Het was een belangrijk speerpunt van bij de start van de regering in oktober: het bij de tijd brengen van het seksueel strafrecht. Wegens de val van de vorige regering was het nieuwe strafwetboek op de plank blijven liggen. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) haalde er de seksuele misdrijven uit en vandaag vond de regering een eerste akkoord over de teksten. Die moeten wel nog langs de Raad van State en andere adviesorganen, en daarna het parlement. Maar de principes blijven allicht overeind.

1. Toestemming centraal

Voor heel wat misdrijven zoals aanranding van de eerbaarheid is geweld of dwang soms een noodzakelijke voorwaarde. Bij de hervorming zal er sprake zijn van een seksueel misdrijf van zodra toestemming ontbreekt. Er is geen toestemming als het slachtoffer’ in een kwetsbare toestand verkeert’ als gevolg van bijvoorbeeld slaap of alcohol, ‘waardoor de vrije wil is aangetast’. Toestemming kan nog worden ingetrokken tijdens de seksuele handeling.

2. Streng voor verkrachting

Verkrachting dient normaal gezien voor een assisenjury te verschijnen. Maar door de lange duur van zulke processen wordt verkrachting bijna altijd ‘gecorrectionaliseerd’, waardoor de maximale gevangenisstraf vijf jaar kan bedragen - de helft van de normale maximumstraf. Dat wordt verdubbeld naar tien jaar.

• ‘Hogere celstraffen zijn niet altijd het beste signaal voor de samenleving’

Er komen nieuwe verzwarende omstandigheden bij. Ook de straffen bij die omstandigheden - bijvoorbeeld als het slachtoffer jong is, bedreigd wordt of de dader een gezagspositie heeft - gaan omhoog, met minstens vijf jaar maximumstraf. De definitie van verkrachting wordt ook aangepast, zo hoeft de penetratie niet langer volledig te zijn maar kan die ook gedeeltelijk zijn.

3. Voyeurisme en incest

Onlangs werd een man vrijgesproken voor voyeurisme omdat bij de slachtoffers die hij begluurde de intieme delen niet ontbloot waren. Die ontbloting is voortaan geen vereiste meer. Een andere aanpassing is dat aanranding van de eerbaarheid voortaan ‘aantasting van de seksuele integriteit’ wordt.

Incest en seksueel geweld door een partner worden verzwarende omstandigheden bij seksuele misdrijven, dat laatste ‘om ook uitdrukkelijk te erkennen dat er seksuele handelingen zonder toestemming kunnen plaatsvinden door een partner of ex-partner’. Hoe sterk incest de straf precies verzwaart, moet nog uitgemaakt worden.

4. Seksueel meerderjarig

De vorige regering keurde ook de verlaging aan van de seksuele meerderjarigheid goed van zestien naar veertien jaar, tenminste als de partner niet meer dan vijf jaar ouder was. Maar die verlaging raakte niet meer goedgekeurd in het parlement en werd nooit wet.

De huidige regering vond nog geen akkoord over de aanpassing van de seksuele meerderjarigheid. De kwestie wordt in een latere fase van het wetgevend proces opnieuw besproken, met input onder meer van het comité van experts dat de regering bij de aanpassing van het strafrecht begeleidt.