Syrische kindarbeider Abdulkader (14) in Turkije: "Ik moet wel werken, wie betaalt anders de rekeningen?"
"De verloren generatie" worden ze soms genoemd: de vele duizenden Syrische kinderen die sinds hun vlucht uit Syrië niet meer naar school gaan. Sommigen al 10 jaar, anderen pas recent. Ze moeten mee gaan werken om geld te verdienen. Veel Syrische families in Turkije – daar zijn 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen – leven in armoede. De coronapandemie heeft hun situatie nog slechter gemaakt.
In de textielwijk van de Zuid-Turkse stad Gaziantep zie je kinderen om 6.30 uur al naar hun werk gaan. Soms zijn ze alleen, soms met een vriendje of broer of met een familielid. Vaak zijn het Syriërs. Ibrahim is nog maar 11. Hij plooit kleren in een textielatelier, de hele dag lang. Hij stapt samen met Abdulhamid, een jongen van 15 naar het werk. Die naait de hele dag. “Ik werk van 7 uur ’s ochtends tot 20 uur ’s avonds”, vertelt de jongen – die er helemaal geen 15 uitziet, maar we kunnen zijn leeftijd niet controleren. 75 Lira brengt dat op per dag, zowat 7,5 euro.
Bekijk het verslag uit "Terzake" hier en lees voort onder de video:
Ik werk van 7 uur 's ochtends tot 8 uur 's avonds
We praten ook met Mohamed, met Ezz-eldine en Youssef en met Hani. In de textielwijk van Gaziantep moet je niet zoeken om werkende kinderen te vinden. Nochtans is ook in Turkije kinderarbeid verboden.
Werken om te (over)leven
Voor de 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije is een terugkeer naar huis niet meteen in zicht. Na 10 jaar oorlog ziet nog altijd niemand een oplossing. Dus proberen de Syriërs een nieuw leven uit te bouwen in Turkije. Gemakkelijk is dat niet. Er is te weinig werk voor zo veel mensen. Er is te weinig hulp voor zo veel mensen. En dus gaan de kinderen mee werken. Soms in textielateliers of in fabrieken, maar ook in de landbouw. Ook op straat zie je kinderen die karton en plastic verzamelen en sorteren. Of kinderen die mondmaskers verkopen. Meer dan 2 of 3 euro winst hebben ze niet aan het einde van de dag.
Bekijk de analyse van Lieve Verboven, directeur van de Internationale Arbeidsorganisatie, uit "Terzake" hier en lees voort onder de video:
Cijfers van de Internationale Arbeidsorganisatie van 2019 hebben het over 720.000 kinderen die werken in Turkije. Daar zijn – uiteraard – ook Turkse kinderen bij. Wat het aandeel is van de Syrische kinderen, is niet duidelijk. Maar de druk op de Turkse economie en de coronapandemie hebben de situatie geen goed gedaan.
Hallo corona, dag school
We zijn thuis bij Mohamed en Abdelkader – 13 en 12 jaar – twee broers uit de Syrische stad Aleppo. Zij werken sinds de scholen sloten vanwege de coronapandemie. “Toen werd er alleen nog online les gegeven”, vertelt vader Abdallah Hamid, “maar ik heb geen geld voor internet of een tablet.” En dus nam hij de jongens mee werken. Een goede hulp voor hem, want door zijn rugproblemen kan Abdallah de zware dozen niet meer heffen, de jongens moesten dus mee. “Als ik het alleen kon, zou ik hen geen uur laten werken”, zegt hun vader. Maar hij ziet geen andere uitweg.
Er werd alleen online les gegeven. Maar ik heb geen geld voor internet of een tablet.
In Turkije wordt nu twee dagen les gegeven op school, de andere dagen is het afstandsonderwijs. Mohamed en Abdelkader zitten in dezelfde klas. En dus gaat Mohamed de ene week twee dagen naar school, Abdelkader de andere week. De rest van de tijd werken ze. Voor school helpen ze elkaar verder.
Werken, eten, slapen
Die twee dagen onderwijs krijgt Abdulkader, 14 jaar oud en neef van de twee broers, niet. Zijn moeder is gestorven, zijn vader is verdwenen. Hij woont nu bij zijn tante en oma. Als enige “man” in huis, moet hij dus gaan werken. “Ik moet werken want niemand helpt mij. Alleen ik werk. Er zijn kosten zoals huur, elektriciteit, water en eten. Wie zal dat betalen?”. Abdulkader staat elke ochtend op om 6.30 uur. Om 7 uur vertrekt hij, een uur te voet naar de schoenenfabriek. Daar plakt hij zolen in sneakers. Tot 19.30 uur. Daarna weer een uur te voet naar huis. Eten. Slapen. Dat is zijn dagelijkse routine. Tijd voor leuke dingen is er niet.
Geschat wordt dat van alle Syrische kinderen in Turkije 60 procent naar school gaat. 40 procent dus niet. De sluiting van de scholen heeft heel wat kinderen naar een werkplaats gejaagd. Nu de scholen weer open zijn, keren ze niet of slechts deels terug naar de schoolbanken. Dat alles legt een enorme hypotheek op de toekomst van deze kinderen en dus mogelijk op die van Syrië. Al weet niemand hoe dié toekomst eruit kan en zal zien.
“Een hele generatie kinderen is verloren”, zegt vader Abdallah Hamid die ook zijn eigen kinderen werken stuurt. “We zijn teruggegaan naar het verleden, naar de jaren 50, toen onze vaders en grootvaders alleen maar het alfabet leerden”.