Zeven uur bikkelen over terrassen: zo ging het eraan toe tijdens het Overlegcomité

De pandemie gaat een nieuwe fase in. Eentje waarin steeds meer Belgen beschermd zijn tegen het virus, intussen 2 miljoen, maar de meesten nog niet. Dit plaatst de politiek voor een moeilijk vraagstuk: hoe gezondheid en vrijheid in evenwicht houden in wat hopelijk de staart is van deze crisis? Hoe de ziekenhuizen, die nog volop in de derde coronagolf zitten, vrijwaren en tegelijk de sociale heropstart voorbereiden?

Voor aanvang van het Overlegcomité was al duidelijk dat de heropening van de terrassen het symbool werd van de roep naar vrijheid. In Franstalig België voerden Paul Magnette (PS) en Georges-Louis Bouchez (MR) de druk op. De socialistische voorzitter wilde “niet meer terugkomen” op het engagement om de horeca op 1 mei te heropenen. Langs Nederlandstalige kant benadrukte minister-president Jan Jambon net voor de start van de vergadering dat wat hem betrof minstens de terrassen open moesten op 1 mei, geen dag later. In maart, nog voor de derde coronagolf begon, was zijn partij al voorstander van die maatregel, onder het motto dat je de mensenmassa beter op afgescheiden terrassen zet dan in een overvol park.

Jambon, maar ook Magnette en Bouchez gingen zo in tegen het voorstel dat dinsdag binnen de federale regering begon te rijpen: een heropening van de terrassen richting het tweede weekend van mei. Op die manier werd nog een beetje maar niet te veel tijd gekocht na de heropstart van het onderwijs komende maandag en de heropening van de contactberoepen de week erop. Onder virologen leefde de angst dat de politiek te snel zou willen versoepelen en op die manier de derde coronagolf ongewild een turboboost zou geven.

Té riskant

Tijdens het Overlegcomité bleek er behoorlijk snel overeenstemming over een reeks ingrepen, zoals de heropstart van het onderwijs en de afschaffing van de avondklok. Over de terrassen was dat niet het geval. Kort samengevat: terwijl Jambon en vooral diens Waalse collega Elio Di Rupo (PS) urenlang bleven pleiten voor een snelle heropening, liefst op 1 mei, vonden premier Alexander De Croo (Open Vld) en federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) dit gewoon té riskant. Vooral de socialist zit al langer op de lijn dat corona eerst een gezondheidscrisis is, waarbij het zorgsysteem overeind houden het hoofddoel moet zijn. Ook De Croo is, sinds zijn aantreden zes maanden terug, steeds voorzichtig gebleven.

Tegenover de gekende tandem De Croo-Vandenbroucke kwam het regionale duo Jambon-Di Rupo te staan. Ondanks hun ideologische verschillen kunnen de minister-presidenten best goed met elkaar overweg. Jambon vindt Di Rupo een echte gentleman, omgekeerd kan ook Di Rupo Jambon pruimen wegens zijn pragmatische ingesteldheid tijdens onderhandelingen. De MP’s speelden het hard. “De deelstaten stonden duidelijk op één lijn deze keer. Op een bepaald moment zei Jambon tegen De Croo: ‘Nu gaan we eens akkoord en krijgen we ons goesting nog niet’”, aldus een betrokkene. “Het feit dat Jambon vlak voor het overleg nog forse verklaringen aflegde, wekte wel wat irritatie. Dan weet je dat De Croo je niet alles zal toegeven.”

De stille hoop om nog voor of tijdens het middagjournaal te landen vervloog snel. “Nadat Facon sprak, die midden mei naar voren schoof voor de terrassen, legde premier De Croo een compromis op tafel: 10 mei. Onder anderen federaal minister van Middenstand David Clarinval (MR) wilde dit vervroegen naar 8 mei, omwille van Moederdag een dag later. Niet iedereen vond dit een goed idee, uit vrees voor een toestroom. CD&V zag bijvoorbeeld ook wel wat in 10 mei”, zegt een bron. “Toen men begon te marchanderen, bijvoorbeeld met het verlaten van shoppen op afspraak in ruil voor de terrassen, is dan gezegd: stop, we doen eerst al de rest.”

Ademruimte

Het eindbesluit, iets voor 16 uur: de terrassen open op zaterdag 8 mei, een moment waarop minstens zeven op de tien ouderen gevaccineerd moeten zijn en de ziekenhuizen hopelijk weer wat ademruimte hebben op hun afdelingen intensieve zorg. Vandaag liggen die nog vol. Op 8 mei zal ook onder meer de avondklok aflopen en zijn twee knuffelcontacten toegestaan.

Tijdens de persconferentie na het Overlegcomité benadrukte premier De Croo dat een “voorzichtige en realistische aanpak” van de coronacrisis nodig blijft. Jambon toonde zich tevreden met “het perspectief dat geboden werd”. Vooral Di Rupo gaf een eerlijke inkijk in de moeizame onderhandelingen: “Het heeft zeven uur geduurd, natuurlijk lagen de standpunten ver uiteen. We zijn op een compromis geland waar we ons allemaal solidair achter scharen, maar op het volgende Overlegcomité zullen we nog een stap verder gaan. Het feit dat steeds minder landgenoten de coronaregels willen volgen is bijzonder zorgwekkend.”

Achteraf alleen maar (zelfuitgeroepen) winnaars in de Wetstraat dus? “We hebben hoog ingezet door te mikken op 1 mei, maar dat moet wanneer je tegenover iemand als minister Vandenbroucke staat. Zonder ons was elk perspectief naar midden mei verschoven”, aldus het kamp-Jambon. Bouchez op Twitter: “Het verzoek van MR om met het virus te leren leven is gehoord.” En in de feiten? Daar is een typisch compromis à la belge het resultaat. Eentje waarin premier De Croo heel dicht is geland bij zijn oorspronkelijke voorstel.