WHO-rapport over oorsprong coronavirus: “Zonnedas of civetkat diende mogelijk als schakel tussen vleermuis en mens”

In het rapport dat vandaag gepubliceerd werd, lijsten deskundigen enkele dieren op die mogelijk de rol van tussensoort gespeeld hebben. Voorbeelden zijn de gewone kat, het konijn of een nerts. Maar ook meer zeldzame diersoorten komen in aanmerking, zoals het schubdier en de wasbeerhond (een hondachtige die lijkt op de gewone wasbeer, nvdr).

Er wordt echter vooral gekeken naar de zonnedas of de civetkat. Die laatste soort bleek in het begin van de jaren 2000 ook al besmet met virussen die genetisch sterk leken op het coronavirus dat SARS veroorzaakte bij mensen. 

De zonnedas lijkt dan weer sterk op een kruising tussen de das en de fret. Het dier behoort tot de familie van de marterachtigen, zoals de fret, de das, de wezel, de (vis)otter, de bunzing of de nerts. Een volwassen exemplaar kan 33 tot 43 cm lang worden en weegt tussen 1 en 3 kilo. 

De Chinese subsoort komt het meest voor, van India tot het zuiden van China. Ook in de regio van Wuhan, waar eind 2019 de eerste gevallen van Covid-19 bij de mens ontdekt werden, zijn ze dus vaak te vinden.

De zonnedas kan zich aan meerdere leefmilieus aanpassen, van de prairie tot het tropisch woud. Het is een nachtdier dat zich voedt met granen, fruit, insecten, wormen of kikkers. Met zijn scherpe klauwen kan het dier in bomen klimmen en daar slapen. Net als de bunzing verdedigt de zonnedas zich door met een anale klier een misselijkmakende geur af te scheiden.

Jagers hebben het op de pels gemunt, maar toch wordt de zonnedas lang niet bedreigd met uitsterven. Het dier gedijt ook in de buurt van menselijke activiteit. Volgens een studie uit de jaren 90 verkiezen zonnedassen vooral boerderijen en stapels stenen of hout om uit te rusten. Om voedsel te zoeken, schuimen ze rijst-, katoen- en sojavelden af. De boeren kunnen met hun aanwezigheid leven, want zonnedassen verjagen parasieten en vallen geen hoenders of vee aan.

De directe overdracht van vleermuizen op mensen is een tweede scenario dat mogelijk geacht wordt. Dat bevroren vlees de boosdoener zou zijn, klinkt eerder onwaarschijnlijk. Een lek uit een labo in Wuhan, zoals vaak gesuggereerd wordt, wordt “extreem onwaarschijnlijk” genoemd.