België een van de grootste ontbossers binnen EU, zegt WWF in nieuw rapport

 43 miljoen hectare. Veertien keer de oppervlakte van België. Zo veel oppervlakte aan (sub)tropische bossen verdween tussen 2004 en 2017 van de aardbol. Een nieuw rapport van het World Wildlife Fund (WWF) laat zien dat de handel van de Europese Unie daar een sleutelrol in speelt.

Tussen 2005 en 2017 zorgde de EU voor 16 procent van de ontbossing door internationale handel. De grootste economieën in Europa, zoals Duitsland, Spanje, maar ook België, zijn verantwoordelijk voor 80 procent van die ontbossing. België is zelfs een van de absolute koplopers. Tussen 2005 en 2017 zorgde ons land alleen al voor een kleine 15.000 hectare ontbossing per jaar. Dat komt neer op 14 vierkante meter per inwoner elk jaar. Per hoofd van de bevolking is alleen Nederland voor meer ontbossing door handel. 

Hoewel de ontbossing door handel met de EU tussen tussen 2005 en 2017 met 40 procent afnam, is de EU nog steeds de tweede grootste importeur van producten die ontbossing veroorzaken. Alleen China, dat 24 procent van de ontbossing veroorzaakt, gaat de EU voor. Ook de VS en India hebben boter op het hoofd.

De grootste oorzaak voor ontbossing is de commerciële landbouw. Beboste gebieden worden gekapt om ruimte te creëren voor vee en om gewassen te verbouwen. Vooral soja (dat vooral gebruikt wordt als veevoer), rundvlees, palmolie, houtproducten, cacao en koffie zijn de boosdoeners.

Hoewel we bij ontbossing spontaan aan tropische regenwouden als het Amazonegebied denken, laat het rapport van het WWF zien dat de teelt van producten als soja een al even desastreuze impact heeft op gras- en savannegebieden. De helft van de ontbossing voor soja voor de Europese Unie vindt bijvoorbeeld plaats in de Cerrado. Dat is een 45 miljoen jaar oud savannegebied in Brazilië, waar naar schatting 13,7 miljard ton CO2 opgeslagen ligt. Terwijl regelgeving als het Amazone-sojamoratorium ertoe bijdroeg dat er tussen 2004 en 2012 84 procent minder snel ontbost werd in de Amazone, is de ontbossing voor landbouw in de Cerrado quasi onverminderd doorgegaan.

Daarom hoopt het WWF dat Europa zijn strijd tegen Europese ontbossing niet wil beperken tot de impact op bosgebieden als de Amazone. De Europese Commissie werkt namelijk aan een wetsvoorstel dat bedrijven verplicht aan te tonen dat geen bomen werden omgehakt bij de productie van hun goederen. “Maar als de EU geen ontbossingscriteria meeneemt voor graslanden en savannegebieden, dan dreigt het probleem zich gewoon te verplaatsen van het ene gebied naar de andere”, zegt Koen Struyck, woordvoerder van WWF-België.

‘Wat wil de EU nu echt?’

Ook Mercosur, het handelsverdrag tussen de EU en het Zuid-Amerikaanse handelsblok Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay zou volgens milieuorganisaties ingaan tegen de scherpe klimaatambities van de EU. Het akkoord houdt voor de EU namelijk lagere importtarieven in voor producten als soja en rundvlees. “In zijn huidige vorm dreigt de Mercosur-overeenkomst de druk op bossen te verhogen, omdat de milieu- en sociale criteria niet sterk zijn en er geen handhavingsmechanisme aan is verbonden”, zegt Struyck.

Uit een artikel van Politico blijkt nu zelfs dat EU-ambtenaren in onderhandelingen over een handelsverdrag met Nieuw-Zeeland eisen over bescherming van het klimaat zouden tegenwerken. Ze zouden namelijk vrezen dat het een precedent zou scheppen waar het Mercosur-verdrag onmogelijk aan kan voldoen. “Dan vraag je je toch af: wat wil de EU nu eigenlijk echt?”, zegt Julia Christian van bos-ngo FERN. “Als de EU serieus is over haar ambities rond ontbossing, dan kan het het Mercosur-verdrag in zijn huidige vorm echt niet goedkeuren.”