"Ongelijke toegang tot vaccins in de wereld is grotesk” - Devroey: "Zonder lockdown kunnen cafés op 1 mei niet open”

Spanje heeft de maximumleeftijd voor de toediening van het AstraZeneca-vaccin verhoogd van 55 naar 65 jaar. Dat maakte de minister van Volksgezondheid Carolina Darias bekend.

De Spaanse autoriteiten hadden het gebruik van dit vaccin aanvankelijk beperkt tot mensen jonger dan 55 jaar. Die leeftijdsgrens werd ingesteld omdat er onvoldoende gegevens beschikbaar waren over de werkzaamheid van het vaccin bij ouderen.

Sinds de Europese goedkeuring van het vaccin hebben andere klinische proeven de doeltreffendheid van het vaccin aangetoond bij 55-plussers. Heel wat andere Europese landen pasten al de leeftijdsgrens aan.

De beslissing komt er nu Spanje woensdag opnieuw begint te vaccineren met het middel van AstraZeneca na geactualiseerd advies van het Europese geneesmiddelenbureau (EMA). Daarin staat dat het vaccin "veilig en effectief" is.

Een hele rij Europese landen was uit voorzorg tijdelijk gestopt met het toedienen van het vaccin van de Brits-Zweedse farmaceut. Aanleiding waren enkele meldingen uit Noorwegen en Denemarken over mensen die kort na de prik last kregen van een combinatie van trombose (de vorming van bloedstolsels) én een tekort aan bloedplaatjes.

Frankrijk raadt zelfs aan om de AstraZeneca-vaccins te reserveren voor 55-plussers. Dat is beslist omdat de ernstige - en zeldzame - stollingsstoornissen die in verschillende Europese landen tot de schorsing van het vaccin leidden alleen werden waargenomen bij mensen jonger dan 55 jaar.

De stad Antwerpen roept haar 65-plussers die zich willen laten vaccineren tegen het coronavirus op om geduld te oefenen. "De vraag naar vaccins is momenteel groter dan het aanbod", stelt de stad naar eigen zeggen vast, en er worden telkens pas nieuwe afspraakmomenten opengesteld wanneer er nieuwe vaccins zijn gearriveerd.

Heel wat Antwerpse 65-plussers die een code van de overheid kregen om online een afspraak voor hun vaccinatie te maken, stelden de voorbije dagen vast dat dat niet lukte omdat er geen afspraakmomenten beschikbaar waren. Het gaat volgens de stad niet om een nieuw technisch probleem, maar wel om het gevolg van een probleem van vorige week bij het Doclr-platform (de toepassing die de uitnodigingen verstuurt) en twijfel over AstraZeneca.

"Een aantal uitnodigingen is een tijdlang niet verstuurd door Doclr", laat de stad maandagavond weten. "Omdat er een aantal keer geen respons kwam op de verstuurde uitnodigingen, werden opnieuw uitnodigingen verstuurd om zo de beschikbare afspraken in te vullen. De lage respons werd toen geweten aan de negatieve berichtgeving rond het AstraZeneca-vaccin. Toen Doclr dit hele pakket uitnodigingen vervolgens in één keer verstuurde, leidde dat tot een vraag die veel groter was dan het aanbod."

De stad en het samen met ZNA uitgebate vaccinatiedorp VacCovid vragen nu om de stadsdiensten of infolijn niet te contacteren als je online geen momenten voor vaccinatie vindt. De codes zijn 30 dagen geldig en er worden zo snel mogelijk nieuwe afspraakmomenten opengesteld, klinkt het. Ook zonder afspraak tegen sluitingstijd langsgaan in de hoop een overschotje te krijgen, heeft volgens de stad geen zin.

Op www.vaccovid.be valt te volgen wanneer er nieuwe vaccinatiemomenten zijn in Antwerpen.

Sinds vandaag moeten ook leerlingen van het vijfde en het zesde leerjaar op school een mondmasker dragen, ten minste tot de paasvakantie. Het Kinderrechtencommissariaat vreest dat de regel wel eens langer zou kunnen gehandhaafd worden nu de cijfers zo onrustwekkend stijgen.

"We zijn bezorgd over de impact ervan op het welzijn en de ontwikkeling van jonge kinderen", luidt het in een persbericht. "We vragen uitdrukkelijk om de mondmaskerplicht zodra het mogelijk is opnieuw af te schaffen."

