Te veel, te snel, te vroeg: experts reageren afwijzend op aangekondigde versoepelingen

Vlieghe: ‘Geen enkele buffer’

Infectiologe en voorzitster van de GEMS-expertenraad Erika Vlieghe (UZA) reageert net als viroloog Marc Van Ranst bezorgd op de versoepelingen. “De ziekenhuizen liggen tot de nok toe gevuld, daar is op dit moment geen enkele buffer.”

Vlieghe begrijpt naar eigen zeggen dat de vraag naar versoepelingen groot is, maar wijst erop dat de besmettings- en ziekenhuiscijfers op dit moment niet geruststellend zijn. “We moeten beseffen dat de situatie nog steeds heel precair is.”

De infectiologe is wel tevreden dat aan de versoepelingen voorwaarden werden gekoppeld op het vlak van vaccinatiegraad en de bezetting op intensieve zorg, al mochten die parameters wat strakker gedefinieerd worden. “Het is belangrijk dat er toch enige koppeling is”, klinkt het. “Laat ons hopen dat het target van zeven op de tien 65-plussers met de eerste vaccinatie tegen 8 mei gehaald is. We moeten de situatie in de ziekenhuizen ook zeer nauw in het oog houden.”

Molenberghs: ‘Onzekere toestand’

Vanuit de gezondheidssector heerst er nog steeds bezorgdheid over de aanhoudende hoge cijfers op de afdelingen intensieve zorg, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt). “Het blijft een onzekere toestand. We houden ons hart vast, maar ik heb begrip voor het politieke evenwicht dat gevonden moet worden tussen de verschillende spanningen en sectoren.”

Of de voorzichtige versoepeling een goed evenwicht inhoudt tussen een daling van de ziekenhuisopnames en mentaal welzijn, moeten we bekijken op basis van de cijfers, zegt de biostatisticus. “Of de daling in het aantal besmettingen die zich nu aan het voltrekken is, een structurele daling is, valt nog moeilijk te zeggen. Er is de voorbije weken minder getest, en dat geeft een ander beeld. Als er weer meer getest gaat worden, kunnen we meer duidelijkheid zien. We moeten het echt goed opvolgen de komende week.”

“Het buitenverhaal gaat zuurstof geven aan mensen, maar we moeten nog even volhouden nu”, vervolgt Molenberghs. “Ik durf niet uitsluiten dat de cijfers nog iets gaan stijgen, maar ik hoop dat een structurele daling wordt ingezet. Wat wel positief is, is dat het aantal vaccinaties sterk aan het toenemen is. Maar ook in dat opzicht is het belangrijk erop te wijzen dat het nog even gaat duren alvorens de bezettingsgraad in de ziekenhuizen structureel gaat dalen. In Israël zagen we dat ook pas na een bepaalde termijn gebeuren.”

Glorieux: ‘Te vroeg’

“Ik vraag me af of dit niet voorbarig is en of er niet te veel druk is gelegd op de verschillende regeringen”, zegt socioloog Ignace Glorieux (VUB) over de aangekondigde versoepelingen. “De cijfers, zeker van de bezettingen van de intensieve zorg, zijn nog hoog. Ik betreur dat er niet meer is ingezet op de motivatie van de mensen.”

“Ik begrijp wel dat iedereen smeekt om perspectief maar dit is nu eenmaal geen exacte wetenschap”, zegt Glorieux. “We kunnen geen voorspellingen doen want we weten niet hoe het virus zich gaat gedragen. De vaccins die er nu zijn, beschermen ook niet tegen verdere besmettingen, en de vaccinatiecampagne loopt ook tergend traag.”

Bij het ritme van de vaccinaties kunnen volgens de socioloog zeker vragen gesteld worden, maar verder zal de evolutie van de pandemie vooral afhangen van de manier waarop de regels worden nageleefd, klinkt het: “Als dat is zoals in de zomer van vorig jaar gaat het fout lopen. Er waren heel wat horecazaken die zich aan de regels hielden, maar je zag helaas ook veel terrassen waar dat niet het geval was.”

