Britse prins Philip (99) is overleden, de man die meer dan 70 jaar lang aan de zijde stond van koningin Elizabeth II
Prins Philip, de echtgenoot van de Britse Queen Elizabeth II, is op 99-jarige leeftijd overleden. Meer dan 70 jaar lang was hij de man aan de zijde van koningin Elizabeth II. Ze trouwden in 1947 en zijn het langst gehuwde koninklijke echtpaar in de geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk. In augustus 2017 trok prins Philip zich op zijn 96e terug uit het publieke leven, al verscheen hij heel sporadisch nog in het openbaar.
"Het is met diep verdriet dat de Queen aankondigt dat haar geliefde echtgenoot overleden is, prins Philip, hertog van Edinburgh. Zijn koninklijke hoogheid is deze morgen vredevol gestorven in Windsor Castle", heeft de Britse koninklijke familie getweet.
Bekijk de analyse van Flip Feyten uit "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:
Anderhalve maand geleden was Philip nog een maand lang in het ziekenhuis opgenomen. Hij kampte met een infectie en onderging ook een hartoperatie.
Prins Philip was van oorsprong eigenlijk een Griek, en dan nog van Deense afkomst. Hij werd in 1921 geboren op het Griekse eiland Korfoe en was een neefje van de toenmalige Griekse koning Constantijn I. Hij was verwant aan bijna alle Europese vorstenhuizen, de Britse Queen Victoria was zijn betovergrootmoeder.
Hij is nog maar achttien maanden oud als de monarchie in Griekenland wordt omvergeworpen. Het gezin wordt verbannen en de toenmalige Britse koning George V stuurt een schip van de Navy om hen te evacueren. Prins Philip wordt in allerijl in een sinaasappelkistje aan boord gehesen, want er is zo gauw geen draagwiegje voorhanden.
Bekijk hieronder een kort overzicht in video van het leven van prins Philip (en lees daaronder voort):
De jonge Philip gaat naar strenge kostscholen in Engeland, nazi-Duitsland en Schotland. Meteen na zijn humaniora kiest hij voor een opleiding bij de Marine aan het Royal Naval College in Dartmouth. Bij een koninklijk bezoek aan die school wordt hij uitgekozen om de jonge kroonprinses Elizabeth te escorteren. Ze is dan 13 jaar, maar verliest hem niet meer uit het oog. En omgekeerd.
Een jaar na de Tweede Wereldoorlog, waarin Philip onderscheiden wordt voor zijn moed, vraagt hij haar ten huwelijk. Het paar trouwt in 1947 in Westminster Abbey in Londen. Ze zijn trouwens verre familie van elkaar, want Queen Victoria is natuurlijk ook de betovergrootmoeder van Elizabeth.
In de aanloop naar zijn huwelijk moet Philip zich van Grieks-orthodox tot Anglicaans bekeren, zijn titels als Griekse en Deense prins afzweren en van zijn Duitse naam (Battenberg) een verengelste en omgedraaide versie (Mountbatten) gebruiken, want alles wat Duits klinkt, is beladen zo vlak na de Tweede Wereldoorlog.
Maar zelfs die naam, Mountbatten, mag hij niet geven aan zijn vrouw bij hun huwelijk – Elizabeth blijft dus Windsor heten - en aanvankelijk ook niet aan zijn kinderen. Hij merkt bitter op dat hij is gereduceerd tot een amoebe, de enige man in het VK die zijn familienaam niet aan zijn kinderen mag doorgeven.
Hij heeft wel meer moeten slikken. Hij is – eindelijk – benoemd tot commandant van zijn eigen schip, HMS Magpie, maar in 1952 sterft koning George VI en wordt zijn echtgenote koningin. Dat betekent meteen het einde van zijn carrière in de Navy, en het einde van zijn carrière tout court.
Zijn hoofdtaak wordt nu het ondersteunen van de Queen. Op alle officiële gelegenheden zal hij twee stappen achter de koningin aanlopen, zijn hele verdere leven lang. Die stap terug is een harde noot om te kraken, maar op vragen of hij dit moeilijk vindt, komt steevast een typisch "stiff upper lip"-antwoord: "What's the point? You just get on with it." (Wat heeft het voor zin daarover te kniezen? Je gaat gewoon door met je taak.)