Het systeem van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht door corona zal ook ingeroepen kunnen worden als een paaskamp geannuleerd wordt. Dat besliste vicepremier en minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS). "We willen koste wat het kost vermijden dat kinderen tijdens de paasvakantie bij de grootouders moeten worden opgevangen", klinkt het.

Werknemers hebben sinds 1 oktober vorig jaar het recht om afwezig te zijn op het werk wanneer hun kind door de coronamaatregelen niet naar school, de kinderopvang of het centrum voor opvang van personen met een handicap kan gaan. Dat systeem van tijdelijke werkloosheid, dat het corona-ouderschapsverlof opvolgde, kan ingeroepen worden wanneer de opvangplaats of de school (deels) moet sluiten of wanneer het kind thuis moet blijven om de verspreiding van het coronavirus te beperken.

De regels zullen overigens blijven gelden tot en met 30 juni, het einde van het schooljaar dus. "Werkende ouders die moeten instaan voor de opvang van een kind willen we zo een stevig vangnet blijven bieden", besluit Dermagne.

"Rijke landen raken veel makkelijker aan coronavaccins dan arme, het verschil wordt grotesk." Dat heeft Tedros Adhanom Ghebreyesus als directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)  gezegd.

"In januari zei ik nog dat de wereld aan de rand stond van een catastrofaal moreel falen. Er moesten toen dringende maatregelen genomen worden om Covid-19-vaccins op gelijke basis te verdelen. Het is schokkend om nu vast te stellen hoe weinig daar aan gedaan is", zei de WHO-topman op een persconferentie.

"Landen die momenteel jonge, gezonde mensen met een laag risico op Covid-19 vaccineren, doen dat ten koste van het leven van gezondheidswerkers, ouderen en andere risicogroepen in andere landen", gaat Tedros verder. "De armste landen vragen zich af of de rijke landen wel menen wat ze zeggen wanneer ze het over solidariteit hebben. De ongelijke verdeling van vaccins is niet alleen een morele schande. Het is ook economisch en epidemiologisch zelfvernietigend."

"Sommige landen racen om hun hele bevolking in te enten, terwijl andere landen niets hebben. Dit geeft misschien veiligheid op korte termijn, maar het is een vals gevoel van veiligheid."

Professor Huisartsengeneeskunde Dirk Devroey pleitte gisteren in 'de Zevende Dag' al voor een strenge lockdown. Een dag later houdt hij voet bij stuk. "Zonder lockdown zullen we de heropening van de cafés op 1 mei op onze buik mogen schrijven", klinkt het.

De scholen sluiten alleen gaat niet volstaan om de stijgende besmettingscijfers onder controle te krijgen, gelooft Devroey. De oplossing is volgens hem een bundel van strenge maatregelen. "De maatregelen zijn te slap en komen altijd te laat."

Sneller en strenger, dan kom je uit bij een lockdown. "Hoe meer maatregelen je toevoegt, hoe korter het zal duren en hoe sneller we opnieuw een normaal leven zullen hebben. Een lockdown kan enorm snel tot een daling leiden" geeft Devroey aan. 

Portugal wordt nu aangehaald als voorbeeld. "Daar waren er 15.000 besmettingen per dag en met die lockdown zijn ze kunnen zakken naar minder dan 100 per dag. Dan zal het moment van de vrijheid eindelijk dichterbij komen. Als we dat niet doen, dan halen we 1 mei niet."

De VUB-professor begrijpt dat de overheid niet durft in te grijpen. Maar deze langdradige situatie is volgens hem nog schadelijker voor de economie en het mentaal welzijn.

"Nu zijn het halfslachtige maatregelen die moeilijk nagevolgd kunnen worden. Wanneer weet je bijvoorbeeld wanneer een zitje aan het raam op de trein volzet zal zijn? Bij een strenge lockdown is dat wel duidelijk. En ja, dan zullen bedrijven moeten sluiten. Maar die impact zal op termijn minder groot zijn", besluit Devroey.

De complexiteit van de institutionele set-up van ons land zorgt voor vertraging, en traagheid is problematisch om een crisis aan te pakken. Die boodschap gaf Philippe De Backer (Open Vld) mee aan de bijzondere commissie in de Kamer die zich buigt over de aanpak van de coronacrisis. De toenmalige minister wees ook op een pijnpunt buiten onze grenzen. "Leveringen werden tegengehouden aan de Franse en Duitse grens, ik heb Covid-nationalisme gezien."

