Laat ons dromen en niet de wereld verder laten "trumperen"- Jürgen Mettepenningen

Theoloog Jürgen Mettenpeningen schrok van de uitspraken van de Nederlandse premier Rutte over migranten, die prompt werd gesteund door Gwendolyn Rutten, voorzitster van Open VLD: "Doe normaal of ga weg". De wereld "trumpeert" meer en meer: "America first" – "Eigen volk eerst".
opinie
Opinie

Jürgen Mettepenningen is bisschoppelijk afgevaardigde voor het onderwijs in het aartsbisdom Mechelen-Brussel en is tevens theoloog aan de KU Leuven.

Iedereen wil uniek zijn, totdat we over diversiteit beginnen. Dan worden plots uniformiteit en conformisme de norm, het zogeheten ‘normaal’ op grond waarvan ‘de ander’ zich moet aanpassen of oprotten, dixit Mark Rutte en Gwendolyn Rutten.

Geen taal dus van derderangspolitici en van hen alleen, maar van verschillende toonaangevende politici op plaatsen waar men zo graag verwijst naar vrijheid en de Verlichting. Vreemd.

Protectionisme bedreigt die vrijheid. Het protectionisme van het individu, aangevuurd door alle onzekerheid en verwarring om zelf overeind te blijven staan, krijgt een politieke vertaling die veel mensen in alle scherpte zowel afstoot als aantrekt.

Uiteindelijk gaat protectionisme op een verleidelijke manier in op kernvragen: hoe stel ik mezelf veilig, en hoe zit dat met de toekomst van mijn kinderen en kleinkinderen?

Een van de reflexen op die vragen ligt in het opkomen voor je eigen rechten enerzijds en ‘de ander’ wijzen op zijn plichten anderzijds (plichten die mijn rechten dan zouden moeten veiligstellen). Reflexen als deze doen het altijd…

Maar schuilt in dat succes niet de pervertering van de waarden die we voorstaan?

Wie zijn vrijheid gebruikt om die van anderen te beknotten, is niet netjes bezig. En wie zijn vrije meningsuiting gebruikt om iemand de mond te snoeren, is in hetzelfde bedje ziek. We zijn niet ver van ‘de wet van de sterkste, of van de blanke, de gezonde, de luidste, de ruwste, de beste’ en alle mogelijke combinaties van dat alles.

Staten en samenlevingen die op die wet gestoeld zijn, impliciet of expliciet, hanteren een mensvisie die kwetsbaarheid en beperktheden uitsluit. Niets minder dan een klassenmaatschappij of een kastensysteem, punt. Sorry, maar ik dacht dat we verder stonden als mensheid…

Klagen over wat?

Weet u, wij hebben heel wat om over te klagen, zeker bekeken vanuit de normen die wij gewoon zijn te hanteren en waarmee we onszelf graag vergelijken met anderen, maar hebben wij eigenlijk wel zoveel te klagen?

Valt er niet veel meer te rapen aan positieve punten? Denk maar aan onze sociale zekerheid en het onderwijs, aan openbaar vervoer en rechtsbijstand, aan communicatiekanalen en keuzemogelijkheden allerhande.

Stel je voor dat je op een wit blad zou mogen schrijven waarop je allemaal kritiek hebt. En daarna op een ander wit blad waarvoor je allemaal dankbaar mag zijn. Welk blad zou het eerst helemaal volgeschreven zijn?

Het zou wellicht een pijnlijk resultaat zijn. En toch zou die oefening heel leerzaam zijn om wat dankbaarder in het leven te staan? Niet om verontwaardiging in te slikken, wel om ze tegen een juister decor gepaster te formuleren.

Eigenbelang en algemeen belang houden verband met medemenselijkheid. Niets mis met een goed begrepen eigenbelang, want dat is pas goed begrepen wanneer dit het algemeen belang verrijkt in plaats van schaadt.

Punt is dat protectionisme uitgaat van eigenbelang, losgeslagen van enige bekommernis voor het welzijn van medemensen die niet in mijn kraam passen. ‘America first – Eigen volk eerst – Pas je aan aan ons normaal of rot op’: de wereld ‘trumpeert’ meer en meer.

En dat is best beangstigend te noemen. Democratie kan zichzelf op die manier in de voet schieten, ook dat. Paus Franciscus maakte vorige week de vergelijking met Hitler, die ook democratisch was verkozen door het volk. Waar het eigen volk op de eerste en enige plaats komt, lacht de volksmenner in zijn vuist. Ondertussen valt de aangerichte schade vaak niet te overzien.

We hebben een droom nodig

In Knack besloot hoofdredacteur Bert Bultinck zijn editoriaal deze week met de vaststelling dat we een droom nodig hebben. En politici om die droom vorm te geven. Kijk, daar draait het rond.

Mensen hebben nood aan bevestiging en positiviteit, aan deugddoende relaties en volwaardige inbedding in een sociaal weefsel, aan maatregelen die niet alleen goed bekken maar aan de toekomst van onze kleinkinderen bouwen, aan perspectief om hun eigen dromen waar te maken en aan de ruimte om dat ook daadwerkelijk te kunnen doen.

Mensen hebben nood aan leiders die hier positief op inspelen en op die wijze zowel de mensen dienen als het algemeen belang.

Dromen alleen volstaan niet... of toch?

Echter, de Franse presidentskandidaat Manuel Valls gaf eveneens deze week tijdens een verkiezingsdebat aan dat dromen niet volstaan. Ook terecht.

Hij zei dat, naast de dromen, tevens geloofwaardigheid van belang is: werken aan de realisatie van dromen kan alleen via haalbare en (dus) geloofwaardige maatregelen.

Ach, het is wijs en nodig dat in een politiek debat op die maatregelen wordt gewezen, uiteraard, maar ze kunnen de droom ook doen verdampen. En waar de droom of het visioen verdampt of ontbreekt, “daar verwildert het volk”, zo staat geschreven in de Bijbel (Spreuken 29,18).

Met Gedichtendag van afgelopen week in het achterhoofd, mag het gezegd worden: laat ons op zoek gaan naar de droom, een droom die ons als mensen op hernieuwde wijze verbindt en ons perspectief geeft, dwars over alle grenzen heen die we zelf ooit meenden te moeten creëren.

Laat ons samen praten om die droom op het spoor te komen, luisterend naar elkaar, pratend zonder belerend te willen zijn. Laat ons uit onze schelp komen om toekomst te creëren voor elkaar, onze buren en onze kleinkinderen.

Er is ergens zo’n droom, die onze onderlinge verschillen niet uitvlakt maar ieders uniciteit ziet als bouwsteen van een mooie toekomst voor allen. Meer dan voer voor treffende gedichten…

Laat ons gaan voor de droom want anders wordt het een nachtmerrie. Angst voor dat laatste mag ons niet leiden, wel liefde voor de droom en voor de mensen met wie we op weg mogen zijn. En voor wie! Enkel een waarachtige droom geeft hoop aan allen.

Meest gelezen