‘Radio Gaga’-vibes in de jeugdvoorziening

“Of ik wtFOCK een beetje volg? Normaal wel, maar de laatste keren mocht ik niet kijken. Omdat ze dronken aan het kussen waren”, foetert de 13-jarige Cleo* op het koertje van de Brugse vzw Binnenstad – zoals de naam doet vermoeden ergens tussen het Minnewaterpark en het historische centrum geprangd. Ze steekt net haar tong niet uit naar een begeleider van haar leefgroep, “de strengste van de hoop”, zo zegt hij zelf al lachend. Iets verderop staat Nathan Naenen (24), die in de populaire tienerserie wtFOCK de bad boy speelt. Wanneer hij Cleo een vriendelijk woordje toewuift, versnelt ze haar pas en maakt ze zich met een haastige ‘da-ag’ zo snel mogelijk uit de voeten. Toch een beetje starstruck, zo lijkt het.

Vanavond mag ze het nog eens overdoen in de studio, wanneer de aftrap wordt gegeven van Studio JIJWEET. In een radioshow, die ook live gestreamd zal worden, zal Naenen jongeren uit een voorziening een uur lang aan het woord laten. Het kapelletje van de Brugse jeugdvoorziening is het eerste decor, de komende weken volgen ook nog Hoeilaart, Turnhout, Gent en Genk. Het is een Radio Gaga-setting, een gesloten plek waar kwetsbare verhalen en dromen zich een weg naar de buitenwereld zullen wroeten.

Maar dan wel zonder Canvas-publiek. De uitzending, die kadert in het relanceplan van het Vlaamse agentschap Opgroeien, richt zich namelijk op jongeren. “Alle jongeren”, benadrukt het persbericht, maar we gokken dat vooral de andere voorzieningen met argusogen zullen volgen. En niet omdat minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) in een van de uitzendingen acte de présence geeft. Shana*, die in de studio komt zitten voor een proefgesprekje, zet met haar gigantische zonnebril de toon: deze jongeren hebben geen politici nodig om de show te stelen.

Pittige maanden

“Ik heb hier al veel glimlachen gezien vandaag”, zegt Sofie Broothaers, die de atelierwerking van vzw Binnenstad coördineert. In de gebouwen van de vzw wonen een zestigtal jongeren permanent, de meesten weggeplukt of -gerukt uit een verontrustende opvoedingssituatie. Het is een bijzonder jaar geweest voor de sector van de jeugdhulp. “Het lijkt soms alsof de jongeren het allemaal vergeten zijn, maar de eerste maanden van de pandemie waren bijzonder pittig.”

De deuren van de Vlaamse jeugdvoorzieningen gingen in de eerste lockdown op slot, familiebezoekjes waren er enkel digitaal. De Brugse Binnenstad werd daardoor even een soort commune. Het mooie lenteweer en het opgezette springkasteel in het binnenhof konden niet voorkomen dat er af en toe gevallen van agressie waren of dat er boze ouders aan de poort stonden. Het jaarverslag van de Vlaamse Commissie van Toezicht bracht die moeilijke situatie ook al naar boven. Na de zomer versoepelde het beleid gelukkig.

“Ach, we zijn hier toen ook wel in de watten gelegd door de begeleiders. Ze waren creatiever in het bedenken van activiteiten”, zegt Cleo, die hier al acht jaar verblijft. Ze lijkt de lockdownperiode wel erg makkelijk van zich af te schudden. “Ik heb toch geen goede band met mijn familie”, klinkt het. Haar moeder heeft niet veel geld, vertelt ze. En haar vader heeft net een teveel aan excuses om niet op bezoek te komen. “Is het niet een gebrek aan tijd, dan wel autoproblemen. Ik heb hem al zeven maanden niet gezien.”

‘Waarom zit jij hier?’ Het lijkt de vraag die in zo’n situatie automatisch op het puntje van de tong komt te liggen. Cleo kreeg ze al talloze keren gesteld van leeftijdsgenoten op school. “‘Zou je niet liever bij ons komen wonen’, zeggen ze dan. Mensen denken dat wij hier een zielig leventje leiden. Dat is niet zo. Alleen de wifi werkt hier bijna nooit.”

Zakgeld

Wouter Kersbergen, regisseur van Studio JIJWEET, hoopt het zelfbeeld van de jongeren op te krikken met het initiatief. “Net zoals hun leeftijdsgenoten hebben zij ook dromen en talenten, of worstelen ze met pukkels of met de zoektocht naar een lief.” Toch valt de fragiele aard van de setting moeilijk te negeren. Cleo praat over haar depressies alsof het gitaarles was. “Ik ga die kwetsbaarheid niet uit de weg als de jongeren het zelf aan bod brengen”, zegt Naenen, die telkens een bekende sidekick krijgt. “Maar ik ga er ook niet naar zitten graven. Ik wil hen vooral het gevoel geven dat ze gehoord worden.” Of zoals Kersbergen het verwoordt: “Kijk, zie ons, wij bestaan.”

Naast het existentiële is er natuurlijk ook een veel eenvoudiger argument: “Er gebeurt eens iets tofs voor die gasten”, zegt Kersbergen. Radioshows maakten ze met de vzw Binnenstad al op geregelde basis, maar dat is toch nog iets anders als er een BV in de studio zit. Als we Naenen één tip mogen geven: laat het woord zakgeld vallen. De kwestie der kwesties onder jonge tieners blijkt ook in een jeugdvoorziening niet anders.

“Weet je hoeveel die krijgt? 36 euro per maand”, zegt Cleo over een 16-jarige medebewoner. “Hij is misschien ouder maar wel veel minder verstandig.” Neen, voor Cleo geen ouders die een kapotte iPhone de dag nadien met het nieuwste model vervangen, zoals ze op haar school af en toe ziet. “Daar kan ik dan soms jaloers op zijn. Maar het is hier eigenlijk best ça va.”

* de jongeren verkozen om anoniem te getuigen.