De Backer kwam op 22 maart vorig jaar op vraag van toenmalig premier Sophie Wilmès aan het hoofd te staan van de werkgroep shortages. Die moest ervoor zorgen dat er medisch beschermingsmateriaal voorhanden was, net als labocapaciteit om tests uit te voeren.

"Er was op het terrein paniek voelbaar. Velen zaten op het tandvlees", aldus de voormalige minister. Hij kreeg schouderklopjes vanop verschillende banken voor zijn dynamiek tijdens de crisis. "Veel landen waren op zoek naar hetzelfde materiaal en de vraag was tien keer hoger dan het aanbod." Toch waren volgens De Backer in de loop van april de belangrijkste tekorten weggewerkt. 

Een les voor de toekomst is dat snelheid volgens De Backer moet primeren op perfectie. Ook moeten alle neuzen in de samenleving in dezelfde richting staan, zowel maatschappelijk als binnen het overheidsapparaat. "Rally around the flag", noemt De Backer dat. Een deel van het succes van landen als Israël en Taiwan is daar volgens hem aan te danken. 

Vladimir Poetin laat zich morgen vaccineren tegen Covid-19. De Russische president was scherp voor wat hij de "vreemde verklaringen" noemde van Europees commissaris Thierry Breton. Die zei dat Europa het Russische vaccin niet nodig heeft.

"We dwingen niemand iets te doen, maar we vragen ons af welke belangen deze mensen verdedigen. Die van de farmaceutische bedrijven of die van Europese burgers?", aldus Poetin.

De uitlatingen illustreren de spanningen rond de goedkeuring van Sputnik V in de Europese Unie. Rusland heeft Brussel er al van beschuldigd dit proces opzettelijk te vertragen. Een woordvoerder van de Commissie benadrukte dat er geen onderhandelingen gaande zijn om Sputnik V aan te kopen. "Maar de deur is niet voor altijd gesloten."

4,3 miljoen Russen hebben de twee noodzakelijke dosissen gekregen, een bescheiden cijfer voor een bevolking van 146 miljoen.

Huisartsenvereniging Domus Medica waarschuwt dat het aantal nieuwe besmettingen gestegen is tot het niveau van oktober, vlak voor de tweede golf. "De non-beslissingen van vrijdag en gisteren gaan daar niets aan veranderen. Elke dag die we wachten is er één te veel", beklemtoont voorzitter Roel Van Giel.

De wachtposten en de test- en triagecentra waarschuwen al sinds vorig weekend voor een enorme stijging, zegt Van Giel. "Toen zagen we dat vooral in de provincie Antwerpen, maar dit weekend stellen we hetzelfde vast in heel Vlaanderen. We moeten continu opschalen en zien veel besmettingen bij kinderen en jongvolwassenen."

Ook de positiviteitsratio's baren zorgen. In het testcentrum van Waregem bijvoorbeeld testte 15 procent positief. "Dit is de eerste keer sinds oktober, het begin van de tweede golf, dat zich zo'n sterke stijging voordoet. We maken ons heel veel zorgen." 

Verontrustend. Zo omschrijft Sciensano-viroloog Steven Van Gucht de toename van het aantal coronabesmettingen en hospitalisaties. “Als de cijfers nog sneller stijgen, moet er drastisch ingegrepen worden. Dan is een lockdown-achtig scenario het enige dat overblijft”, zegt hij. Maar zullen de cijfers nog stijgen? Is dat te voorspellen? En wanneer zullen de politici dan beslissen of er opnieuw een lockdown komt of niet? En hoe moet die lockdown eruitzien? Experten leggen uit. (+)

Blankenberge annuleert alle grote evenementen al zeker tot het einde van de zomer. Al is annuleren veel gezegd. “We hadden toch nog niks gepland", zegt burgemeester Daphné Dumery (N-VA).

Bij bpost is vandaag/maandag een proefproject gestart met sneltesten in drie sorteercentra. Werknemers kunnen op vrijwillige basis een PCR-test laten afnemen, die aangeeft of ze al dan niet besmet zijn met het nieuwe coronavirus. De uitslag is binnen de vijftien minuten gekend.

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) raadt het gebruik van het middel ivermectine af voor de preventie of behandeling van Covid-19. Er is onvoldoende bewijs voor de werking van het geneesmiddel tegen het coronavirus, concludeert het EMA na de beoordeling van verschillende laboratoriumonderzoeken, observationele onderzoeken en klinische studies.

