Gouverneur Nationale Bank: ‘99 procent van de economie kan voor de zomer weer open zijn’

Volgens het IMF, het Internationaal Monetair Fonds, is de economische lucht fors aan het opklaren. Bent u even hoopvol?

“Toch wel. Als je kijkt naar de landen die al uit de lockdown zijn, bijvoorbeeld China, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk of Israël, dan zie je daar een dynamische heropleving. De prognose van het IMF is dat onze economie snel weer ongeveer op het niveau van voor de crisis zal zitten, zodra de maatregelen niet meer van toepassing zijn. 

“Ik ben hoopvol dat wij voor de zomer 99 procent van onze economie kunnen heropenen. Events met duizenden mensen zullen er nog niet in zitten, maar zo zouden we toch een mooie economische groei kunnen hebben in de tweede helft van het jaar.”

Is dat niet erg optimistisch?

“Belangrijk is dat deze crisis niet veroorzaakt wordt door de economie zelf, dit is iets helemaal anders dan pakweg de financiële crisis. Het bewijs hebben we eind vorig jaar gezien, de heropleving in het derde kwartaal van 2020 was ook al zeer dynamisch. Het enige risico is dat de versoepelingen te lang op zich gaan laten wachten. Dan vrees ik dat we die positieve dynamiek op een gegeven moment gaan breken.”

De horeca moet open op 1 mei? 

“Daar beslis ik niet over. Wat me wel van het hart moet: ik snap dat de virologen meer aandacht hebben voor de gezondheidszorg, maar ik heb soms de indruk dat er heel weinig aandacht is voor de psychische weerslag op de bevolking, en nog minder voor de delen van onze economie die zich nu al een jaar in lockdown bevinden.”

Heel wat sectoren liggen effectief op apegapen. Voor hen klinkt uw hoop op een heropleving in de tweede helft van het jaar mogelijk cynisch, want dan is het voor hen misschien al te laat.

“De situatie is voor velen onhoudbaar, ik weet het. Je kan macro-economisch optimistisch zijn, daar zijn echt goede redenen voor. Ik was net nog een artikel over Australië aan het lezen: daar is de bezettingsgraad in de restaurants duidelijk hoger dan voor de crisis. Mensen staan te trappelen om hun oude levens weer te hervatten. 

“Maar op individueel niveau zijn er grote drama’s. Mensen die hun levenswerk teloor zien gaan, die al hun spaargeld kwijt zijn. De schade qua werkloosheid en faillissementen lijkt vrij beperkt te zijn, maar door de steunmaatregelen van de overheden hebben we nog geen volledig zicht op hoe groot de ravage precies is.”

Bent u zeker dat de Belg even hard staat te trappelen om weer geld uit te geven? Wij zijn een volk van spaarders. 

“Er staat intussen bijna 30 miljard op de spaarboekjes, ferm aangedikt tijdens de crisis. En je moet altijd voorzichtig zijn. Met de modellen van de Nationale Bank gaan we ervan uit dat het spaargedrag weer wat zal afnemen tot het niveau van voor de crisis. Maar het is wel mogelijk dat mensen een deel van het spaargeld van 2020 zullen inzetten voor consumptie. Dat zou de economische groei voor de komende drie à vijf jaar kunnen aanzwengelen.”

U zegt dat we niet meer mogen wachten met versoepelingen, maar eind vorig jaar waarschuwde u ook al dat we geen derde golf en nieuwe lockdown meer zouden aankunnen, zonder structurele schade. 

“Onze economie heeft zich al zeer weerbaar getoond, dat klopt. We vreesden voor een veel grotere impact van die nieuwe lockdown, maar voor wie kon openblijven was de schade beperkt.”

Armoede-expert Bea Cantillon waarschuwt wel dat er een vloedgolf van armoede op ons afkomt (DM 2/4).

“Er is veel onzekerheid. We weten dat de mensen die al kwetsbaar waren voor de crisis, ook meer geleden hebben onder de crisis. De werkloosheid bij jongeren is gestegen, voor sommige mensen zal het heel moeilijk zijn om opnieuw een job te vinden. Het is duidelijk een aandachtspunt. Gelukkig hebben wij een zeer doeltreffend systeem van tijdelijke werkloosheid en overbruggingskredieten voor zelfstandigen.”

 Is de tijdelijke rijkentaks waar het IMF over spreekt een goed idee om die kwetsbare groep wat meer te ontlasten?

“Het gaat hier over een symbolische taks, over een wereldwijde aanbeveling over de rechtvaardigheid van het systeem. In België hebben wij al een vrij genereuze sociale zekerheid.  

“Ik heb het al eerder gezegd: ik ben niet tegen symbolen, ik heb de regentenraad ook gevraagd om 10 procent van mijn verloning in te houden. Maar in een land waar de belastingen al zo hoog liggen, gaan we de crisis niet betalen door een bepaalde groep nog meer te belasten. Denken dat dat de oplossing is, is volgens mij een foute lezing van wat het IMF zegt.”

Hoe gaan we de geslagen krater in de begroting dan wel dempen?

“De vennootschapsbelasting is al geruime tijd aan het dalen omwille van de concurrentie tussen de landen. Er is duidelijk een nood aan coördinatie in dat verband, iets waar de OESO mee bezig is. Dat kan op het vlak van belastingen voor multinationals wel een echte gamechanger zijn. Het zou ons toelaten om multinationals die weinig of geen belastingen betaalden, wel structureel te doen bijdragen. 

“Daarnaast zal de regering op een gegeven moment ook structurele inspanningen moeten leveren om het gat dicht te rijden, dat is onoverkomelijk. Welke dat worden? Daar kan ik niet op antwoorden, dat is een politieke beslissing.”