Internationaal onderzoek naar ontstaan COVID-19: "Wellicht via ander dier van vleermuis op mens overgesprongen"
Wellicht is het nieuwe coronavirus via een ander dier van de vleermuis tot bij de mens geraakt. Dat besluiten experts van de wereldgezondheidsorganisatie (WHO) die samen met een Chinees team onderzochten hoe de coronapandemie is kunnen ontstaan. De hypothese van een ontsnapping uit een laboratorium in Wuhan, waar onder meer Trump het over had, wordt "extreem onwaarschijnlijk" geacht. Ook de Chinese hypothese dat het virus via bevroren voeding zou zijn ingevoerd, wordt niet heel waarschijnlijk bevonden.
De onderzoekers houden wel nog een slag om de arm: tijdens de officiële voorstelling van het rapport, een dag later op 30 maart, benadrukten ze dat het nog geen definitief rapport is, en dat er nog verder onderzoek nodig is. Ook de ontsnapping van het virus uit een lab is naar hun aanvoelen nog te weinig onderzocht, en ze vinden dat China nog onvoldoende gegevens heeft gedeeld. Wordt dus wellicht nog vervolgd.
Hoe begon het?
Het nieuwe type coronavirus (SARS-CoV-2) dook voor het eerst op in de Chinese stad Wuhan eind 2019. De ziekte COVID-19 zou uiteindelijk leiden tot een ongeziene pandemie. Een ploeg van de WHO werd toegelaten door de Chinese autoriteiten en kon samen met een Chinees team tussen midden januari en midden februari onderzoek doen naar hoe de pandemie is kunnen ontstaan. Naar de conclusies is lang uitgekeken, zeker omdat de vrijgave van het rapport al herhaaldelijk is uitgesteld.
Meest waarschijnlijk: van vleermuis via schubdier, kat of nerts tot bij de mens, maar andere hypothese niet uitgesloten
Het Franse persbureau AFP en het Amerikaanse AP konden het officieuze conceptrapport al inkijken. Een grote verrassing is de conclusie niet: er werd al van uitgegaan dat de bron bij de vleermuis zou liggen.
De vraag was of de mens het direct van de vleermuis had gekregen of niet. Die mogelijkheid laten de onderzoekers open, maar ze achten het waarschijnlijker dat een tweede dier tussen zat, zoals nerts, schubdier of kat. Bij deze dieren zijn types van het coronavirus gevonden die heel erg gelijken op het nieuwste coronavirus dat bij mensen opdook.
De wetenschappers komen tot de volgende conlusies:
- "waarschijnlijk tot zeer waarschijnlijk": van de vleermuis via een tussengastheer naar de mens. Welke tussengastheer dat precies was, is nog niet uitgemaakt, maar er wordt dus gekeken in de richting van schubdier, nerts of kat.
- "waarschijnlijk": van vleermuis direct naar de mens. Toch schrijven de onderzoekers dat er hiervoor in principe een schakel ontbreekt, omdat de coronavirussen die in vleermuizen leven evolutionair gezien "verschillende tientallen jaren" af staan van het nieuwe coronavirus
- het is niet zeker dat het nieuwe coronavirus op de markt van Huanan in Wuhan ontstond: het kan ook van buiten de markt gekomen zijn. "Over de rol van de markt kunnen we geen stellige conclusie trekken."
- China heeft altijd de hypothese verdedigd dat het virus het land kan zijn binnengekomen via bevroren voeding. In theorie kan zoiets - het is sinds de uitbraak van COVID-19 ook al aangetoond in sommige gevallen. Maar het rapport schrijft dat het "buitengewoon" zou zijn mocht dit in 2019 op die manier zijn gebeurd, want toen circuleerde het virus nog niet op grote schaal
- het rapport is het stelligst over de hypothese die vaak door de voormalige Amerikaanse president Donald Trump is gelanceerd: dat het virus uit een Chinees lab zou zijn ontsnapt. Maar dat denkspoor doen de onderzoekers af als "extreem onwaarschijnlijk".
De definitieve versie van het rapport wordt een van de volgende dagen verwacht, maar experts denken dat er voor de officiële versie niet veel meer zal veranderen.
Dat het virus in een Chinees lab is ontstaan, is extreem onwaarschijnlijk
