El Kaouakibi stapt uit Open VLD, maar blijft Vlaams Parlementslid: hoe kan dat en wat kan ze nog betekenen?
Sihame El Kaouakibi zit voortaan als onafhankelijke in het Vlaams Parlement. Ze stapte uiteindelijk zelf uit haar partij Open VLD, nadat ze in opspraak was gekomen over mogelijk gesjoemel met subsidies. Maar zal ze nog een rol van betekenis kunnen spelen als onafhankelijk parlementslid?
Of Sihame El Kaouakibi nog lid van Open VLD kon blijven, was eigenlijk een kwestie waarover de statutaire commissie van de partij zich moest buigen. Dat had partijvoorzitter Egbert Lachaert gevraagd. Dat El Kaouakibi gisteren liet weten dat ze die beslissing niet afwacht en zelf de partij verlaat, is geen verrassing.
Hoewel de gerechtelijke procedure tegen El Kaouakibi nog volop loopt en het vermoeden van onschuld geldt, was de positie van de ooit zo beloftevolle politica onhoudbaar geworden binnen Open VLD. Het was erg waarschijnlijk dat de statutaire commissie haar uit de partij zou zetten, ze was bovendien al geschorst. El Kaouakibi heeft de eer dus aan zichzelf gehouden.
Ze is dus geen Open VLD'er meer. Maar El Kaouakibi blijft wél Vlaams Parlementslid, een onafhankelijk parlementslid. "Ze kan inderdaad haar zetel in het Vlaams Parlement behouden hoewel ze voor Open VLD werd verkozen tijdens de verkiezingen van 2019", legt politicoloog Nicolas Bouteca (UGent) uit. "Daar kan Open VLD weinig aan doen. Een zetel komt je als vertegenwoordiger van het volk persoonlijk toe, niet aan de partij. Politieke partijen bestaan zelfs grondwettelijk niet."
Cynisch
Dat kan cynisch klinken. Zeker als je beseft dat El Kaouakibi destijds ferme financiële steun kreeg van de partij voor haar verkiezingscampagne, ze had ook een mooie plaats op de verkiezingslijst van Open VLD. Bovendien voldeden haar persoonlijke voorkeurstemmen niet om direct verkozen te geraken, het merendeel van de stemmen kwam daarvoor uit de pot van de lijststemmen (meer over hoe dat systeem werkt, lees je in dit artikel).
Open VLD-voorzitter Lachaert liet dan ook weten dat hij betreurt dat El Kaouakibi nu als onafhankelijke in het parlement zal zitten. Volgens politicoloog Bouteca heeft dat vooral ook te maken met de schade die de aanwezigheid van El Kaouakibi in de toekomst nog kan aanrichten bij Open VLD. "Want als ze ervoor kiest om naar het parlement te blijven gaan, blijft ze zichtbaar, blijft ze in beeld komen. De hele zaak heeft Open VLD verwond en als El Kaouakibi zichtbaar zal blijven, zal die wonde moeilijk volledig helen", stelt Bouteca.
Als El Kaouakibi zichtbaar blijft in het Vlaams Parlement, dan zal de wonde voor Open VLD moeilijk helen
Bovendien kan Open VLD nu ook niet iemand nieuw naar voren schuiven. "Als El Kaouakibi haar zetel zou opgeven, zou die namelijk weer naar Open VLD gaan, naar de opvolger op de lijst", weet Bouteca. In dit geval de vrij onbekende Anne Van Aperen. "Het is voor een partij altijd leuk om iemand te kunnen lanceren voor de toekomst, zeker lokaal en in de toch wel moeilijke Antwerpse kieskring. Dan is het ambetant dat er een ander parlementslid blijft zitten."
Geld en geloofwaardigheid
Maar kan Sihame El Kaouakibi wel nog een rol van betekenis spelen als onafhankelijk parlementslid? "Ik weet niet wat haar plannen zijn. Ze maakt nu in elk geval geen deel meer uit van de meerderheid, maar als parlementslid kan je wel dingen op de agenda zetten en je stempel proberen te drukken", zegt professor Bouteca. Mocht ze bovendien tijdens haar termijn in het parlement nog volledig vrijgesproken worden, kan El Kaouakibi - die haar onschuld staande houdt - haar zetel ook gebruiken om haar politieke carrière nieuw leven in te blazen.
"Al denk ik niet dat El Kaouakibi op dit moment nog een politieke toekomst heeft", stelt Bouteca. "Ze is natuurlijk onschuldig tot het tegendeel wordt bewezen, maar ze wordt wel verdacht van financieel gesjoemel. Hoe geloofwaardig kan je dan als parlementslid nog je controletaak uitoefenen op de regering en de financiële middelen? Bovendien is ze door de publieke opinie al veroordeeld. Ik vrees dat ze niet meer zo veel zal kunnen doen op een geloofwaardige manier."
Het leidt professor Bouteca tot een cynische uitspraak. "Eigenlijk is geld opstrijken het enige wat ze kan doen nu." Een Vlaams Parlementslid verdient, onkostenvergoedingen incluis, zo'n 6.000 euro netto per maand. Een parlementslid draagt daar doorgaans wat van af aan de partij. El Kaouakibi is nu natuurlijk geen lid meer van de Open VLD-fractie, maar dat zal voor haar geen verschil maken, laat de partij weten. Ze zal wel geen beroep meer kunnen doen op de werking van de fractie.
El Kaouakibi is momenteel overigens al een tijd afwezig door ziekte, een gewettigde afwezigheid waarbij parlementsleden volledig uitbetaald blijven.
Ik vrees dat ze niet veel meer zal kunnen doen op een geloofwaardige manier