Dit weekend was noorderlicht te zien in Nederland: "Kans is groot dat het komende jaren vaker gebeurt, zelfs in België"
Een uitbarsting op de zon heeft ervoor gezorgd dat er dit weekend tot in het noorden van Nederland noorderlicht was te zien. Elk jaar (zonder corona) trekken heel wat mensen naar het hoge noorden om het natuurfenomeen te bewonderen, maar ook in Nederland en zelfs ons land is de kans op noorderlicht hoger dan je zou verwachten. "Zelfs 3 tot 4 keer per jaar, als de zon heel actief is", zegt Werner Hamelinck van volkssterrenwacht Urania.
In de nacht van vrijdag op zaterdag was er voldoende zonneactiviteit om tot in het noorden van Nederland noorderlicht te kunnen zien. Of juister: om het te kunnen fotograferen. Het noorderlicht van het voorbije weekend was te zwak om het ook met het blote oog te kunnen zien.
Op sociale media werden enkele foto's gedeeld vanuit de noordelijke provincies Friesland en Noord-Holland. Daarop is een zwakke, oranje-paarse gloed te zien aan de horizon.
(lees verder onder de foto)
Poollicht ontstaat als grote hoeveelheden elektrisch geladen deeltjes van de zon, tijdens een zonnestorm bijvoorbeeld, onze atmosfeer bereiken en daar aan hoge snelheid botsen met de zuurstof- en stikstofdeeltjes. Het meest bekend zijn de magisch groene slierten die dan ontstaan en door de hemel dansen.
Door het magnetisch veld rond de aarde, is het poollicht het sterkst aan de polen (noorderlicht aan de noordpool, zuiderlicht aan de zuidpool). Hoe meer zonneactiviteit, hoe meer geladen deeltjes er in de ruimte worden geslingerd en hoe meer kans om het noorderlicht ook in zuidelijker gelegen gebieden te zien. En dat was dit weekend blijkbaar het geval.
De kans op noorderlicht boven Vlaanderen wordt de komende jaren groter
Je hoeft dus niet per se naar het hoge Noorden te reizen om noorderlicht te kunnen zien. "Ook in Nederland en zelfs in België zou je in principe 3 tot 4 keer per jaar noorderlicht kunnen zien", zegt Werner Hamelinck van volkssterrenwacht Urania. "Maar wel alleen tijdens jaren waarin er veel zonneactiviteit is."
De zon vertoont altijd enkele jaren minder en dan weer enkele jaren meer activiteit. Zo'n volledige zonnecyclus duurt ongeveer 11 jaar. "Het zonneminimum was in december 2019. We zijn nu op weg naar steeds meer zonneactiviteit. De kans is dus groot dat we de komende jaren geleidelijk weer meer poollicht gaan krijgen, ook in Nederland en zelfs België."
"Na grote zonnestormen was er zelfs al noorderlicht te zien tot in Milaan en Athene."
Geomagnetische stormen
De kans op poollicht hangt af van de Kp-index: een schaal van 0 tot 9 die aangeeft in welke mate het geomagnetisch veld van de aarde wordt verstoord. Hoe meer storing, hoe groter de kans op poollicht en de intensiteit ervan.
In de nacht van vrijdag op zaterdag lag de Kp-waarde tussen 5 en 6. Om ook in België noorderlicht te kunnen zien, moet de Kp-waarde minstens 7 of 8 zijn. Ofwel: er moet sprake zijn van een ernstige geomagnetische storm waarbij satellietsignalen verstoord kunnen worden.
Maar zelfs als de kans op noorderlicht groot is, dan moeten ook de omstandigheden nog meezitten. Er mag geen bewolking zijn en je moet op een donkere plek kunnen kijken. En dat laatste wordt in Vlaanderen steeds moeilijker.
"Aan de Nederlandse kust in Zeeland bijvoorbeeld maak je meer kans om noorderlicht te kunnen zien of fotograferen", zegt Werner Hamelinck. "Als je daar naar het noorden kijkt, over de zee, dan kan je bij wijze van spreken tot in Scandinavië kijken zonder enige lichtvervuiling."
Opblijven heeft vannacht trouwens geen enkele zin. De voorspelde Kp-waarde voor vannacht is 3. Dat betekent dat er enkel in het noorden van Scandinavië kans op noorderlicht is.