Steeds meer kritiek op testevents, maar: ‘Er vinden wekelijks lockdownfeestjes plaats. Wat is het alternatief?’

“Een ondoordacht pseudo-evenement.” “Een slag in het gezicht van patiënten en zorgverleners.” Een arts van Breda in Nederland schuwt de kritiek niet in een petitie tegen de organisatie van 538 Oranjedag, een coronatestevenement voor 10.000 mensen dat op 24 april in Breda zou doorgaan. De arts vindt het onbegrijpelijk dat zo’n massa mensen feestviert op amper 400 meter van het door coronapatiënten overspoelde ziekenhuis. En die kritiek vindt gehoor: sinds zaterdagavond vergaarde de petitie bij onze bovenburen al meer dan 250.000 handtekeningen. 

De kritiek op het testevenement komt vanuit verschillende hoeken. Horeca-uitbaters zijn woedend dat 10.000 mensen mogen samenkomen, terwijl de regering over het openen van de terrassen nog geen perspectief heeft gegeven. Ziekenhuisbestuurders, artsen en zorgverzekeraars noemen de investering van 925 miljoen euro voor de organisatie van testevenementen een ‘kostbare impulsaankoop’. Ze schrijven dat het geld beter gebruikt kan worden voor preventieprogramma’s om de gezondheid te verbeteren. Op de ic-afdeling in Nederland liggen op dit moment 808 coronapatiënten, het hoogste aantal sinds april vorig jaar, terwijl het aantal besmettingen blijft stijgen. 

Het brengt de Nederlandse regering en Fieldlab, dat de testevenementen op poten zet, in een lastig parket. Tot 1 mei staan er 445 testevenementen op het programma, goed voor in totaal 232.000 deelnemers. 

“Je kunt tegenwoordig niks organiseren zonder dat er kritiek komt”, zegt de Belgische professor bouwfysica Bert Blocken (TU Eindhoven/KU Leuven). Hij werkte samen met Fieldlab samen voor de eerste negen testevents, waaronder een voetbalinterland tussen Nederland en Letland met 5.000 toeschouwers. “Ook toen stuurde de adviesgroep voor de wedstrijd een negatief advies naar de regering. Maar achteraf bleek dat het zeer veilig gelopen is.” 

Wat betekent dat voor België? In ons land moeten de testevenementen nog op gang getrapt worden. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) gaf eerder zelfs aan dat ons land de resultaten van de testevents in Nederland opvolgt. Maar inmiddels klinkt de vraag steeds luider wat we nu eigenlijk kunnen concluderen uit die events. Zo is in Nederland alleen de sneltest voor het evenement verplicht, de test na afloop is vrijwillig. Volgens medisch statisticus Maarten Van Smeden (UMC Utrecht) is het daardoor niet duidelijk wat er met de testevenementen onderzocht kan worden. “Het ontbreken van een tweede test is inderdaad een zwak punt”, beaamt Blocken. “Maar je kunt het ook omgekeerd stellen: als we mensen op basis van sneltests op reis laten gaan, dan moeten evenementen toch ook mogelijk zijn?” 

 Het kabinet van Frank Vandenbroucke is naar eigen zeggen “in continu” overleg met Nederlandse experts. “In Nederland zijn er bovendien al heel wat nuttige testevents geweest. Mochten er nu minder testevents komen dan voorzien, vormt dat voor ons geen probleem”, aldus de woordvoerder van Vandenbroucke. 

Overlegcomité

Het Overlegcomité van vrijdag zal voornamelijk over de evenementen gaan. De deelstaten moeten daarvoor een kader scheppen, aangezien zij bevoegd zijn voor sectoren als sport, jeugd en cultuur. Op korte termijn moeten enkele testevenementen georganiseerd worden. “Aangezien we al data uit Nederland hebben, zullen dat er slechts een aantal zijn. De vraag is: welke testevents zijn nu nog nuttig? Daarvoor proberen we een mix te maken uit verschillende sectoren”, zegt Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) bij monde van zijn woordvoerder.

Mogen we ons na die testevenementen eveneens aan honderden evenementen over het hele land verwachten, zoals in Nederland? “Dat is niet de bedoeling”, klinkt het bij Vandenbroucke. “We willen vooral op korte termijn leren hoe we evenementen kunnen organiseren die veilig zijn voor de deelnemers. Tegen de zomer moet er dan meer mogelijk zijn.” Het eerste geplande testevenement in ons land, een feest voor duizend studenten in de Hasseltse Grenslandhallen dat eind april zou doorgaan, werd omwille van de stijgende coronacijfers al uitgesteld. Nu wordt het begin mei gepland, al is die planning nog allesbehalve definitief. 

Gemiste kans

Dat ons land zo achterop hinkt in vergelijking met Nederland, vindt professor Bert Blocken een gemiste kans. “Als ik premier De Croo op de persconferentie na het overlegcomité hoor zeggen dat vaccinatie het enige exitplan is, denk ik: veel succes daarmee. Met al die varianten kan dat wel nog even duren. Je moet in de tussentijd toch op zoek naar manieren om de maatschappij te herstarten, en evenementen maken daar deel van uit.”

Evenementen  zorgen dan wel voor meer onderlinge contacten, dat betekent volgens Blocken nog niet dat ze onveiliger zijn. “Je moet je toch afvragen wat het alternatief is. Nu vinden er wekelijks lockdownfeestjes plaats, waarvan een minderheid wordt opgemerkt. En 1 mei volgt er misschien al een nieuw festival in het Ter Kamerenbos. De risico’s lijken me dan kleiner als je dat op een georganiseerde manier doet.”