eindelijk op Netflix te bekijken. Het was de springplank waarmee de Afro-Amerikaanse komiek zich het supersterrendom in katapulteerde. Hij kreeg er de bewondering van de allergrootsten voor, van Prince tot Kanye West, die niet toevallig in de show opduiken of er worden geparodieerd. Sinds het verscheiden van Chappelle’s Show in 2005 kregen de beste sketches op YouTube een tweede leven. Roep op een feestje maar eens luid “I’m Rick James, bitch!” en aanschouw hoeveel mensen moeten grinniken.

Wie kan anno 2021 Chappelle’s Show uitzitten zonder bij sommige scènes te huiveren van plaatsvervangende schaamte? Het is intrigerend om het programma met de blik van de millennial of door de bril van Generatie Z te bekijken, in deze tijden van Harvey Weinstein en George Floyd. De vraag die zich vrijpostig stelt bij het herbekijken van Chappelle’s Show is: gaan we ooit opnieuw kunnen genieten van dit type brutale, sarcastische, absurdistische humor nu tiltgeslagen politieke correctheid en cancel culture de norm proberen te dicteren?

Niggar

Misschien. Daartoe moeten ons referentiekader en de beleving ervan opnieuw kantelen. Of op zijn minst worden bijgesteld. Oh ja, de totale uitroeiing van institutioneel racisme én seksisme zou de boel ook al vooruithelpen. 

“De kijk van Chappelle’s Show op ras is complex, rommelig en fluïde, zoals dat hoort in het Amerika van vandaag”, zo schreef de Afro-Amerikaanse journalist Touré in zijn boek Who’s Afraid of Post-Blackness. Hij zag in het programma een bevrijdende nonchalance inzake de kijk op racisme en slavernij. “De zwarte geschiedenis weegt niet op zijn schouders. Chappelle weigert te geloven dat het verleden je in die mate kan verlammen dat je niet op een speelse manier kunt omgaan met de stereotypen en de karikaturen die tegen ons worden gebruikt. (...) Jezelf bevrijden van de druk om je eigen ras vooruit te helpen, impliceert paradoxaal genoeg de ultieme vooruitgang voor dat ras.”

Toch snijdt Chappelles politieke boodschap soms diep. Kijk naar de tragisch-hilarische sketch over de familie Niggar, een archetypisch wit Amerikaans gezin in de fifties, dat door zijn zwarte melkboer – gespeeld door Chappelle – om de haverklap op raciale grofheden wordt getrakteerd op basis van die familienaam: “You didn’t pay your bill last week and I know how forgetful you Niggars are when it comes to paying your bills.” Geestig, ja. Besef evenwel dat vandaag niet iedereen met u zal meebrullen van plezier.

Chappelle’s Show is te zien op Netflix.