Nederlandse premier Rutte wil op post blijven ondanks vertrouwenscrisis

De positie van ontslagnemend Nederlands premier Mark Rutte (VVD) staat zwaar onder druk: donderdagnacht hebben zijn coalitiepartners en de voltallige oppositie een motie van afkeuring goedgekeurd. Een zwaardere motie van wantrouwen kreeg de unanieme steun van de oppositiepartijen, maar raakte niet aan een meerderheid. Rutte weigert op te stappen.

adb
Bron: NOS, Belga

De ingewikkelde formatie die in Nederland aan de ging is, dreigt nog lastiger te worden: het vertrouwen in Rutte heeft een enorme opdoffer gekregen. Alle partijen behalve zijn eigen VVD hebben het optreden van Rutte als partijleider in de verkenning afgekeurd. De aanleiding is een deels uitgelekte nota van de intussen vervangen verkenners, waarin een “functie elders” gesuggereerd werd voor het kritische parlementslid Pieter Omtzigt van coalitiepartner CDA.

Mark Rutte had ontkend dat hij daarover gesproken had, maar uit verslagen bleek later het tegendeel, waarna hij verklaarde zich dit verkeerd herinnerd te hebben. Hij bood intussen zijn excuses aan Omtizgt aan. Maar daar namen de andere partijen geen genoegen mee. Zeker toen bleek dat Rutte eerder dan alle anderen door een anoniem gehouden bron op de hoogte werd van die verslagen.

Na een ruim dertien uur durend scherp debat in de Tweede Kamer, waar Rutte onder vuur werd genomen voor zijn “leugens”, dienden coalitiepartners CDA en D66 een motie van afkeuring tegen Rutte in. Die werd goedgekeurd door alle coalitiepartners van de VVD (CDA, D66 en ChristenUnie) en alle oppositiepartijen. “Het is een zwaar inhoudelijk middel”, benadrukte D66-leider Sigrid Kaag. Ze zei het ook niet vanzelfsprekend te vinden dat Rutte nog het voortouw zou nemen in de formatie.

De motie van afkeuring is een lichtere “straf” dan de motie van wantrouwen, die wel door de voltallige oppositie gesteund werd maar niet aan een meerderheid geraakte. Zelfs de SGP, een gezagsgetrouwe partij die doorgaans heel terughoudend is met het opzeggen van het vertrouwen, steunde die motie van wantrouwen van PVV-leider Geert Wilders.

 ©  AP

Geen ontslag

Kort voor de stemming ging Rutte in overleg met zijn partij VVD. Toen al klonk dat hij niet van plan zou zijn om op te stappen. Na de stemming bevestigde Rutte aan de pers dat hij wilde doorgaan en zelfs geen moment heeft gedacht aan opstappen: “Ja, ik vind mezelf nog geloofwaardig”, zei hij volgens de NOS. Hij wees erop dat de motie van wantrouwen niet werd aangenomen, “anders was ik meteen weggeweest”, maar noemde de aangenomen motie van afkeuring wel een “belangrijk politiek signaal dat ik zeer serieus neem”. Hij zei nu zijn “stinkende best” te zullen doen. “Ik ga vreselijk hard werken om het vertrouwen terug te winnen van de Kamer en de samenleving.”

Voorts benadrukt de VVD-leider dat hij het premierschap met de “grootst mogelijke nederigheid en bescheidenheid” vervult. Hij wil daar graag mee verder, maar de formatie van een nieuwe regering wordt een lastige puzzel. Over hoe het nu verder moet met de verkenning, wil Rutte nog niets zeggen. Dat zal pas na de paasdagen aan de orde zijn.

Leider van coalitiepartner D66 Kaag onderstreepte achteraf nogmaals hoe zwaar het vertrouwen geschonden werd: “Ik zou niet doorgaan, maar ik ben een ander mens”, verklaarde ze aan de pers. Wopke Hoekstra van coalitiepartner CDA had het eerder al over een blamage voor alle betrokkenen, maar wilde niet zeggen welke conclusies Rutte daaraan moest verbinden. “Ik heb me daar ook niet in te verplaatsen. Ik ben al niet tien jaar leider en al helemaal niet van de VVD.”

Rutte na de stemming. ©  AP

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

MEER OVER