Aanvankelijk gaat zijn zoon Charles hem zelfs voor in de protocollaire pikorde: Charles is een prins, en Philip is "maar" hertog van Edinburgh, een titel die hem verleend is bij zijn huwelijk. Koningin Elizabeth zal de zaak voor haar misnoegde echtgenoot rechttrekken: ze verleent hem de titel van prins, en vanaf 1960 mogen zijn kinderen hun familienaam veranderen in Mountbatten-Windsor.
Maar verder moet prins Philip zich tevreden stellen met een hoop erebaantjes. Hij wordt onder meer voorzitter van het World Wildlife Fund, Chancellor van de universiteiten van Cambridge, Edinburgh, Salford en Wales, en ook nog beschermheer van meer dan 800 organisaties. En hij mag ook de tuinaanleg van Windsor Park moderniseren.
De Queen geeft hem ook de vrije hand bij de opvoeding van hun kinderen. Met gemengd resultaat. Van hem hebben ze alvast niet geleerd hoe je op een goede manier met je eigen emoties kan omgaan.
Prins Philip wordt wel erg gewaardeerd als de initiatiefnemer van "The Duke of Edinburgh's Award", een systeem waarbij jongeren die geen zin hebben in de jeugdbeweging toch erkenning kunnen krijgen voor een volgehouden inspanning om aan zichzelf te werken.
Ze moeten proeven afleggen – het kan gaan om vrijwilligerswerk, sport, technische vaardigheden verwerven of een expeditie tot een goed einde brengen – en kunnen daarmee een bronzen, zilveren of gouden medaille winnen. Er hebben sinds 1956 wereldwijd al meer dan 8 miljoen jongeren aan deelgenomen.
De rol van Prins Philip bij deze wereldwijde organisatie is ondertussen overgenomen door diens jongste zoon, Prins Edward. Die zal naar verluidt ook de titel van hertog van Edinburgh van zijn vader overnemen.
Maar vermoedelijk zal de prins vooral worden herinnerd als de man die tactloosheid tot een kunstvorm weet te verheffen. Zijn faux pas zijn legendarisch. Zo heeft hij de voormalige Duitse bondskanselier Helmut Kohl eens rijkskanselier genoemd, dat was niet zo verstandig.
Als de Queen wordt voorgesteld aan Stephen Menary, een legercadet die na een IRA-bomaanslag bijna blind geworden is, vraagt ze belangstellend hoeveel zicht hij nog heeft. "Niet veel, te oordelen aan zijn das", zegt Philip.
De Nigeriaanse president Olusegun Obasanjo, gehuld in een traditioneel gewaad, begroet hij met de woorden: "U ziet eruit alsof u klaar bent om naar bed te gaan." En aan het eerste zwarte Hogerhuislid vraagt hij in 1999: "En uit welk exotisch deel van de wereld bent u afkomstig?" "Birmingham", antwoordt Lord Taylor.
Ook op hoge leeftijd komt hij nog wel eens spectaculair in het nieuws. In januari 2019 - hij is dan 97 - veroorzaakt hij een auto-ongeval en gaat met zijn Range Rover over de kop. Zelf raakt hij niet gewond, maar twee inzittenden van een andere auto wel. Hij besluit dat hij voortaan niet meer achter het stuur gaat zitten - of tenminste toch niet op de openbare weg.
Anderhalf jaar eerder had hij aangekondigd dat hij zich terugtrok uit het openbare leven, en dus niet langer zou verschijnen bij officiële gelegenheden (tenzij hij er zelf zin in had, zoals bij het huwelijk van zijn kleinzoon prins Harry met Meghan Markle.)
Meteen waren er wilde speculaties over zijn gezondheid, maar daar ging het niet om. Hij was 96, had 65 jaar dienst op de teller, en hij vond het nu welletjes. Op die leeftijd mocht hij wel met pensioen gaan vond hij.
In een klein stukje van de wereld zal prins Philip onsterfelijk blijven. In Tanna, een eiland dat deel uitmaakt van Vanuatu in de Stille Oceaan, vereren de inwoners van het afgelegen dorpje Yaohnanen hem om een onnaspeurbare reden als een god.
Sinds zijn bezoek in 1974 zijn ze ervan overtuigd dat hij afstamt van voorvaderlijke geesten, en hebben ze een schrijn opgericht rond zijn portret, omhangen met de Union Flag. In hun ogen bereikte de prins op het einde van zijn leven een almaar hogere spirituele status.
Zondag 11 april zendt Eén de documentaire "The duke in his own words" uit, een uniek portret over prins Philip.
Bekijk ook de toelichting van Groot-Brittanniëkenner Ivan Ollevier in "Het Journaal":
