‘Nederlands leer je op de werkvloer’: meer steun voor werkgevers die anderstaligen aannemen

“Elk werkgever is op zoek naar een witte raaf om een vrijstaande vacature in te vullen: hij of zij moet hard werken, technisch aangelegd zijn en perfect Nederlands spreken.” Ridouan Koubaa (36) werkt al dertien jaar als taalcoach, waarvan de laatste vier bij de VDAB. Hij spreekt uit ervaring wanneer hij zegt dat taal nog altijd een belangrijke barrière is om werk te vinden. “En natuurlijk is taal essentieel, maar we kunnen die drempel verlagen.”

Uit cijfers van VDAB blijkt dat die drempel voor heel wat mensen te hoog is. Vlaanderen kende in 2019 184.851 niet-werkende werkzoekenden waarvan er 32.120 (of 17 procent) weinig tot geen kennis van het Nederlands hadden. In 2020 ging het respectievelijk om 195.591 niet-werkende werkzoekenden en 34.125 (of 17 procent).

Vroeger was de redenering: we sturen die mensen eerst allemaal naar de klas Nederlands, dan leiden we ze op tot lasser, metselaar of administratief medewerker, en dan schotelen we hen een traject voor om de arbeidsmarkt te verkennen. “Dat klasjesverhaal is achterhaald”, zegt Koubaa.

Hij begeleidde onlangs nog een jongeman die nauwelijks Nederlands sprak en via een opleidingstraject bij een stellingbouwer aan de slag kon. “Na enkele weken bleek dat die man niet voldoende Nederlands sprak om goed te functioneren. Een stelling bouwen doe je niet zonder risico, het is belangrijk dat je met elkaar kunt communiceren.”

Koubaa kwam op vraag van de werkgever ter hulp. “Wij gaan in zulke situaties erg praktisch te werk. We spreken met de werkgever, collega’s, de anderstalige en zoeken uit hoe de communicatie op enkele weken wel vlot loopt.” Zo leerde de man op korte termijn gevaren te signaleren. “We leggen werkgevers en collega’s ook uit hoe ze beter kunnen communiceren. Eens die euvels uit de weg zijn, zetten zulke mensen ook heel snel stappen. In hun werk én in hun Nederlands”, zegt Koubaa. De jongeman heeft ondertussen een vast contract als stellingbouwer.

Correcte e-mails

Vlaams minister van Werk Hilde Crevits (CD&V) investeert 5 miljoen euro, het plan werd al goedgekeurd door de raad van bestuur van de VDAB, om de positie van mensen met een taalachterstand op de arbeidsmarkt te versterken. Dat is geen heterogene groep. Leeftijd, land van herkomst of de scholingsgraad kunnen allemaal invloed hebben op de intensiteit van begeleiding die nodig is om de weg naar en op de arbeidsmarkt te vinden. Het is de bedoeling om de koudwatervrees van werkgevers, die het niet meteen zien zitten om anderstaligen aan te nemen, weg te nemen. “Werk is een sleutelfactor naar een snelle én duurzame integratie”, zegt Crevits.

Een eerste stap om daarin te slagen, is een duidelijke inschatting maken van de taalvaardigheid. Niet alleen van het niveau van het Nederlands van de anderstalige, maar ook van het niveau van het Nederlands dat vereist is om een bepaalde job te doen. “Iemand die aan de band staat en nauwelijks iets moet zeggen, moet bij aanvang van zijn werk minder Nederlands kennen dan iemand die telefoons zal moeten opnemen en correcte e-mails moet kunnen versturen”, zegt Koubaa.

Daarnaast moet er werk gemaakt worden van trajecten op maat van werknemer en werkgever. Werkgevers zullen bijvoorbeeld ondersteund worden voor begeleidingstrajecten. Er is ook sprake van een verdere digitalisering in dat proces. De minister wil apps, zoals de FACT-app die gebruikt wordt om seizoensarbeiders wegwijs te maken, inzetten om anderstaligen beter te ondersteunen.

“Met een betere taalinschatting bij het begin van het traject, geïntegreerde trajecten, terugkeermomenten en coaches zetten we op verschillende niveaus in op een betere taalverwerving”, zegt Crevits. “Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat die aanpak leidt tot een stabiele loopbaan.”