Direct naar artikelinhoud
AchtergrondSofagate

Ruzie op Europese top na ‘sofagate’ in Turkije: waarom was er geen stoel voor Von der Leyen?

De Turkse president Erdogan had dinsdag in Ankara één chique zetel voor twee leiders van de Europese Unie.Beeld EPA

De beelden zijn nu al iconisch: terwijl EU-president Charles Michel en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan neerploffen op hun goudkleurige zetels, kijkt voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen licht verbijsterd toe. ‘Euh?’ klinkt het uit haar mond. Voor haar is er geen zitje.

Woensdagmiddag, minder dan 24 uur na het bezoek van Ursula von der Leyen en Charles Michel aan Ankara, uit de Commissievoorzitter haar ongenoegen over de behandeling die haar ten deel viel. “Ongepast”, zegt haar woordvoerder over de zetelkwestie. Bovendien in strijd met het Europees Verdrag, voegt hij eraan toe. “Dat stelt absoluut dat de Commissievoorzitter én de EU-president dezelfde rang hebben en op gelijke manier behandeld moeten worden.” Von der Leyen heeft “alle partijen” om opheldering gevraagd om herhaling van zo’n pijnlijke situatie te voorkomen.

Twitter bericht wordt geladen...

De vraag die vervolgens in de (virtuele) perszaal en op Twitter gesteld wordt: wie is verantwoordelijk voor deze rel? Is het Erdogan, die toch al niet bekendstaat om zijn strijd voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen? De man die zich vorige maand distantieerde van de Istanbul-conventie, het verdrag tegen geweld tegen vrouwen. Wilde hij én de vrouwen én de EU schofferen? Of is Michel de verantwoordelijke, had hij moeten ingrijpen door zijn zetel aan Von der Leyen te geven?

Erehaag

EU-ambtenaren die bij het bezoek betrokken waren, bezweren dat Erdogan alles uit de kast haalde om zijn bezoekers te behagen. De Turkse president wil de banden met de EU aanhalen en kwam met alle egards, inclusief een erehaag. Maar in de vergadersalon stonden twee zetels naast elkaar klaar, en een sofa er schuin tegenover.

Medewerkers van Michel wijzen op de Europese protocollaire regels waarin een duidelijke pikorde is vastgelegd. Bovenaan staat (verrassing!) de voorzitter van het Europees Parlement, gevolgd door de EU-president en dan pas de regeringsleiders en de Commissievoorzitter. Als Michel was opgestaan, had hij volgens zijn medewerkers Erdogan beledigd én het protocol geschonden. Kennelijk voor Michel een ongemakkelijker situatie dan een staande Von der Leyen.

Die nam uiteindelijk genoegen met de ruime bank, omdat ze de inhoud van het gesprek belangrijker vond dan de vorm. Dat het protocol haar onder Michel zou plaatsen, wordt door Von der Leyens staf als een “slap excuus” afgedaan. Bij elke internationale top staan ze op gelijk niveau, bij EU-toppen zit Von der Leyen erbij als volwaardig lid en het was een gezamenlijk bezoek aan Ankara. “Kom dan niet aanzetten met een of ander handboek voor het juiste protocol”, aldus een boze Commissie-ambtenaar.

Verwijten over en weer

Duidelijk is dat Von der Leyen en Michel clashen, en niet voor de eerste keer. De twee ‘kampen’ beschuldigen elkaar ervan de aandacht te willen opeisen. Een verwijt dat ook gemaakt werd door hun voorgangers: Jean-Claude Juncker en Donald Tusk, en José Manuel Barroso en Herman Van Rompuy. Mogelijk speelt het grote aantal ‘presidenten’ (voorzitters) in de EU een rol bij de irritaties: naast die van het Europees Parlement, de Europese Raad en de Commissie, is er nog de roterende EU-voorzitter (nu Portugal), de voorzitter van de eurogroep, de Europese Centrale Bank, het Hof van Justitie en de Europese Rekenkamer.