‘Buitenbeentje’ Zweden tekent hoogste aantal nieuwe besmettingen op per miljoen inwoners

Over het algemeen gaat het de juiste kant uit met de coronacijfers in Europa. Ze zitten nog op ongeveer de helft van wat we zagen tijdens de grote pieken van de pandemie. België staat op de veertiende plaats wat betreft het gemiddelde aantal nieuwe besmettingen per miljoen inwoners.

Sinds vrijdag staat er een nieuw land bovenaan die lijst. Uit cijfers van de statistische website Our World in Data, die ook door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt gebruikt, blijkt dat Zweden de leiding heeft overgenomen van Cyprus. Opmerkelijk, want het Scandinavische land hield tijdens de crisis een heel aparte strategie aan tegen het coronavirus.

Groepsimmuniteit

Zweden gelooft niet in strikte lockdowns, zoals we die onder meer zagen in eigen land, Frankrijk en Duitsland. In het begin van de pandemie ging het gezondheidsinstituut Folkhälsomyndigheten (FHM) - de Zweedse versie van Sciensano - voluit voor een aanpak die de facto gericht was op groepsimmuniteit. Zo werd er niet ingezet op mondmaskers en werden er bijvoorbeeld geen maatregelen genomen voor het openbaar vervoer, de horeca en het winkelen. Het aantal mensen dat mocht samenkomen voor allerhande activiteiten, werd eind maart wel geplafonneerd op 50.

Het resultaat was dat Zweden tussen 8 mei en 4 juli al een eerste keer de ranglijst van landen met slechtste coronacijfers in Europa aanvoerde. De cijfers lagen toen wel nog een stuk lager dan tijdens de volgende golven en kwamen op het hoogste punt net boven de 100 nieuwe gevallen per miljoen inwoners uit over een periode van zeven dagen. Ter vergelijking: in de tweede golf lag de piek in Europa boven de 1.500.

Tijdens de zomer bleven de cijfers in Zweden onder controle, maar eind oktober gingen ze - net als in heel wat andere Europese landen - opnieuw de lucht in. Zweden had eerder die maand haar weinige maatregelen nog versoepeld, waardoor er bijvoorbeeld weer samenkomsten van 300 mensen mogelijk waren. 

Mondmaskers 

Er ontstond een tweede, grotere golf en die piekte tot twee keer toe: een keer eind december en een keer begin januari. Mondmaskers deden plots toch hun intrede in rusthuizen en andere zorginstellingen en ze werden op 7 januari ook “op sommige momenten aanbevolen” op het openbaar vervoer. Er kwam in november een ban op de verkoop en het serveren van alcohol na 22 uur, die eind december nog wat scherper werd gesteld op 20 uur. Het middelbaar onderwijs ging begin december over op afstandsonderwijs en het aantal mensen dat mocht samenkomen werd opnieuw gereduceerd, ook in bars en restaurants.

In de tweede helft van januari begonnen de cijfers dan te dalen, maar ze bleven al snel steken op een vrij hoog niveau. Hoger nog dan in ons land. Midden februari zette dan weer een omgekeerde beweging in en gingen de cijfers langzaam weer omhoog. Tot ze vrijdag dus op het hoogste niveau zaten van heel Europa.

Die dag werden 7.772 nieuwe besmettingen gemeld en 26 nieuwe overlijdens in het land van goed tien miljoen inwoners. Ter vergelijking: in ons land (met 11,6 miljoen inwoners) werden die dag gemiddeld 3.592 nieuwe coronabesmettingen geteld en 39 overlijdens door het coronavirus. Daarbij moet wel gezegd worden dat Zweden met 450.000 vierkante kilometer veel uitgestrekter is dan België (30.000 vierkante kilometer). De dichtheid van de bevolking is er dus veel lager dan in ons land en er is ook veel minder internationale transit.

Volgens de meest recente cijfers van de WHO werden in Zweden al 857.401 bevestigde coronagevallen opgetekend sinds het begin van de pandemie en 13.621 overlijdens. België zit respectievelijk op 922.487 bevestigde gevallen en 23.428 overlijdens volgens de WHO (cijfers van zondag). Het aantal doden per inwoner ligt in Zweden fors hoger dan in andere Scandinavische landen, maar wel lager dan in het grootste deel van Europa. Dat laatste blijkt uit cijfers van het Europees statistiekbureau Eurostat.

Vaccinatiecampagne 

De Zweedse regering en de gezondheidsautoriteiten hebben al erkend dat ze er niet in geslaagd zijn om de oudere bevolking te beschermen, maar houden vol dat ze deden wat ze konden om het virus het hoofd te bieden. Intussen is de vaccinatiecampagne ook in volle gang.

Begin deze maand kwam er op dat front wel een tegenslag. Aanvankelijk had de regering beloofd dat alle volwassenen die dat wilden tegen eind juni (deels) gevaccineerd konden zijn, maar die datum werd nu met twee maanden opgeschoven. De nieuwe doelstelling is 15 augustus. Als reden worden vertragingen bij de leveringen opgegeven, in het bijzonder bij AstraZeneca.