De federale politie maakte in maart tot en mei vorig jaar duidelijk minder processen-verbaal op voor suïcides en suïcide­pogingen. Dat valt ­samen met de eerste lockdown in ons land, waarbij er sprake was van een groot samenhorig­heids­gevoel: er werd elke avond ­geapplaudisseerd voor het zorg­personeel, er werden witte lakens uitgehangen en ­ieder­een had het gevoel samen in hetzelfde schuitje te zitten.

Het ­gaat om voorlopige ­cijfers uit een tussentijds rapport van het Vlaams Expertisecentrum voor Suïcide­­preventie (Vlesp). In april viel het aantal ­pogingen terug tot 193, net geen honderd minder dan een jaar eerder. In mei (242) steeg het cijfer weer, om in juni (288) bijna opnieuw gelijk te lopen met de voorgaande drie jaren.

Ook de werkelijke suïcides zakten wat in vergelijking met 2019 en de twee ­jaren daarvoor, al deed die daling zich het minst voor in Vlaanderen. In mei waren het er 105 in het hele land, een jaar eerder in diezelfde maand 130. Maar in juni, toen ons land van de lockdown verlost was, steeg het aantal zelfdodingen weer naar 132, het hoogste cijfer voor die maand in vergelijking met de drie voorgaande jaren.

De cijfers geven geen volledig beeld, omdat er niet bij alle suïcides en suïcidepogingen een proces-verbaal opgemaakt wordt. Het gaat dus om een onderschatting, zegt Gwen­dolyn Portzky, directeur van het Vlesp. ‘Later dit jaar komen we met een definitief rapport, ­gebaseerd op de overlijdenscertificaten. We brengen deze cijfers toch al, omdat we zoveel vragen krijgen en er veel ­speculaties de ronde doen.’

Het Vlesp kreeg ook cijfers van dertien ziekenhuizen: ­negen daarvan noteerden een daling in de suïcidepogingen over het hele jaar, vier zagen een stijging. ­Samen­geteld ­noteerden zij 855 pogingen in 2020, tegenover 1.008 in 2019. Gerekend vanaf het ­begin van de eerste lockdown gaat het om 617 pogingen, tegenover 800 in 2019.

Dat de cijfers minder slecht zijn dan gevreesd, verrast Portzky niet. ‘Ik hoorde het ook bij mijn patiënten in de eerste coronagolf. Ze voelden zich toen opgenomen in een golf van solidariteit. Ik hou mijn hart vast voor het vervolg. De coronamaatregelen blijven duren, maar de samenhorigheid is vandaag al heel wat minder dan toen. We weten niet wat daarvan het effect zal zijn op de geestelijke gezondheid.’