“Vanuit het perspectief van de horeca begrijp ik dit zeker, die mensen staat het water aan de lippen”, gaat Glorieux verder. “Maar vanuit het perspectief van de brede bevolking veel minder. Dat gevoel van ‘het heeft allemaal lang genoeg geduurd, we zijn nu al lang genoeg gestraft, het moet nu maar eens gedaan zijn’, dat is fout.”

De socioloog stelt zich ook vragen bij de houding van de politici van de voorbije dagen: “Aankondigingen vooraf, of het stellen van bepaalde eisen voor het begin van het Overlegcomité, lijkt me niet zo slim. Ik vraag me af of ze zich niet te veel onder druk hebben laten zetten.”

Van Ranst: ‘Gevaarlijk spel’

“Men speelt toch ergens wel gevaarlijk spel”, reageert Marc Van Ranst op de beslissingen van het Overlegcomité in VTM Nieuws. Het valt de viroloog op dat er ‘bijzonder veel’ maatregelen in het pakket zitten. “Een aantal lobbygroepen en belangenverenigingen zullen zeer tevreden zijn”, zegt Van Ranst. “Maar men speelt toch ergens wel gevaarlijk spel. Er wordt gesproken over risicobeheersing, maar hier mag niets fout gaan of men komt in de problemen.”

“Er ontbreken nog heel wat details die het verschil kunnen maken”, vindt Van Ranst. “Er wordt bijvoorbeeld niet gesproken over hoe de terrassen opengaan en met wie je daar kan zitten.”

De viroloog merkt bovendien op dat de versoepelingen niet in steen gebeiteld zijn. “Wanneer de bedden op intensieve zorg verder zouden stijgen, dan kan je dit niet doen. Dat is zeer duidelijk. Men heeft daar ook een slag om de arm gehouden. We kunnen hopen dat dit de piek was. Maar het is gevaarlijk om een strategie op hoop te bouwen.”

“Er zitten ook zware beslissingen in die niet goed doorgepraat zijn.” Van Ranst verwijst onder andere naar de twee knuffelcontacten uit dezelfde bubbel die vanaf 8 mei binnen mogen zitten. “Die waren eerst bedoeld voor het binnenplan voor in juni. Dat is nu naar voren geschoven. Dat kan een enorme impact hebben.”

Cloet: ‘Heel bezorgd’

Margot Cloet van Zorgnet-Icuro maakt zich zorgen over een te snelle opening van de samenleving. Ze wijst erop dat de bezetting op intensieve zorgen momenteel op 96 procent ligt. “In de ziekenhuizen was er helemaal geen sprake van een paaspauze, maar van een paasgekte”, verklaart ze in de VRT-studio’s. De sector heeft hierover ook een brief gestuurd naar het Overlegcomité.

“Er liggen niet alleen 900 Covid-patiënten op intensieve zorgen, maar ook nog een duizendtal anderen. Mensen krijgen ook nog verkeersongevallen, een hartinfarct,...” Cloet is bezorgd dat men op zo’n moment spreekt over versoepelingen. “Een aantal zaken lossen op hetzelfde moment maakt mij heel bezorgd.”

Als spreekbuis voor de zorgsector had ze liever gezien dat er niet gesproken wordt over data om te versoepelen, maar over concrete cijfers voor de ziekenhuisbezetting.

Cloet erkent dat de druk vanuit de samenleving groeit, dat mensen de coronamaatregelen beu zijn en hun mentaal welzijn hieronder lijdt. Ze waarschuwt wel voor psychische problemen “als we in een systeem geraken van jojobeleid”. “Er mogen geen zaken aangekondigd worden als er nadien toch weer op de rem moet gestaan worden”, klinkt het.

Van Gucht: ‘Ik ben optimistisch’

Alleen viroloog Steven Van Gucht reageert optimistisch. “We moeten ons er wel goed bewust van zijn dat we nog middenin de derde golf zitten. Op dit moment is de situatie nog heel precair. Maar we gaan ervan uit dat we die curve naar beneden kunnen krijgen, als we een aantal maatregelen nog even blijven volgen.”

“Dat de terrassen openen op 8 mei: ik denk dat dat een goede zaak is. Je kan dat veilig organiseren door te zorgen dat er geen grote groepen aan één tafel aanschuiven en dat er ruimte is tussen de tafels.”

Lees hier het interview met Steven Van Gucht.