Leidt confrontatie over eindtermen tot nieuwe schoolstrijd? Zes vragen en antwoorden
Katholiek Onderwijs Vlaanderen wil de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs aanvechten voor het Grondwettelijk Hof, maar het Gemeenschapsonderwijs is het daarmee niet eens en zal die eindtermen actief verdedigen voor datzelfde Hof. Nochtans heeft het Vlaams Parlement in februari de eindtermen unaniem goedgekeurd. Waarover gaat dit conflict en dreigen we af te stevenen op een nieuwe schoolstrijd, zoals sommigen suggereren?
Wat zijn eindtermen eigenlijk?
De eindtermen bepalen wat leerlingen in het secundair minimaal moeten kennen en kunnen aan het einde van het schooljaar. Er bestaan eindtermen voor de 1e graad (1e en 2e jaar), 2e graad (3e en 4e jaar) en de 3e graad (5e en 6e jaar).
De oude eindtermen dateren van de jaren 90 en waren dus aan een actualisering toe. Voor de eerste graad zijn de nieuwe eindtermen vorig schooljaar (2019-2020) ingevoerd.
Het is de bedoeling dat die voor de 2e graad volgend schooljaar worden ingevoerd, die voor de 3e graad volgen dan twee jaar later.
Wat zijn de nieuwe eindtermen? Ontdek het in dit artikel of bekijk het in deze reportage uit "Het Journaal" van 11 februari 2021 (lees eronder voort):
Waarom ligt Katholiek Onderwijs Vlaanderen dwars?
Topman Lieven Boeve van Katholiek Onderwijs Vlaanderen is niet tegen het feit dat er nieuwe eindtermen komen, maar vindt dat de nieuwe eindtermen die zijn goedgekeurd "het eigen pedagogisch project" van het katholiek onderwijs in gevaar brengen.
Wat betekent dat concreet? Het gaat hier niet over het vak godsdienst, maar bijvoorbeeld over kunstvakken of technische vakken in het technisch secundair (TSO). Katholiek Onderwijs Vlaanderen vindt autonomie erg belangrijk: scholen moeten de nodige ruimte voor een eigen inbreng krijgen. De nieuwe eindtermen zijn zo uitgebreid en gedetailleerd dat alles wordt "vastgezet" waardoor scholen en leerkrachten niet genoeg ruimte hebben voor een eigen inbreng, luidt het.
In dit gesprek in "Het Journaal" van 11 februari 2021 legt topman Lieven Boeve van het Katholiek Onderwijs uit waarom hij naar het Grondwettelijk Hof stapt tegen de nieuwe eindtermen (lees eronder voort):
Waarom mengt het GO! zich in de strijd?
Hoewel niet alle leerkrachten en scholen van het Gemeenschapsonderwijs (GO!) even enthousiast zijn over de nieuwe eindtermen heeft de koepel van het GO! ze wel omarmd. Door naar het Grondwettelijk Hof te stappen dreigt Katholiek Onderwijs Vlaanderen het onderwijs in chaos te storten, luidt de redenering.
"Gezien het belang en de impact op onze scholen hebben we beslist om tussenbeide te komen in de procedure van de eindtermen, op het ogenblik dat het Katholiek Onderwijs naar het Grondwettelijk Hof zal stappen", zegt Volgens topvrouw Raymonda Verdyck van het GO!. Het GO! komt als belanghebbende partij tussen in de procedure, met andere woorden.
Bekijk hieronder een verslag uit "Het Journaal" van vanmiddag en lees eronder voort:
Hoe moet het nu verder?
De procedure voor het Grondwettelijk Hof is nog niet voor vandaag, want de nieuwe eindtermen zijn nog niet in het Staatsblad gepubliceerd. De reden? De teksten moeten ook in het Frans worden gepubliceerd - ondanks het feit dat het hier gaat over een bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap - en dat kost tijd, want het gaat hier over honderden pagina's. Aan die vertaling wordt momenteel druk gewerkt, en het is niet duidelijk hoe lang dat nog duurt.
Nochtans is de timing vrij krap, want de nieuwe eindtermen van de 2e graad moeten in principe ingaan op 1 september aangezien de leerlingen van 1e graad nu al met nieuwe eindtermen werken. Uitstel is dus geen optie.
Uiteraard betekent dit alles niet dat alles nu geblokkeerd zit, want sowieso werken de koepels en de scholen aan nieuwe leerplannen, waarin de nieuwe eindtermen vertaald zitten.
Krijgen we een nieuwe schoolstrijd?
Bij de procedure voor het Grondwettelijk Hof komen Katholiek Onderwijs en Gemeenschapsonderwijs tegenover elkaar staan.
Maar van een nieuwe schoolstrijd is er volgens Raymonda Verdyck van het GO! geen sprake. "We willen het belang van onze scholen, leerlingen en leerkrachten verdedigen", zegt ze.
Wat leert de geschiedenis?
Al twee keer doorstond ons land een schoolstrijd, telkens het gevolg van de tegenstelling tussen een niet-katholieke regering die meer niet-confessionele scholen wil en de katholieke zuil die haar eigen onderwijsnet wil behouden, met subsidies van de overheid.
De eerste schoolstrijd dateert van de jaren 1878-1884 en begon toen de liberale regering Frère-Orban besliste om meer officiële niet-confessionele scholen op te richten en de subsidiëring van het katholieke net stop te zetten. Dat leidde tot een "strijd om de ziel van het kind", waarbij zelfs de diplomatieke betrekkingen met het Vaticaan werden verbroken. Daaraan kwam een eind toen de liberalen in 1884 een verpletterende verkiezingsnederlaag leden en de meeste van hun onderwijsbeslissingen werden teruggedraaid.
In de jaren 50 van de vorige eeuw barstte de tweede schoolstrijd los na een beslissing van de socialistische minister van Onderwijs Leo Collard om de subsidies aan het katholiek onderwijs te verminderen en meer rijksscholen op te richten. De onrust leidde tot een heuse mars op Brussel. In 1958 werd de schoolvrede hersteld, toen er op initiatief van de katholieke regering-Eyskens een schoolpact kwam. De zogenoemde vrije scholen schikten zich naar de onderwijsreglementering in ruil voor subsidies.
Vandaag gaat het niet over geld. Maar het is wel duidelijk dat Katholiek Onderwijs Vlaanderen erg gevoelig blijft voor maatregelen die als een bedreiging van de eigen autonomie worden ervaren.