Mag je wandelen of skaten op een fietssnelweg?

Fietssnelwegen zijn geen aparte juridische categorie in de wegcode. Ze kunnen helemaal apart zijn aangelegd (in een eigen bedding), wat steeds vaker gebeurt, maar vaak maken ze ook gebruik van bestaande wegen in een dorp of van jaagpaden langs kanalen en rivieren, en daar gelden telkens andere regels, niet alleen voor skaters maar voor iedereen.

In principe is het voor skaters eenvoudig. "Skaters worden net zoals steps en skateboards door de wegcode ‘voortbewegingstoestellen’ genoemd", legt Beeckman uit. "Als je daarmee op de baan gaat, zijn er twee basisregels. Als je er stapvoets mee rijdt, word je als een voetganger beschouwd. Als je sneller gaat, zijn de regels voor fietsers van toepassing."

"Als voetgangers, skaters en steppers gebruik maken van fietssnelwegen, dan mogen ze dat in principe," aldus Beeckman, al zijn er soms wel verboden. 

Als je als skater stapvoets rijdt, dan moet je altijd gebruik maken van de stoep of berm of delen van de openbare weg die voor voetgangers voorbehouden zijn. Wat is stapvoets? "Dat is wanneer je niet sneller rijdt dan pakweg 6 kilometer/uur", zegt Stef Willems van verkeerinstituut Vias.

Is er geen begaanbare stoep of berm, dan maak je gebruik van het fietspad. Een fietssnelweg is uiteraard bedoeld voor fietsers - en daar is vaak geen berm - dus dan mag je er als skater in principe ook op. Maar er zijn uitzonderingen. Soms staan er op de openbare weg blauwe borden die aanduiden dat een specifiek deel van de ruimte voorbehouden is voor bepaalde weggebruikers. Bijvoorbeeld dit bord:

In het bovenstaande bord zie je de afbeelding van een voetganger. Dan mag je met je skates ook trager rijden dan 6 kilometer/uur. Maar wat met dit bord hieronder, dat zichtbaar is op een fietssnelweg in de Kempen?

"Voetgangers zijn hier niet toegelaten, want hun symbool is niet afgebeeld op het verkeersbord," zegt Stef Willems. Voor skaters betekent dat dus: sneller rijden dan 6 kilometer/uur, anders ben je in overtreding.

Beluister hier het gesprek met Hajo Beeckman: 

Waar het wél is toegelaten, is het ook niet aangeraden om in het midden van zo'n fietssnelweg te wandelen of te skaten. "Je mag in sommige gevallen gebruik maken van wegen voorbehouden voor het verkeer van voetgangers en fietsers, maar breng de andere weggebruikers niet in gevaar", zegt Beeckman. "Je hebt een trager toestel, dus ga dan bijvoorbeeld niet in het midden rijden, dat is gewoon een kwestie van gezond verstand."

Wanneer je sneller dan stapvoets rijdt, zijn alle regels voor fietsers op jou van toepassing. "Als skater of stepper mag je dan gewoon als een fietser op de fietssnelweg met een eigen bedding rijden. Van zodra de fietssnelweg overgaat in een gemengde zone, zoals een straat in een dorp, dan moet je dus ook verplicht het fietspad volgen en voorrang verlenen aan voetgangers op een zebrapad. 

Indien er geen fietspad is, dan moet je rechts op de rijbaan rijden. "Maar wees voorzichtig: sommige wegen zijn niet geschikt om te rollerskaten. De wagens en vrachtwagens rijden er te snel of er is onvoldoende ruimte aan de zijkant om te rollerskaten", zegt hij.

De wegcode zegt dat voetgangers moeten gebruik maken van de trottoirs of begaanbare bermen. Zijn die er niet, dan mogen de voetgangers de andere gedeelten van de openbare weg volgen.

Echter, ook hier geldt dat, net zoals bij tragere skaters, voetgangers in uitzonderlijke situaties door blauwe gebodsborden geweerd worden. 

"De bedoeling van die fietssnelweg is net om een vlotte verbinding voor fietsers te garanderen," aldus Stef Willems. Zelfs als je er als voetganger op mag omdat er geen borden staan die dat verbieden, dan is het niet echt hoffelijk om op een fietssnelweg te wandelen of te joggen," vult Beeckman aan. "De vraag is dan of je het leuk vindt om op een fietsostrade bijvoorbeeld te gaan joggen. Sommigen vinden dat blijkbaar aangenaam, maar dat is een kwestie van voorkeuren. Want je wordt voortdurend voorbijgestoken door snel voorbij zoevende speedpedelecs", klinkt het. 

Sowieso: voor alle weggebruikers geldt dat ze geen hinder of gevaar voor andere weggebruikers mogen vormen (art 7.2 wegcode). Dus als je als voetganger op een fietspad stapt, dan mag je geen fietsers of bromfietsers hinderen of in gevaar brengen.

Fietsers en bromfietsers mogen voetgangers evenmin in gevaar brengen, en moeten dubbel voorzichtig zijn in de buurt van kwetsbaardere verkeersdeelnemers (voetgangers) of wanneer je hun aanwezigheid kan voorzien en zéker wanneer het gaat om kinderen, bejaarden of personen met een handicap (art 7.1. wegcode).

Fietssnelwegen zijn geen aparte juridische categorie in de wegcode en dat zorgt voor verwarring. "Soms zijn ze apart aangelegd, maar vaak maken ze deel uit van bestaande wegen in dorpen of van jaagpaden langs kanalen en rivieren", vertelt Beeckman op Radio 2 Antwerpen. "Daar gelden telkens andere regels, bijvoorbeeld van een gewone straat of een fietsstraat."

Er zijn dus verschillende regels voor fietssnelwegen. "Vooral voor snelle e-bikes zijn de regels vaak niet eenduidig. In een bebouwde kom of waar op de rijbaan een snelheidsbeperking van 50 kilometer/uur geldt, mogen ze kiezen of ze op de rijbaan of op het fietspad rijden. Daarbuiten mag je enkel op het fietspad, maar soms wordt dat dan via borden verboden door de politie of door de gemeente. De Fietsersbond en het Fietsberaad Vlaanderen vragen al langer om een eenduidige regeling te kiezen, want als het niet helder is, maak je al snel een overtreding zonder dat je het weet."

"Als je al een apart juridisch statuut aan fietssnelwegen zou willen geven, dan is dat eerder interessant voor snelle e-bikes. Voor skaters, die gewoon fietsers zijn, als ze wat sneller rijden, is het eigenlijk eenvoudiger, zolang je de twee basisregels volgt," aldus nog Beeckman.

Is het dan een goed idee om een aparte categorie in de wegcode te maken voor fietsostrades? "Voor de fietssnelwegen die in een aparte bedding gemaakt zijn, zou het mogelijk zijn", zegt Beeckman. "Daarin zou dan kunnen staan dat trage weggebruikers daar geen gebruik van mogen maken. Zo kunnen fietsers even flink doortrappen, zoals automobilisten dat al decennia lang kunnen doen op snelwegen. Maar voor de fietssnelwegen in de gedeelde ruimte van steden en gemeenten, is het geen goed idee, want dan krijg je nog meer juridische categorieën bovenop de bestaande wegcode. Hoe ga je dat oplossen?"