Europees Hof: vliegtuigmaatschappij moet bij pilotenstaking ticket terugbetalen

Het Luxemburgse hof boog zich over de weigering van de Scandinavische vliegmaatschappij SAS om met compensaties te komen na een pilotenstaking voor een betere collectieve arbeidsovereenkomst (cao) in 2019. SAS voerde aan dat de staking een "uitzonderlijke omstandigheid" was en dat zij er niets aan kon doen.

Maar daarover is het hof het niet eens met SAS. Stakingen horen nu eenmaal bij salarisonderhandelingen en zijn dus niet "uitzonderlijk". Bovendien was het geen wilde staking, maar was de actie door de vakbond aangekondigd. Dan kan een luchtvaartmaatschappij zich voorbereiden en de schade beperken, of tijdig met de ontevreden werknemers een oplossing uitwerken, brengt het hof in herinnering.

Volgens EUclaim, een organisatie die zich inspant om bij vertragingen en vluchtuitval compensaties voor gedupeerde passagiers af te dwingen, gaat het om een belangrijke uitspraak. SAS moest voor de betreffende staking eind april en begin mei 2019 meer dan 4.000 vluchten schrappen. Dat raakte ongeveer 380.000 passagiers en als die allemaal gecompenseerd zouden moeten worden zou dat circa 117 miljoen euro kosten, heeft SAS eerder zelf uitgerekend.

Ilona Maertzdorff, hoofd van de juridische afdeling van EUclaim, geeft aan dat de uitspraak van het Europese hof waarschijnlijk ook gevolgen heeft voor soortgelijke zaken over Ryanair. Bij die lowcostmaatschappij is de laatste jaren veel gestaakt en als alle gedupeerde passagiers bij elkaar op worden geteld, zou Ryanair volgens Maertzdorff met veel meer compensatie over de brug moeten komen dan SAS.

Maar een eenvoudig optelsommetje is niet zomaar te maken. In sommige Europese landen is het nu al niet meer mogelijk om claims in te dienen voor de Ryanair-stakingen. In Nederland geldt hiervoor een termijn van twee jaar, maar in ons land is dat volgens Maertzdorff korter. In Duitsland kunnen nog wel oudere zaken worden gestart, maar niet voor iedere vertraging is het mogelijk om naar een Duitse rechter te stappen.

Ook in België kwam het dus tot rechtszaken tegen Ryanair. In juni 2019 besliste de handelsrechtbank van Charleroi bijvoorbeeld dat Ryanair schadevergoedingen moest uitbetalen voor een reeks geannuleerde vluchten in de herfst van 2017. In een andere procedure loopt een groepsklacht van Test-Aankoop naar aanleiding van geschrapte vluchten.

Het arrest is in lijn met een eerdere uitspraak van het Hof in 2018. Toen ging het om Tuifly in een situatie waarbij crews zich op grote schaal ziek meldden. De rechters oordeelden toen dat luchtvaartmaatschappijen niet automatisch verlost worden van een schadevergoeding bij een wilde staking. Het bedrijf had herstructureringen aangekondigd, dus was een arbeidsconflict in deze geen onvoorziene zaak. T