Ivermectine is een geneesmiddel dat gebruikt wordt tegen darmwormen, parasitaire mijten en luizen. Het wordt ook in de diergeneeskunde gebruikt. Sommigen beweren echter dat dit middel ook een prima geneesmiddel is voor coronapatiënten.

Volgens het EMA kan ivermectine het coronavirus wel tegengaan, maar pas bij veel hogere concentraties dan die zijn toegestaan. Vergiftiging bij gebruik ervan in hogere dan de goedgekeurde doses kan daarom niet worden uitgesloten. 

Maandag zijn er drie nieuwe vaccinatiecentra geopend in het Brussels gewest, maar tegelijkertijd blijft het aantal mensen dat reserveert voor een inenting te laag. Dat bleek maandag tijdens een online persmoment met Inge Neven, hoofd van de Brusselse gezondheidsinspectie. Lees hier meer.

Het Europees geneesmiddelenbureau EMA zal in april een groep experts naar Rusland sturen om ter plaatse de klinische onderzoeken met het Sputnik V-vaccin te bespreken. Dat heeft de Russische minister van Volksgezondheid Michail Moerasjko maandag meegedeeld.

De komst van het EMA-team staat gepland op 10 april. Het EMA bekijkt of Sputnik-V op de Europese markt kan worden toegelaten.

Het EMA beoordeelt het Russische vaccin sinds begin maart in een versnelde procedure. Dit betekent dat experts de onderzoeksgegevens al bestuderen voordat het dossier compleet is. Op deze manier kunnen ze sneller oordelen of het middel geschikt is voor de Europese Unie.

Het Verenigd Koninkrijk is bereid tot een compromis om te voorkomen dat de Europese Unie de export van vaccins naar het land blokkeert. De Britten staan open voor het delen van AstraZeneca-vaccins die worden geproduceerd in een fabriek in Leiden, bericht de krant The Times op basis van anonieme bronnen.

De Britse regering zou met zo'n gebaar willen voorkomen dat de EU besluit de vaccinexport naar het Verenigd Koninkrijk aan banden te leggen. Het ergert Brussel dat AstraZeneca tot dusver minder vaccins kon leveren dan eerder was afgesproken. Er is volgens ingewijden onder meer discussie ontstaan over de Nederlandse Halix-fabriek, die nog niet op de lijst staat van goedgekeurde leveranciers voor de Europese markt.

Door het uitblijven van die toestemming kunnen de AstraZeneca-vaccins uit die fabriek nog niet worden gebruikt in de EU. Farmaceut AstraZeneca verwacht volgens een intern document dat is ingezien door persbureau Reuters dat de EU op 25 maart groen licht geeft voor het gebruik van in Leiden geproduceerde middelen.

De Leidse producent wordt als leverancier genoemd in contracten die AstraZeneca sloot met de EU en het Verenigd Koninkrijk. The Times schrijft dat de Nederlandse fabriek binnenkort naar verwachting miljoenen doses beschikbaar zal hebben. Premier Boris Johnson beslist uiteindelijk persoonlijk of onderhandeld zal worden over de verdeling van die vaccins.

Johnson zou zijn ministers ondertussen opdracht hebben gegeven zich niet al te fel uit te laten over het vaccinconflict. Hij vreest dat een forse ruzie een Europees exportverbod juist dichterbij kan brengen. The Times schrijft dat de Britse compromisbereidheid wel grenzen heeft. Het zou niet de bedoeling zijn om vaccins naar de EU te sturen die in het Verenigd Koninkrijk worden geproduceerd.

De Britse premier zoekt ook persoonlijk contact met Europese leiders om steun te zoeken. Hij hoopt naar verluidt dat EU-lidstaten bereid zijn een mogelijke exportstop tegen te houden. De krant Financial Times bericht dat Mark Rutte zijn Britse collega al aan de lijn heeft gekregen.

Nederland heeft volgens The Times een voortrekkersrol genomen bij de zoektocht naar een compromis. Den Haag wil volgens bronnen van de krant dat de Europese Commissie, het Verenigd Koninkrijk en AstraZeneca om de tafel gaan zitten om een oplossing te zoeken. Nederland zou worden gesteund door landen als België, Ierland, Zweden en Polen.

De gouverneur van West-Vlaanderen heeft minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) in gebreke gesteld. Dat bevestigt Carl Decaluwé. Hij doet dat na een overleg met spoorwegmaatschappij NMBS en de minister. Volgens de gouverneur nemen de vervoersmaatschappij en het kabinet geen verantwoordelijkheid in het probleem rond de drukte op de treinen, veelal richting kust.