Hoe worden Britse royals zo oud? En hoe gaat het met de koningin? In gesprek met onze correspondent

Hoe wordt gereageerd op het overlijden van Philip?

“Het is een enorme gebeurtenis. Zijn overlijden komt niet geheel onverwacht, hij was erg oud. Maar het was een hele bijzondere man. Zijn leven is een grabbelton vol mooie verhalen en de kranten staan daar vol mee. Ik heb hier een krant liggen die veertig a vijftig pagina’s besteedt aan Philip. En dan is er ook nog een bijlage.

“Hij had nog de oude Britse no-nonsense mentaliteit: niet zeuren, doorbikkelen. Vooral oudere Britten vinden dat mooi. Zijn begrafeniswensen zijn in dat opzicht typisch: ‘no fuss, please’. Het is op meerdere manieren het einde van een tijdperk. Hij was de laatste van het Britse koningshuis die een directe band had met andere Europese koningshuizen.

“Ook had hij een sterke connectie met de Tweede Wereldoorlog, een verleden dat steeds verder weg raakt. Zijn rol in de oorlog wordt veel besproken. Zo wist hij als 22-jarige marine-officier met zijn schip aan een nachtelijk bombardement te ontkomen door een list. Ze lieten een reddingsboot te water en staken die in brand, als afleiding. De Duitse bommenwerpers mikten daarop terwijl de Britten stilletjes in het donker afwachtten. Dat soort verhalen zijn populair in het Verenigd Koninkrijk, waar de oorlog als een groot avontuur wordt gezien.”

Hoe is het nu met koningin Elizabeth?

“The Sun kopte ‘We’re all weeping with you Ma’am’ (we huilen allemaal met u mee, mevrouw). De Britse pers legt sterk de nadruk op de koningin. Iedereen heeft erg met haar te doen. Ze is nu alleen, zonder haar steun en toeverlaat. Een andere krant schreef: de koningin heeft haar koning verloren. Je moet je voorstellen, ze zijn in 1947 getrouwd en kenden elkaar al voor de oorlog. Hij is al in haar leven sinds ze twaalf, dertien jaar oud is.

“Toch is het ondenkbaar dat ze afstand zal doen van de troon nu haar steunpilaar weg is. Elizabeth heeft plechtig gezworen altijd het Britse volk en God te dienen. Maar ze deed het al rustiger aan, deels noodgedwongen door corona, waardoor veel minder hoefde te gebeuren. Haar zoon Charles neemt steeds meer taken waar. In het Verenigd Koninkrijk heb je een constructie met prince regents, die niet het officiële staatshoofd zijn maar wel alle taken uitvoeren. Het is niet ondenkbaar dat Charles nu belangrijker wordt.

“Mensen zijn wel iets banger geworden dat de 94-jarige koningin ook spoedig komt te overlijden. Dat gebeurt soms met oude mensen die zo lang samen zijn geweest. De rouw is nu groot, maar als Elizabeth overlijdt zal die immens zijn. Gisteren sprak ik een man voor Buckingham Palace, die zei: ‘Ik ben 63 en heb nooit een andere koningin gekend.’ Maar goed, haar moeder was ook een sterke dame, die werd 101.”

Hoe komt dat eigenlijk, dat de Britse royals zo oud worden?

“Een van de redenen is hele goede zorg. Maar vergeet niet dat de vader en zus van Elizabeth vrij jong stierven. Dat waren wel kettingrokers. Philip is, op aandringen van Elizabeth, gestopt met roken. Verder eten ze natuurlijk goed en zijn het actieve buitenmensen. Zo blijven ze gezond. Vorig jaar zag ik nog een foto van de koningin die ’s winters op een paard zat.”

Hoe staat het ervoor met het koningshuis in het algemeen? Heeft hun reputatie nog deuken opgelopen door het interview met prins Harry en Meghan Markle bij Oprah?

“Daar wordt niet zoveel over gesproken. De reputatie van het koningshuis is in het Verenigd Koninkrijk redelijk intact. De schade ligt vooral in het buitenland, zoals in de Verenigde Staten, waar ze Harry en Meghan in de armen hebben gesloten. Hier zijn ze paria’s geworden. Iemand die ik sprak zei: ‘Als Harry naar de begrafenis komt, kunnen ze hem het beste droppen met een helikopter.’ En Meghan komt blijkbaar niet. Het overlijden van Philip versterkt de populariteit van het koningshuis juist. Wellicht worden de Britten iets sceptischer over het koningshuis als de koningin er straks niet meer is. Charles is niet ontzettend populair. Maar William zou een buitengewoon populaire koning zijn.”

Hoe zien de komende dagen eruit?

“De begrafenis is waarschijnlijk op zaterdag. De koningin heeft nu een rouwperiode van acht dagen. Het is trouwens onduidelijk of Charles of andere familie daarbij is. Dat mag eigenlijk niet vanwege de lockdown. Je wilt als koninklijke familie niet de indruk wekken dat je er eigen coronaregels op nahoudt. De begrafenis zelf wordt ingetogen. Normaal gesproken zou het een evenement worden met honderden zo niet duizenden mensen, zelfs als het geen officiële staatsbegrafenis is. Nu mogen er dertig mensen komen.

“Samenkomen wordt ontmoedigd. Er is bijvoorbeeld geen officiële condoleance. Hoewel het aantal coronagevallen in Londen buitengewoon klein is, zijn we nog steeds in lockdown. Het is de vraag of mensen zich daaraan zullen houden. De Britten willen bloemen leggen, samenkomen en afscheid nemen. Ik verwacht dat mensen alsnog massaal naar Windsor komen bij de begrafenis en in de dagen ervoor. Morgen ga ik zelf een kijkje nemen. Philip was een populaire verschijning in de omringende dorpen, waar hij doorheen reed op zijn paardenspan.

“Verder gebeurt er komende week niets. Alle activiteiten van de overheidsdiensten zijn opgeschort. Maandag gaan de pubs weer open en Boris Johnson zou een pint gaan drinken, maar dat is afgelast. Alles staat in het teken van de overleden prins. Alleen in Noord-Ierland blijft het onrustig, ondanks oproepen van de pro-Britse loyalisten om de rust te bewaren.”