Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen was dinsdag oprecht verrast toen tijdens de ontvangst door de Turkse president Recep Tayyip Erdogan bleek dat ze op een sofa moest plaatsnemen, terwijl Europese Raadsvoorzitter Charles Michel een stoel naast Erdogan aangeboden kreeg. Dat heeft een woordvoerder van de Commissie woensdag verklaard.

Het is een beeld dat tot de verbeelding spreekt: Commissievoorzitter Von der Leyen die in Ankara vaststelt dat ze geen stoel naast Erdogan krijgt en met een handgebaar uiting geeft aan haar verbazing. Er ontsnapt haar ook een korte “euh”.

LEES OOK. Charles Michel verdedigt zich tegen kritiek na incident met Von der Leyen in Ankara

“De voorzitter was duidelijk verrast”, gaf Commissiewoordvoerder Eric Mamer woensdag toe. “Maar laat mij verduidelijken dat ze desondanks prioriteit gaf aan de inhoud van het gesprek, en niet aan de protocollaire geplogenheden of de vorm.”

(Lees verder onder de tweet)

De Commissie wil geen halszaak maken van wat ze ook zelf een “incident” noemt, maar maakt duidelijk dat Von der Leyen als voorzitter van de Commissie protocollair op dezelfde hoogte staat als Charles Michel, die voorzitter is van de Europese Raad, de vergadering van de staatshoofden en regeringsleiders van de EU. Von der Leyen is zelf ook volwaardig lid van de Raad.

Von der Leyen heeft haar medewerkers de opdracht gegeven om uit te zoeken hoe het incident precies is kunnen gebeuren, zodat zoiets zich in de toekomst niet meer kan voordoen. In ieder geval was de protocollaire dienst van de Commissie niet bij de voorbereiding van de ontvangst door Erdogan betrokken: wegens de geldende coronamaatregelen was de Europese delegatie die naar Ankara afreisde in omvang beperkt.

Stoel afstaan?

“Dat we er geen halszaak van maken, wil niet zeggen dat wat gebeurd is niet van belang is. De voorzitter verwacht dat de instelling die ze vertegenwoordigt protocollair correct behandeld wordt”, aldus nog woordvoerder Eric Mamer.

Een andere Europese bron, die anoniem wenst te blijven, legt uit dat Turkije Von der Leyen helemaal “niet respectloos” wilde behandelen. “Beide voorzitters werden hoffelijk verwelkomd en de internationale protocollaire regels werden strikt nageleefd.” Had Charles Michel ter plekke aangedrongen op een andere opstelling van de stoelen, dan had hij een heus diplomatiek incident kunnen veroorzaken, luidt het.

Vrouwenrechten

In het Europees Parlement wordt misnoegd gereageerd op het voorval, zeker omdat von der Leyen en Michel Erdogan tijdens hun bezoek aanwreven dat hij zijn land teruggetrokken had uit de Conventie van Istanboel, “het belangrijkste instrument in de strijd tegen geweld op vrouwen en kinderen”, zoals von der Leyen het noemt. “Erdogan wreef het er eens goed in hoe hij over vrouwenrechten denkt. Na dit gezien te hebben, vrees ik dat de Turkse terugtrekking uit de Conventie van Istanboel niet snel teruggedraaid zal worden”, zegt Hilde Vautmans (Open Vld). Ze vraagt de EU lessen te trekken uit dit “vernederend incident”. “Is dit hoe een geopolitiek Europa vrouwenrechten promoot?”

Assita Kanko (N-VA) is nog scherper. “Als vrouw, moeder van een meisje, politica en Europees volksvertegenwoordiger, ben ik erg gechoqueerd als ik de beelden zie van EU-leiders in Turkije. Als voorzitter van de Commissie kreeg Ursula von der Leyen blijkbaar geen stoel aangeboden. Dit breekt mijn hart echt en gaat in tegen alles waar ik voor sta.” Kanko vergelijkt de EU met een “bedrogen partij in een huwelijk” die “alles in het werk stelt om telkens opnieuw de situatie te herstellen zonder de andere voor zijn verantwoordelijkheid te stellen.”