‘Europa mag het doel niet uit het oog verliezen’: Van Ranst pleit voor ‘derde prik’ tegen nieuwe varianten

Volgens u moet Europa ook in zo’n boostervaccin voorzien. Waarom is dat belangrijk?

Van Ranst: “Het gaat om meer dan een booster, we spreken hier over een variantvaccin. Ik denk dat het vooruitziend zou zijn om daar nu al met de farmaceutische firma’s over te gaan praten, want zij zijn deze aangepaste vaccins volop aan het ontwikkelen. Ze zijn een soort levensverzekering tegen het opduiken van een Zuid-Afrikaanse of een Braziliaanse variant. We hebben gezien hoe vlug het kan gaan met de Britse variant, in een viertal maanden kan je gaan van enkele procenten naar de overgrote meerderheid van de nieuwe gevallen. Als zo’n variant het vaccin kan verschalken, moeten we daar op voorbereid zijn. Het liefst tegen de winter al.”

In hoeverre kunnen de huidige varianten dat al?

“We weten dat het voor de Britse variant gelukkig geen probleem is, maar voor de Zuid-Afrikaanse is de werkzaamheid van het vaccin al wat minder en voor de Braziliaanse variant lijkt het een probleem te worden. Er zullen zeker nog nieuwe varianten opduiken. Als we miljarden mensen vaccineren, zetten we een enorme druk op dat virus. Dat zal dus zeker nog muteren, en door dom geluk zullen er mutanten zijn die zich ondanks vaccinatie sneller verspreiden.”

De taskforce vaccinatie reageert voorzichtig: er zijn nog geen klinische studies gebeurd. Is zo’n afwachtende houding terecht?

“Je kan niet wachten op de resultaten van studies om je te engageren om bestellingen te plaatsen, dan komen we te laat. De vorige vaccins zijn aangekocht zonder te weten dat er werkzame vaccins zouden komen. Die zekerheid is er nu wel. Het Europees Geneesmiddelenagentschap heeft al protocollen vastgelegd om die variantvaccins vlugger en vlotter te testen en de productie is exact hetzelfde. Zeker voor een mRNA-vaccin doe je zo’n aanpassing in een vingerknip. Het is letterlijk op de computer die letters veranderen en hup, daar komt een ander vaccin uitgerold.

“Europa mag het doel niet uit het oog verliezen. Het mag geen wedstrijd zijn om een euro minder te betalen, het gaat vooral om voldoende vaccins voldoende snel te krijgen.”

Zal zo’n derde prik sowieso van hetzelfde ‘merk’ moeten zijn als de eerste?

“Aan de universiteiten wordt nu onderzocht in hoeverre je die vaccins kan mixen en matchen. De resultaten zijn er nog niet, maar ik kan me moeilijk inbeelden dat Pfizer/BioNTech en Moderna niet compatibel zouden zijn, het is namelijk exact dezelfde mRNA-technologie. Net hetzelfde met de vaccins die op adenovirussen zijn gebaseerd, zoals AstraZeneca en Johnson & Johnson. Het meest logische is natuurlijk om te blijven bij hetzelfde vaccin, maar de logistiek is een heel ander verhaal.”

Voor de griep is er jaarlijks een update. Zal dat in de toekomst ook zo zijn voor dit virus?

“Neen, tijdens de eerste jaren is er nog een grote druk om te muteren, maar op het moment dat er een evenwicht bereikt is, zou je mogen verwachten dat je minder dan jaarlijks zal moeten aanpassen. De mutatiesnelheid van coronavirussen is namelijk wat trager dan bij influenzavirussen.”