Bewezen: actieve videogames helpen tegen dementie

De hersenfunctie neemt bij dementerende mensen alsmaar meer af. Daardoor verliezen die mensen op termijn de mogelijkheid om te plannen en dingen te onthouden. Hun motorische vaardigheden gaan achteruit en ze vertonen gedragsproblemen. Uiteindelijk kunnen ze hun dagelijkse leven niet langer alleen leiden en hebben ze uitgebreide zorg nodig. 

Klinisch onderzoek van wetenschappers van onder andere KU Leuven en ETH Zürich, suggereert nu voor de eerste keer dat een videogame de vaardigheden van mensen die ernstig beperkt zijn door dementie kan verbeteren.

De onderzoekers gebruikten een zogenaamd ‘exergame’: een videospel waarbij ook beweging aan te pas komt. Ze rekruteerden 45 bewoners van  gemiddeld 85 jaar oud. Alle deelnemers hadden symptomen van ernstige dementie.

De exergame bestaat uit een scherm en een paneel op de grond met vier vakken op. Het toestel meet de stappen, gewichtsverplaatsing en balans van de speler. Stippen op het scherm geven aan op welk vak de speler moet stappen. Zo kunnen ze tegelijkertijd hun fysieke en cognitieve vaardigheden trainen. Als de spelers snel en correct reageren, wordt het spel moeilijker.

De deelnemers werden willekeurig over twee groepen verdeeld. De deelnemers van de eerste groep trainden met het videospel drie keer per week vijftien minuten lang en dit gedurende acht weken. Een kinesist ontwierp een individueel programma voor elke deelnemer, aangepast aan hun fysieke en cognitieve mogelijkheden en gezondheidstoestand. 

Deelnemers in de controlegroep keken naar muziekvideo’s van hun keuze. Na afloop vergeleken de onderzoekers de motorische, cognitieve en mentale vaardigheden van de deelnemers met dezelfde metingen aan het begin van de studie.

Uit de resultaten blijkt dat de training de cognitieve vaardigheden van de deelnemers verbeterde, zoals hun aandacht, concentratie, geheugen en oriëntatie. Ze ervoeren ook significant minder symptomen van depressie. Tot slot had de speelse training ook een positief effect op de fysieke vaardigheden, zoals de reactietijd, van de deelnemers. “Dit is bemoedigend, omdat de snelheid waarmee ouderen reageren op impulsen belangrijk is om een val te vermijden”, zegt Nathalie Swinnen van de Onderzoeksgroep Aangepaste Bewegingsactiviteiten en Psychomotorische Revalidatie aan de KU Leuven.

“We hadden daarnaast verwacht dat de deelnemers die niet trainden meer kans zouden hebben om achteruit te gaan, en dat bleek ook het geval te zijn”, voegt Swinnen toe. “Eerder onderzoek had al aangetoond dat lichaamsbeweging de symptomen van dementie kan vertragen”, zegt KU Leuven-professor Davy Vancampfort. “Deze studie suggereert voor het eerst dat actieve videogames de symptomen van dementie niet alleen kunnen vertragen, maar ook kunnen verlichten.”

Mensen met dementie zullen wel nog niet meteen kunnen oefenen met een eigen exergame. “Wij gebruiken op dit moment het enige toestel in België”, zegt Swinnen. “En bovendien is het vrij duur. Een woonzorgcentrum zal al veel geld moeten investeren om er een aan te kopen.” Het team van Swinnen werkt momenteel aan een betaalbaarder alternatief van het exergame-toestel.

Naar schatting zijn er 194.100 mensen met dementie in België. Jaarlijks worden er 52.100 nieuwe gevallen vastgesteld. Er bestaat momenteel geen medicatie om deze ziekte te genezen.