Bruno Bulthé (72) liep van 1973 tot 2014 rond op het Justitiepaleis. Eerst als advocaat, dan als onderzoeksrechter – onder andere in de zaak Andras Pandy – en uiteindelijk als procureur. “Vanuit mijn bureau had ik direct zicht op die stellingen. Meermaals heb ik de politie moeten bellen omdat waaghalzen omhoog klauterden. De politie moest er hen dan op gevaar van eigen leven komen afhalen.”

Bulthé herinnert zich ook een dakloze die in de bibliotheek van het Hof van Cassatie, helemaal bovenaan, een slaapplaatsje had gemaakt. Die man klauterde ’s avonds via de stellingen naar zijn hoge en droge slaapplaats.

Verhalen over mensen die een vallende steen op hun hoofd kregen, zijn er gelukkig niet. Maar Bulthé kent wel veel collega’s wier auto steenbrokken op het dak kregen. “Dat werd op de duur zo erg dat er een parkeerverbod rond het Justitiepaleis kwam.”

Wanneer de stenen niet door erosie vielen, dan hielp de mens wel een handje. Bulthé herinnert zich een opendeurdag van het parket waarbij de paracommando’s een death ride op een binnenkoer van het Paleis organiseerden. U kent dat wel: een systeem van twee kabels langswaar je naar beneden glijdt. Wel, die kabelbaan heeft toen een ferme brok uit de muur gerukt. Dus moest er weer een herstelploeg komen.

Belgisch gesjoemel

“Het is een typisch Belgisch surrealistisch verhaal, dat onderhoud van het Justitiepaleis”, zegt Bulthé. “Er is daar verschrikkelijk veel mee gefoefeld. Ook door malafide lieden van de Regie der Gebouwen zelf. Ik herinner me dat ik als onderzoeksrechter een dossier daarnaar opende en ambtenaren van de Regie thuis ging ondervragen. Vaak hadden die huizen een chique uitbouw of een zwembad. Maar facturen daarvan konden ze niet voorleggen. Dat was echt nog heel die ritselcultuur. Zelfs de werklui die herstellingen kwamen uitvoeren, waren niet te vertrouwen. Er was ook eens een schilder aan het werk in een lokaal van het Justitiepaleis. Die deed dat wel goed, maar twee weken later moest ik hem toch laten opsluiten. Ik kan/mag niet zeggen waarom, maar er werd dus wel wat afgesjoemeld in die tijd.”

LEES OOK+:Het Justitiepaleis, al bijna 40 jaar in stellingen: hoe kan dat? “En toen waren ze het wachtwoord kwijt”

Een hoge magistraat die nog in functie is en daarom zijn naam niet in de krant wil, zegt dat we ook letterlijk voorbij de façade moeten kijken. “Binnen is het nog erger. Op dit eigenste ogenblik is een stuk van de majestueuze salle des pas perdus afgesloten, omdat uit het plafond een straal water “pist”. Niet lekken hé, echt pissen. En de gang naar de ondergrondse garage – wij noemen dat de grot – moet voor onze veiligheid worden gestut.”

Ook hij bevestigt het verhaal van mensen die naar boven klauteren op de stellingen. “Je zou eens moeten weten wat we al allemaal gevonden hebben: condooms, lege wijnflessen en drugsspuiten. Het is een mirakel dat er nog nooit iemand is van gevallen.”

Geen geld voor verf

“Ze houden daar boven soms fuifjes”, zegt Luc Hennart (67), ex-rechtbankvoorzitter. Hennart heeft de afbrokkeling aan den lijve ondervonden. Op een keer landde een brokstuk vlak naast hem. “Ik heb geluk gehad. Al hebben die vallende brokstukken wel al vaak materiële schade aangericht. In het paleis zijn nogal wat binnenkoeren. In de loop der jaren hebben ze daar koten bij gebouwd - ik kan het niet anders noemen - ,voor onder andere de griffie. Die koten hebben al veel stenen op hun dak gekregen. Sommige hebben glazen daken. Dan was er geen geld voor nieuw glas, en werd er maar een houten plank opgelegd, waar het na verloop van tijd dan doorregende.”

Hennart zegt dat water al heel veel schade veroorzaakte binnen. Ook omdat de dakgoten haast nooit worden gekuist. Het water stroomt dan langs de muren binnen. Onder andere het lokaal van een raadkamer werd zo zwaar geteisterd. Luc Hennart was toen voorzitter van de rechtbank en vond dat mensen daar zo niet konden werken. Alles moest eerst herschilderd worden. “Weet je wat de verantwoordelijken zeiden? We hebben geen geld om dat lokaal helemaal te verven. Is het oké als we de muren tot op twee meter boven de grond verven? Die muren waren minstens tien meter hoog. Ik heb dan maar een ander onderkomen voor die raadkamer gezocht. En de ondergrondse verdiepingen liet ik leeg halen, om te verhinderen dat bewijsmateriaal dat daar ligt opgestapeld te prooi valt aan vocht. Weet je dat bijna de helft van het Justitiepaleis zo leeg staat?”