Myanmarezen in België: "Huil niet mama als ik vanavond niet meer thuiskom, ik doe dit voor onze toekomst"

Tin Tin heeft liever niet dat ik haar echte naam gebruik. "Ik ben bang dat ik word aangehouden op de luchthaven als ik ooit terugkeer", zegt ze. Zelf heeft ze nog bijna elke dag contact met haar familie. "Nadat de zon is ondergegaan zit iedereen binnen in het donker, want dan rijden de militaire trucks door de straten. De militairen schieten zonder aarzelen in de huizen waar ze licht zien. Mijn ouders durven niet in hun woonkamer te komen, want die ligt aan de straatkant."

Intussen gaan hun kleinkinderen, de neven en nicht van Tin Tin, elke dag de straat op om te protesteren. "Elke ochtend schrijven ze hun bloedgroep en hun telefoonnummer op hun arm, voor het geval ze geraakt worden door een kogel. Tegen mijn schoonzus zeggen ze: "Als we vanavond niet meer thuiskomen, moet je niet huilen mama. Dit is onze revolutie, we moeten dit doen in het belang van ons land."

Maar ook bij de rest van de bevolking geniet de opstand nog altijd veel steun, de campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid gaat verder. "Ambtenaren blijven thuis, treinbestuurders hebben het werk neergelegd. Het land staat letterlijk stil. Mensen hopen dat de junta het daardoor moeilijk krijgt. Wanneer de treinen niet rijden, is het bijvoorbeeld moeilijker om de troepen te verplaatsen."

Bekijk hier beelden van het vreedzame protest in Myanmar na een machtsgreep van het leger (en lees verder onder de video):

Maar intussen wordt de voedselsituatie van mensen die geen werk meer hebben steeds nijpender. "Vrienden van mij hebben een voedseldistributiecampagne opgezet: mensen die het zich kunnen veroorloven, zamelen voedingswaren in en dat wordt dan rondgebracht bij mensen in nood. Maar zelfs dat is nu gevaarlijk geworden, vorige week viel de politie 's avonds bij hen binnen, 3 vrienden werden opgepakt, 2 zitten er nog altijd vast. " 

Aung Zaw Min was tot 4 jaar geleden journalist in Myanmar. "Twee van mijn dichte collega's zijn vlak na de staatsgreep gearresteerd. Vandaag hebben ze te horen gekregen dat ze volgende week een eerste keer voor de rechtbank moeten verschijnen. Andere journalisten leven ondergedoken of zijn over de grens gevlucht. Meteen na de coup heeft de junta de hele pers aan banden gelegd."

Aung Zaw Min begrijpt waarom vooral de jonge generatie de straat opkomt. "Zij zijn opgegroeid in vrijheid, ze dachten dat ze in een democratie leefden. Via sociale media hadden ze een blik op de wereld, ze weten wat er elders gebeurt. Nu hen dat zo maar wordt afgenomen, zetten ze hun hakken in het zand. Ze hebben niets te verliezen."

"Voor mensen zoals ik of ouder is dat anders. Bij ons komt het trauma weer naar boven, het trauma waarvan we dachten dat we het voorgoed begraven hadden.  Alle angst die we tijdens de militaire dictatuur voelden (de inwoners van Myanmar leefden tot 10 jaar geleden bijna onafgebroken in een militair regime) komt terug en dat is bijzonder pijnlijk." 

Aung Zaw Min vindt het jammer dat er in België maar beperkte aandacht is voor wat er in Myanmar gebeurt. "Mensen zagen Myanmar tot voor kort als een ideaal vakantieland, dus zouden ze zich ook moeten interesseren voor het drama dat er zich nu afspeelt." Van de internationale gemeenschap verwacht hij dat ze hun aanpak op elkaar afstemmen. "Niet alleen de EU en de VS, maar ook de buurlanden van Myanmar, zoals Thailand en China. Er moet een betekenisvolle dialoog op gang komen."

Ook Francisco Dass, die al 18 jaar in ons land leeft en intussen ook Belg is, heeft zo goed als dagelijks contact met zijn familie. "Mijn ouders, mijn broers en zussen, mijn vrienden, iedereen woont daar nog", zegt hij. "In het begin namen mijn broer en zus deel aan de grote protesten in het centrum van Yangon, maar nu zijn ze voorzichtiger geworden. Ze spreken af in kleinere groepen, en wagen zich nooit te ver van huis. Op die manier kunnen ze snel vluchten als het leger eraan komt."

Een praktisch probleem is dat het bijzonder moeilijk geworden is om aan cash te geraken. "Veel mensen moeten leven van hun spaarcenten, maar de banken zijn gesloten. En veel bankautomaten zijn momenteel buiten gebruik. Dus ook wie geld heeft, kan er maar moeilijk aan geraken. Maar omdat de solidariteit bijzonder groot is, lijdt bijna niemand honger."

Francisco maakt zich vooral boos over de buitenlandse inmenging in zijn land. "Rusland en China steunen het militaire bewind, omdat ze daar zelf profijt bij hebben. Ze willen ongehinderde toegang tot onze grondstoffen en die krijgen ze van de junta. Op sociale media heb ik beelden gezien van Chinese soldaten in het uniform van het Myanmarese leger", zegt hij.

Francisco is bijna klaar met het oprichten van een vzw in België. "We willen de mensen daar financiëel helpen, dat is alles wat we van hier kunnen doen. En demonstreren." Zelf nam hij al deel aan verschillende manifestaties in Brussel. "Ik kan niet anders", zegt hij, "het gaat om mijn moederland. Zelfs mijn kinderen, die hier zijn geboren, worden stil als ze de beelden zien op televisie."

(lees verder onder de foto)

Ook Thiri Soe woont al 10 jaar in België maar het eerste wat ze elke ochtend doet is de sociale media checken. Elke ochtend word ik wakker met de angst dat er de voorbije nacht iets ergs gebeurd is in Myanmar", zegt ze. "Mijn gedachten zijn voortdurend bij de mensen daar, en dat is heel moeilijk. Maar de mensen daar hebben het nog moeilijker dan ik."

Verontrustend is dat het internet steeds meer aan banden wordt gelegd. Nadat vorige week het 4G netwerk werd platgelegd, moeten de internetaanbieders van de autoriteiten nu ook het wifi-signaal blokkeren. "Toen ik vanochtend met mijn tante belde, viel het beeld steeds weg. De scholen waren al dicht, maar nu is ook het online-onderwijs stilgelegd."

"Maar belangrijker is dat we nu nog nauwelijks weten wat er buiten de grote steden gebeurt.", zegt Thiri Soe. Mensen moeten weer bellen en sms-en om te weten wat er buiten hun eigen stad en op het platteland gebeurt. Normaal zien we dat allemaal op Facebook, het belangrijkste communicatiekanaal, maar nu komt die nieuwe informatie maar traag binnen. Dat is natuurlijk wat de autoriteiten willen." 

Hoopvol vindt ze dan weer de vasthoudendheid van de jongeren en de eensgezindheid van de bevolking. "Heel het land is verenigd, alle ethnische groepen, jong en oud. Dat is het verschil met vorige opstanden tegen het militaire regime." En ze besluit: nu maar hopen dat de wereld Myanmar niet vergeet. Want als de militaire machthebbers erin slagen ons helemaal van de buitenwereld af te sluiten, dan worden we zoals Noord-Korea."