Vlucht met Marshelikopter uitgesteld tot al zeker woensdag: maar waarom is die vlucht zo historisch?

Helikoptervliegen op Mars is een kunst op zich, want de planeet heeft een veel ijlere atmosfeer dan de aarde. "De luchtdruk is minder dan één procent van de luchtdruk op aarde", vertelt astrofysicus Nany Vermeulen.

Een helikopterwiek gaat onder andere omhoog omdat de luchtdruk erboven lager is dan eronder, maar op Mars is het erg moeilijk om een drukverschil dat groot genoeg is, te creëren. Het is dus veel moeilijker om op Mars een luchtvaartuigje in de lucht te houden, een "gewone" drone zou er zelfs niet van de grond geraken.

Ingenuity is speciaal voor deze missie ontworpen: het is een heel licht helikoptertje, het weegt slechts 1,8 kg. Twee grote luchtschroeven gemaakt uit de lichte stof koolstofvezel, moeten de Ingenuity in de lucht houden. "Ze zijn elk 1,2 meter lang en draaien in tegenovergestelde zin aan 2.400 toeren per minuut, zodanig dat er niet te veel krachten ontstaan en er toch een goede stabiliteit is om het helikoptertje te besturen." 

Het vreet wel energie om het toestel in de lucht te houden. Zo moet de batterij ’s nachts ook nog de apparatuur warmhouden (de temperaturen op Mars kunnen 's nachts dalen tot -90 graden Celsius). Het toestel zal het wellicht maar één maand volhouden op Mars en slechts enkele vluchten uitvoeren.

Stel je bij die vluchten trouwens geen grote hoogtes voor. Het helikoptertje gaat in eerste instantie amper 30 seconden lang vliegen en gaat niet hoger gaan dan 3 meter. Maar als die eerste vlucht goed lukt, dan kan de Marshelikopter daarna een keer of vijf rondvliegen, telkens enkele meters hoog en maximaal vijftig meter ver. 

(lees verder onder de grafiek)

Wat de hele operatie nog moeilijker maakt, is dat er een vertraging zit op de communicatie tussen Mars en de aarde: een vertraging van enkele minuten tot meer dan twintig minuten. Ingenieurs moeten op voorhand het volledige vluchtprogramma doorsturen naar de rijdende robot Perseverance. Die communiceert dan met de helikopter. De Ingenuity moet dan het vluchtprogramma ogenblikkelijk uitvoeren.

Als de vlucht goed verloopt, dan gaat het om de eerste helikoptervlucht op een ander hemellichaam dan de aarde. "De helikopter kan waarnemen uit de lucht en heeft dus een heel belangrijke functie. Zo zijn er misschien kloven of onregelmatigheden waar rovers (rijdende robots) op vastlopen, en een helikopter kan die probleemloos in kaart brengen." Beelden die de Ingenuity doorstuurt, moeten over een dag de aarde bereiken.

"Men wil ook binnen enkele jaren bodemstalen van Mars naar de aarde brengen, en daar kan de assisentie van een helikopter of drone helpen. Deze eerste vlucht is dus in eerste instantie een technologie-demonstratie: we zullen zien of de helikopter in die omstandigheden kan werken en of alle nieuwe technologie goed werkt."

De historische vlucht stond voor komende nacht gepland, maar is uitgesteld na problemen bij een test met de luchtschroeven van de helikopter. De computer in Ingenuity waarschuwde dat er iets mis was. Wat precies, is nog niet duidelijk en wordt nu onderzocht. Pas vanaf woensdag is een nieuwe poging mogelijk.

Bekijk in onderstaande video in 1 minuut wat de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA nog allemaal doet en deed: