De man die altijd zijn zin krijgt: Armin Laschet wordt de nieuwe Angela Merkel
Was het een pronostiek geweest, dan hadden nu niet veel Duitslandwatchers een bom geld gewonnen: dat uiteindelijk Armin Laschet de kanselierskandidaat voor de christendemocraten wordt en zo grote kans heeft Angela Merkel op te volgen als bondskanselier, is onverwacht. Zoals elk succes van Laschet dat eigenlijk is. Maak kennis met het nieuwe uithangbord van de Duitse christendemocratie.
Even vooraf
De leiding van de Duitse christendemocratische partij CDU heeft gisteravond tijdens een partijbijeenkomst en een interne stemming gekozen voor Armin Laschet als kandidaat-bondskanselier bij de parlementsverkiezingen in september. Na meer dan zes uur vergaderen stemden 31 bestuursleden op CDU-voorzitter en deelstaatpremier van Noordrijn-Westfalen, Laschet, en 9 op zijn tegenstander, CSU-topper Markus Söder. Er waren 6 onthoudingen. Markus Söder had vooraf gezegd dat hij de beslissing van de partijraad zou aanvaarden.
Huidig bondskanselier Merkel stapt zoals bekend op aan het eind van haar termijn, na meer dan 15 jaar als regeringsleider.
Kanselierskandidaat zijn voor de christendemocraten: het is meestal de springplank naar het kanselierschap. Op een paar sociaaldemocratische episodes na, werd de Bondsrepubliek altijd door een christendemocraat bestuurd. En als we de peilingen mogen geloven, zal dat na verkiezingszondag van eind september niet anders zijn. Al wordt het nog een klus die peilingen vast te houden en om te zetten in resultaten. Zeker met de keuze voor Armin Laschet, CDU-voorzitter, als kanselierskandidaat zal dat niet zo simpel worden. Laschet heeft namelijk een groot probleem: de Duitsers lusten hem niet.
Bekijk hier het portret dat "Terzake" maakte van Armin Laschet en lees voort onder de video:
Of momenteel toch niet. Een gebrek aan charisma en een zwalpend coronabeleid in Noordrijn-Westfalen, hebben de geloofwaardigheid van Laschet aangetast. Dat hij uiteindelijk in januari toch voorzitter van de CDU werd, heeft hij te danken aan het kiessysteem: daardoor slaagde hij er als minst populaire kandidaat toch in op de voorzittersstoel te belanden. Nu doet hij dat trucje nog eens over om zich door te zetten tegen Markus Söder, voorzitter van de veel kleinere Beierse zusterpartij CSU en veel populairder in de peilingen. Dat Laschet het haalt, heeft hij enkel en alleen te danken aan de partijtrouw en loyaliteit van de hoogste CDU'ers. Het systeem redt Armin Laschet alweer.
Alleen is het in september niet "het systeem" dat de zetels zal verdelen, wel de stemmen van de Duitsers. En dat dreigt voor de fiere CDU/CSU met Laschet in de cockpit slecht uit te draaien.
(lees verder onder de foto)
De goedlachse Rijnlander die pas laat in de Duitse politiek rolde
Er zijn een aantal gelijkenissen tussen Armin Laschet en zijn Beierse uitdager Markus Söder: beiden studeerden ze rechten, beiden startten ze hun carrière als journalist, beiden kozen ze uiteindelijk toch voor de politiek. En beiden werden ze minister-president van een grote deelstaat. Beiden gebruikten ze ook arm en elleboog om te komen waar ze gekomen zijn: machtspolitiek ten voeten uit.
Je zou het de kleine man uit Aken niet onmiddellijk aangeven een machtspoliticus te zijn: hij ziet er immer goedlachs en zelfs wat aaibaar uit. Hij komt uit een katholiek gezin. Zijn vader was een mijnwerker, die later bijstudeerde en onderwijzer werd en ten slotte ook directeur van een lagere school. Of Laschet, die opgroeide op de grens met België en Nederland, ook een mondje Nederlands spreekt, weten we niet. Voor een geboren Akener zou dat niet zo uitzonderlijk zijn.
Het was na een carrière in de gemeentepolitiek en het Europees Parlement, dat hij uiteindelijk in 2005 in de deelstaatpolitiek van NRW terechtkwam. Daar werd hij eerst minister en na de verkiezingen van 2017 werd hij onverwachts minister-president. De oude industriedeelstaat NRW was al decennia een machtsbastion van de SPD. Maar NRW is ook de deelstaat van het Ruhrgebied in verval, de stijgende werkloosheid, de bijna letterlijk instortende infrastructuur. Het was vooral de roep om verandering die Laschet plots de verkiezingen deed winnen: hij was vooral "niet de oude SPD". Ander en beter.
Merkelgetrouwe, tot corona kwam
"Op zijn Merkels." Zo zou je de politiek van Laschet in Noordrijn-Westfalen kunnen omschrijven. Bedacht, rustig en met redelijk succes. Aanvankelijk waren de NRW'ers best tevreden met het werk van hun minister-president.
Ook de band met de CDU-centrale in Berlijn bleef de hele tijd erg goed. Laschet steunde Merkel door dik en dun en steunde Merkels pionnen in de partijtop. Het maakte hem bij de voorzittersverkiezingen begin dit jaar "de kandidaat van de partij".
Maar sinds het coronavirus door Europa trekt, zit er ruis op de lijn. Ruis op de lijn tussen Merkel en Laschet, maar ook tussen Laschet en zijn kiezers, zowel in Noordrijn-Westfalen als zijn toekomstige potentiële kiezers in de rest van Duitsland. In Duitsland zit het coronabeleid bij de deelstaten. Met andere woorden: elke deelstaat kan in principe grotendeels zijn zin doen.
Tijdens de eerste golf pleitte Laschet erg snel voor versoepelingen. Toen de rest van Europa nog op slot zat, gingen in Noordrijn-Westfalen winkels en scholen open. Laschet zette zich recht tegenover de strenge Beierse lijn van Markus Söder, tegen de wens van kanselier Merkel ook. Tot op de dag van vandaag is Laschet vertegenwoordiger van de "losse lijn". Zo paste Laschet federale lockdownafspraken voor gebieden die zwaar getroffen zijn door het virus, niet goed toe.
Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal" over zijn overwinning bij de voorzittersverkiezingen, lees voort onder de video:
Laschet staat in de hoek waar de klappen vallen
Een zwalpend coronabeleid in Noordrijn-Westfalen, dreigt Laschet dus de das om te doen. Dat je de grootste na-oorlogse crisis schijnbaar niet ernstig neemt: daar kan je in Duitsland niet mee scoren. Voor het land dat bang is van alles en niet van experimenten houdt, is dat een zeer verkeerde inschatting. Het lijkt alsof Laschet de Duitsers niet goed kent.
Sindsdien is zijn populariteit steeds verder gedaald. Op lijstjes wie de meest geschikte kanselier zou zijn, bengelt hij doorgaans onderaan. Eenmaal in de hoek waar de klappen zitten, kan je er in Duitsland erg lang blijven zitten. Dan kleeft alles aan je, is elke stap een potentieel volgende fout.
(lees verder onder de afbeelding)
Dat hij uiteindelijk toch voorzitter werd van de CDU en die macht ook gebruikte om uiteindelijk kanselierskandidaat te worden, toont aan dat het Laschet vooral om zichzelf te doen is en niet om het belang van de partij.
Als hij echt kanselier wil worden, dan zal de CDU/CSU bij de verkiezingen in september de grootste moeten blijven. Of dat met Laschet zal lukken, is erg onzeker. Een machtstrijd gewonnen door het establishment en het systeem: er zijn betere lanceerbanen voor geslaagde verkiezingen.
Maar dankzij Laschet worden de verkiezingen wel extra interessant. Voor het eerst sinds 2005 kan er een echte strijd ontstaan om de grootste partij te worden. Bij de Groenen kijken ze er alvast naar uit.