De Block wees erop dat de oude stock onbruikbaar was geworden. Ze pleitte voor een roterende strategische stock aan persoonlijk beschermingsmateriaal, geneesmiddelen en ander medisch materiaal. ‘Bij elk verbruik zouden de instellingen de stock stelselmatig opnieuw moeten aanzuiveren en daar ook de nodige middelen voor krijgen. Op die manier los je twee belangrijke problemen op: je vermijdt dat een grote voorraad in een keer vernietigd moet worden omdat hij “over datum” is, en je vermijdt de stockageproblemen die zich voordoen als je een gigantische voorraad op één plaats wil onderbrengen.’

Maar in afwachting van de uitrol van het plan om die te realiseren, had er een nieuwe strategische stock moeten worden aangelegd, erkende voormalig minister De Block. ‘Nu kwam corona er voor het plan af was.’

De N-VA reageerde meteen erg kritisch op de uitleg van de gewezen minister. ‘De vernietiging van de stock zonder ze te vervangen was een probleem. Het niet vertellen aan de experten en de zorgverstrekkers was nog erger. Daarbij komt het dralen om snel te gaan bestellen. In januari was de markt nog niet zo erg verstoord als later in het voorjaar. Men had transparant moeten zijn en meteen actie moeten ondernemen,’ vond Frieda Gijbels.

‘Blindvaren’

In haar inleiding wees Maggie De Block erop dat zij steeds heeft gehandeld op basis van de wetenschappelijke kennis van het ogenblik. Maar het virus heeft iedereen in de wereld verrast en was het in het begin vaak ‘blind varen’. Er zijn ongetwijfeld fouten gemaakt. ‘Maar als je je verantwoordelijkheid neemt en beslissingen treft, maak je fouten’, aldus de gewezen minister. Er moet voor haar een onderscheid gemaakt worden tussen fouten die vermeden konden worden, en beslissingen die in eer en genomen werden, maar achteraf fout bleken.

Discussies overdoen

De Block trok een zevental lessen uit de coronacrisis. Die heeft in de eerste plaats aangetoond dat de institutionele organisatie van ons land een snel en coherent optreden heel moeilijk maakt. ‘In de Interministeriële Conferentie (IMC) Volksgezondheid hebben we uren tijd verloren om iedereen te laten begrijpen wat hij of zij wel of niet kon en moest doen.’ Vaak werden discussies in de Risk Management Group in de IMC overgedaan.

Daarnaast is het wetgevend kader en de architectuur voor crisisbeheer niet ontworpen voor een langdurige globale crisis. Binnen de overheid is er ook onvoldoende een cultuur van crisismanagement. Voor De Block zijn de limieten van lineaire besparingen (de kaasschaaf) bereikt.

Ten slotte is er voor De Block nood aan een slimmere digitalisering van de gezondheidszorg en moet de Europese Unie krachtdadiger handelen.

‘Nooit patiënten moeten opgeven’

De Open VLD-politica wees ook op een aantal positieve zaken, zoals de sterk uitgebouwde ziekenhuiscapaciteit en dan vooral de intensieve zorg, die bij het begin van de crisis heel snel werd opgeschaald. ‘Onze zorg heeft nooit patiënten moeten opgeven die in andere omstandigheden gered zouden kunnen worden zoals, in bijvoorbeeld Italië.’

De zorg heeft kunnen standhouden omdat er snel verregaande maatregelen getroffen werden, zoals de lockdown. Voorts wees De Block op de ontwikkeling van vaccins in een recordtempo en de solidariteit van de samenleving voor ouderen, kwetsbaren en het zorgpersoneel.