In de ban van de SPAC: voor amper 10 euro de beurs op

U weet niet wat een SPAC is?

Laten we dan bij het begin beginnen. SPAC staat voor Special Purpose Acquisition Company, letterlijk een bedrijf dat een overname als specifiek doel heeft. Eigenlijk kan je een SPAC het best zien als een zak geld met een beursnotering. Dat geld wordt verzameld bij beleggers die letterlijk hun duit in het zakje doen. Alleen weten ze op dat ogenblik nog niet waarvoor dat geld moet dienen. Daarom wordt het ook wel eens een ‘blanco cheque-bedrijf’ genoemd. Het doel is om met dat opgehaalde geld een bedrijf over te nemen. Dat bedrijf krijgt op die manier een beursnotering. Als een bedrijf zelf een beursgang moet organiseren kost dat tijd en geld, via een SPAC gaat een beursnotering sneller en goedkoper. 

In de Angelsaksische financiële wereld is het al stevig ingeburgerd, in onze contreien laat vooral Euronext Amsterdam zich opmerken met enkele SPAC-noteringen. In ons land werkt de beurstoezichthouder FSMA aan een wetgevend kader, maar ligt nog geen concreet dossier voor.

Hoe werkt het precies?

In de praktijk zijn de oprichters – sponsors genoemd – van een SPAC veelal investeerders met ervaring of investeringsmaatschappijen. Zij krijgen voor hun inbreng goedkoper aandelen of aandelenopties, waardoor ze sowieso een belang van 20 procent verwerven. Vervolgens gaan ze met hun SPAC naar de beurs en kan iedereen die dat wenst instappen. In sommige gevallen kan dat als kleine belegger vaak al voor een tiental euro. Met het opgehaalde kapitaal gaan de oprichters van de SPAC op overnamejacht. U weet dus niet waarin u investeert en moet dus gokken op de algehele reputatie en populariteit van de oprichter. Hebben ze na een jaar of twee geen overnameprooi gevonden, dan krijgen de deelnemers hun inleg terug. Maar als het raak is, fuseert de SPAC met het overgenomen bedrijf tot een nieuwe beursgenoteerde vennootschap. Beleggers zien hun inleg dan omgezet worden in een aandeel van het overgenomen bedrijf. De koers van het aandeel is vanaf dan afhankelijk van het succes van de overname.

Waarom is het nu een hype?

Zeker in de Verenigde Staten zijn SPAC’s razend populair en daar zit een handvol celebrity’s voor veel tussen. Basketballegende Shaquille O’Neal, tenniskampioene Serena Williams tot muziekicoon Jay-Z, allen zijn ze actief met SPAC’s. Dat spreekt tot de verbeelding natuurlijk. Het zakenblad Forbes vergelijkt het met de grijpmachines op de kermis. Je steekt er geld in, zonder te weten of je iets vangt. En toch blijven mensen van de hoofdprijs dromen. Omdat beleggers een blanco cheque uitschrijven, kunnen ze weinig anders dan afgaan op de reputatie van de initiatiefnemers, en dan zijn zulke bekende namen natuurlijk het perfecte lokaas. De Amerikaanse toezichthouder, de Securities and Exchange Commission, zag zich deze maand genoodzaakt om een waarschuwing uit te sturen: “Betrokkenheid van beroemdheden bij een SPAC betekent niet dat de investering in een bepaalde SPAC of SPAC’s over het algemeen geschikt is voor alle investeerders.” De populariteit spreekt ook uit de cijfers. In totaal werd vorig jaar 83,4 miljard dollar opgehaald bij investeerders, bijna een zesvoud vergeleken met 2019. En de teller voor dit jaar staat nu al op ruim 98 miljard dollar. 

Heeft het ook al zijn succes bewezen?

Ondanks de hype van het moment zijn SPAC’s niets nieuws. In feite zweven ze al sinds de jaren negentig rond in de financiële wereld. Voornamelijk in sectoren als technologie, logistiek en telecommunicatie. Ze werden als systeem ontwikkeld door zakenbankier David Nussbaum en zakenadvocaat David Miller. Hun idee was om een model te ontwikkelen voor bedrijven of sectoren die anders weinig of geen financiering zouden kunnen vinden omdat de technologie nog te onzeker was bijvoorbeeld. Het kende een sluimerend bestaan tot het plots ontdekt werd door financiële whizzkids. Ook ervaren investeerders lieten zich opmerken. De Amerikaanse durfkapitaalbelegger Bill Ackman boekte een enorme winst in 2015 met een SPAC-deal waarbij Burger King via het Amerikaanse fastfoodbedrijf Tim Horton’s opnieuw beursgenoteerd werd.

Zijn er risico’s?

Sommige waarnemers vragen zich hardop af of SPAC’s niet gewoon de volgende financiële zeepbel zijn. Het beruchtste voorbeeld is Nikola. Drie maanden na de beursgang in juni vorig jaar via een fusie met een SPAC werd de startup van de elektrische truck beschuldigd van fraude, wat leidde tot het ontslag van de oprichter en een golf van rechtszaken door aandeelhouders. De aandelenkoers van Nikola is gedaald tot een fractie van de piek in juni. 

Professor Ivana Naumovska (INSEAD Business School) ziet een bijkomend verontrustend teken: tal van SPAC’s laten een dalende aandelenkoers zien nadat ze naar de beurs gingen. Fundamenteler: deze hype surft op de vloedgolf aan geld die op zoek is naar rendement. Er is massaal veel kapitaal opgehaald, wat kan leiden tot overnames tegen onverantwoorde prijzen. Ook het systeem dat de stichters sowieso voor een prikje 20 procent van het nieuwe bedrijf verwerven kan leiden tot perverse prikkels. En niet elk overgenomen bedrijf is ‘beursrijp’. Een SPAC kan dan een handige sluipweg zijn. Je weet niet wat je koopt, tenzij je blindelings in Jay-Z gelooft natuurlijk.